Ngedwa Mpako (7) almaarufu Mr Ronaldo ambaye alisambaa kwenye mitandao ya kijamii kwa mapenzi yake kwa supastaa wa Ureno Cristiano Ronaldo, ana ndoto za siku moja kuwa nahodha wa timu ya taifa ya Zimbabwe na mchezaji wa klabu ya Manchester United yenye maskani yake nchini Uingereza.
Ronaldo ni sehemu ya Real Stars FC, timu ya soka ya Ligi ya Vijana ya Mkoa wa Harare ambayo imekuwa ikijitahidi kusalia sawa na inategemea michango kutoka kwa wanajamii mbalimbali.
Kwa miaka mingi, soka ya Zimbabwe imekuwa ikinusurika kutokana na ruzuku kutoka kwa shirikisho la soka duniani, FIFA pamoja na misaada kutoka kwa watu binafsi.
Tarehe 24 Februari 2022 FIFA, ilipiga marufuku Shirikisho la Soka la Zimbabwe (ZIFA) kushiriki katika mashindano yote ya kimataifa kutokana na kuingiliwa na serikali katika uendeshaji wa chama hicho.
Rais wa FIFA Giovanni Infantino alitangaza kusimamishwa kwake katika mkutano na waandishi wa habari kwenye tovuti ya shirikisho hilo linalosimamia soka.
"Tulilazimika kusimamisha vyama vya wanachama wetu viwili, Kenya na Zimbabwe, kwa kuingilia serikali katika shughuli za vyama vya soka vya (nchi) hizi. Vyama vinasimamishwa mara moja kufanya shughuli zote za soka, vinajua nini kinatakiwa kufanyika ifanyike ili warejeshwe tena au kusimamishwa kufutwa," alisema.
Sio igizo la talanta
Zuio hiyo imeleta athari kubwa kwa soka la nchi hiyo na wachezaji kwa vile hawana uwezo wa kushiriki michezo au mashindano ya kimataifa.
Wachezaji wa soka nchini wanashindwa kuonesha vipaji vyao katika medani ya kimataifa kwani hawana uwezo wa kuichezea timu ya taifa.
Marufuku hiyo imezua mjadala kuhusu mustakabali wa soka ya Zimbabwe, na athari za marufuku hiyo katika maendeleo ya soka nchini humo.
Mamlaka ya Zimbabwe inasema walikuwa wanachukua hatua dhidi ya rushwa, uzembe na unyanyasaji wa kingono dhidi ya bodi ya Zifa iliyokuwa ikiongozwa na Felton Kamambo.
Tume ya Michezo na Burudani ya Zimbabwe (SRC) ilichukua udhibiti wa Chama cha Soka cha Zimbabwe (ZIFA) kwa madai ya rushwa na unyanyasaji wa kijinsia.
Marufuku hiyo ya Shirikisho la Soka la Kimataifa (FIFA) imesababisha hali kuwa mbaya zaidi, kwani imeifanya serikali kuwa ngumu zaidi kuvutia wawekezaji kutoka nje na kuboresha miundombinu ya nchi.
"Inaonekana FIFA haitambui sheria za Zimbabwe kwa sasa kama zinahusiana na ufisadi na unyanyasaji wa kijinsia. Madai yake ya kurejeshwa yanajumuisha kuingiliwa kwa majukumu ya kisheria ya SRC pamoja na michakato ya mahakama nchini," mwenyekiti wa SRC Gerald alisema. Mlotshwa huku akiijibu Fifa kwa kushindwa kutambua sheria za Zimbabwe.
Kiungo wa kati wa Warriors anayeishi Ufaransa Marshall Munetsi alienda kwenye mitandao ya kijamii na kuomba kwa dhati SRC na ZIFA kutafuta suluhu la kirafiki ambalo litawezesha kuondolewa kwa marufuku hiyo.
Utakatishaji wa mpira wa miguu
“Kwa hali ilivyo tunaendelea kupoteza kizazi cha wanasoka wenye vipaji kwa sababu hawana nafasi ya kuonyesha vipaji vyao wakati wa kupangiwa timu ya taifa, hali hii inaendelea kuumiza sio tu mustakabali wa soka nchini bali ni kuinyima jamii kwa ujumla. faida za chini ambazo kandanda inaweza kuleta katika uchumi wa kijamii wa taifa,” inasomeka sehemu ya chapisho lake ambapo aliweka alama kwenye SRC na ZIFA.
"Ninaendelea kuwasihi SRC na ZIFA, nikizitaka pande zote zinazohusika kutafuta muafaka na kufikia suluhu la kirafiki ambalo litawezesha soka letu kuendelea tunaposonga mbele," alisema Munetsi.
Wachezaji wa ndani wanaogopa kuzungumza huku wakihofia kukemewa kwa kuzungumza na vyombo vya habari.
Zimbabwe pia imekuwa na njaa ya ruzuku na mradi za kuimarisha mchezo katika ngazi zote.
Marufuku hiyo imeifanya Zimbabwe kukosa kushiriki michuano kadhaa ya kimataifa ambayo ni pamoja na Mashindano yote ya Baraza la Vyama vya Soka Kusini mwa Afrika (COSAFA), Ligi ya Mabingwa Afrika (CAF), Kombe la Shirikisho, mechi za kirafiki za kimataifa na Kombe la Mataifa ya Afrika (AFCON) 2023. Mechi za kufuzu na kufuzu kwa Kombe la Dunia
Nchi hiyo ya Kusini mwa Afrika imekosa kozi za waamuzi, kozi za utawala, kozi za dawa za michezo, na pia kukosa vifaa vya kupokea kwa ajili ya programu za maendeleo ya msingi.
Waziri wa Michezo, Sanaa na Burudani Kirsty Coventry, muogeleaji wa zamani wa Olimpiki na anayeshikilia rekodi ya dunia, anasema kuwa wizara yake haitaki kusimamishwa kwa Zimbabwe na FIFA, kuondolewa katika hatua hii.
Mpaka ithibitishwe kuwa na hatia
“Tumekubali hilo (marufuku), hatujawahi kuwaomba (FIFA) waiondoe, hatutaki waiondoe kwa wakati huu hadi tuiondoe na kuisafisha soka yetu, hatutafanya nini. wanachama wengine wanaweza kusema,” alisema.
Bodi ya Zifa inaendelea kukanusha tuhuma iliyopelekea kusimamishwa kwao.
Katika taarifa yake ya pamoja, mtendaji aliyesimamishwa kazi akiongozwa na Felton Kamambo alisema "ukweli ni kwamba hakuna mchakato wowote nje ya masharti ya FIFA ambayo itasababisha FIFA kuirejesha Zimbabwe na hayo yaliwasilishwa kwao wazi katika majaribio mengi ya siri ya SRC kutaka FIFA ibadilishe uamuzi wao. Kwa kumbukumbu, tunasalia kuwa raia wa kawaida wanaotii sheria na tunaamini tunaendelea kuteswa isivyo haki,”
Kwa mujibu wa taarifa ya pamoja iliyoidhinishwa na waliokuwa wajumbe wa bodi Philemon Machana, Bryton Malandule na Mkurugenzi Mtendaji wa zamani Joseph Mamutse "sheria za Taifa ziko wazi kuwa mtu hana hatia hadi athibitishwe kuwa na hatia na tunawapinga wale wanaotuhumu kuweka wazi ushahidi wa aina hiyo."
Waliongeza kuwa ''haiwezi kuwa vigumu kuonyesha kwamba kwa hakika ZIFA walipewa dola za Kimarekani milioni 2 ambazo hazipo kama zingekuwepo.
Hasira na kufadhaika zinaendelea kuongezeka dhidi ya Tume ya Michezo na Burudani (SRC) huku wafuasi wakipanga kugomea mechi za Ligi Kuu ya Soka ya Castle Lager (PSL) ili kuelezea kutoridhishwa kwao na kufungiwa kwa Zimbabwe na FIFA.
"Tunataka kugoma, tunataka kila mtu aone mwanga, ukiona jinsi tunavyocheza ligi kuu ya soka, ni kama soka la boozers. Hatuendi hata hivyo, hata waamuzi hawawezi kupangiwa kuchezesha mechi nyingine za kimataifa kwa sababu ya soka hili la boozer hadi tukubaliwe na Fifa,” Katibu Mkuu wa Chama cha Wafuasi wa Soka cha Zimbabwe Joseph Matawu alisema.
