Watu wa kabila la Banen nchini Cameroon wamekuwa wakihangaika kurejea kwenye mizizi yao. Picha: TRT Afrika

Mbunge Samuel Moth, mwanachama wa chama cha Cameroon People's Democratic Movement na msemaji wa kabila la Banen, amekuwa mstari wa mbele katika harakati za kurudisha ardhi ya misitu inayomilikiwa na watu wake.

"Ukoloni wa zamani walikuwa wameahidi kuturudisha kwenye vijiji vyetu mara tu eneo litakapoondolewa waasi wa silaha. Miaka mitatu imepita, na ahadi hiyo haijatimizwa," Moth anasema kuhusu mateso ya jamii hiyo.

Historia ya mgogoro

Kati ya mwaka 1955 na 1971, Cameroon, ambayo ilipata uhuru wake tarehe 1 Januari 1960, ilikuwa bado chini ya ushawishi wa utawala wa kikoloni wa Kifaransa.

Wanamapinduzi wa chama cha UPC (Union des Populations du Cameroun), kilichoanzishwa mwaka 1948, walipigana vita dhidi ya wakoloni wa zamani.

Wanachama wa jamii ya Banen nchini Kamerun walifukuzwa na wakoloni wa Ufaransa. Picha: TRT Afrika

Chuki iliyosababisha upinzani huu inarudi nyuma hadi mwaka 1919, baada ya Ujerumani kushindwa katika Vita Kuu ya Kwanza.

Umoja wa Mataifa, mtangulizi wa Umoja wa Mataifa, iliweka sehemu kubwa ya makoloni ya Ujerumani wakati huo, ikiwemo "Cameroon", chini ya udhamini wa Kifaransa.

Kwa vitendo, hata hivyo, Cameroon ilisimamiwa kama koloni la Kifaransa. Hii haikuridhisha UPC na kiongozi wake, Ruben Um Nyobé. Inaaminika kuwa jeshi la Kifaransa liliuawa Um Nyobé tarehe 13 Septemba 1958.

Baada ya kuzuiliwa na kudhibitiwa kwa nguvu, chama cha UPC kikaendelea kwa siri. Ilikuwa katika muktadha huu ndipo jamii ya Banen, iliyoko karibu na pwani ya Cameroon, ilipoitwa na kupokonywa Ardhi yao.

Vijiji zaidi ya 37 vilisambaratishwa, na zaidi ya watu 51,000 wakalazimishwa kuwa wakimbizi ili kusafisha eneo la waasi.

Kuvimba kwa majeraha

Wakiwa wamekatwa kutoka kwenye mizizi yao, wanachama wa jamii hii wamesambaa nchini kwa miaka 60.

"Wazazi wetu waliteswa, waliuawa, na nyumba zao zilichomwa moto," Miloumi, kiongozi wa kijiji cha Indikibassiomi na mwana wa mpiganaji, anasema kwa TRT Afrika.

"Tumevunjika na mizizi yetu, hivyo lazima turudi kwenye vijiji vyetu 'halisi, Mwenye mavazi ya jadi, Miloumi si mwanachama pekee wa jamii ya Banen anayesikitika kwa machungu waliyopitia kwa mikono ya jeshi la Kifaransa wakati huo.

Lini Banen watarejea kwenye sehemu zao? Hii ndiyo swali linalojitokeza mara kwa mara katika mazungumzo kati ya wanachama wa kikundi cha kikabila nchini Cameroon.

Huku wakisubiri mwisho wa uhamisho wao uliowalazimisha, agizo la Waziri Mkuu tarehe 27 Aprili linalokitangaza eneo la mababu wa Banen kuwa "mali ya umma binafsi" na kuligeuza kuwa kitengo cha usimamizi wa misitu, limechochea utata.

Mali ya serikali ya kibinafsi

Utawala tangu wakati huo umetaka kupatanisha idadi ya watu wa eneo hilo. Maandishi ya agizo hilo sasa yanatoa fursa kwa idadi ya watu kurudi kwenye ardhi yao ya jadi, kama ilivyotakiwa na waombaji fulani.

Pia inazungumzia kuheshimu vituo vilivyoundwa ndani ya eneo la misitu na kuzungukwa karibu na vijiji vya zamani wakati wa kupanga mpango wa usimamizi.

Kwa matarajio, hii inapaswa kuufungua njia kwa kurudi kwa idadi ya watu waliotawanyika kwenye ardhi yao ya jadi.

"Maandishi ya Waziri Mkuu ni wazi kidogo kuliko tunavyohitaji kutoa maoni," anasema afisa wa wizara ya Cameroon inayoshughulikia masuala ya misitu.

Banen nchini Cameroon anapambana kurejea nyumbani. Picha: TRT Afrika

Anaeleza kuwa kwa mujibu wa ufafanuzi, ardhi yote ni mali ya serikali, "ambayo inafanya kile inachotaka nacho kwa faida ya watu wake."

Kuhusiana na eneo hilo lililokuwa likikaliwa hapo awali, ambalo sasa ni msitu, "serikali, kwa kulichagua kama mali yake binafsi, imetoa majibu sawa na malalamiko ya watu."

Moja ya changamoto za haraka ni kupata wafanyabiashara wanaotumia utajiri wa eneo hilo kufungua njia kwa kujenga barabara zinazoongoza kwenye vijiji vya zamani.

Swala la Uchumi

Hii ni hila!" asema Victore Yetina, mmoja wa viongozi wa jadi wa Banen anayepinga agizo la waziri mkuu.

Ingawa yeye hapingi mpango wa kutumia misitu, anahofia kuwa itanufaisha watu wachache kwa madhara ya jamii.

"Mbaya sana!" anajibu mbunge Moth, mlinzi wa msimamo wa serikali. "Amri hii ni msaada wa Mungu kwa jamii ya Banen," anasema.

Katikati mwa mjadala huu ni msitu wa Ebo, uhifadhi wa tani milioni 35 za kaboni na spishi adimu za mimea na wanyama.

Wananchi wa Banen waliotimuliwa wanashinikiza kurudisha na kudumisha haki zao za kitamaduni.

Msitu huo una uwezo mkubwa wa kiuchumi. Unaweza kuwa chanzo cha mapato kwa serikali huku makampuni ya misitu na viwanda vya kilimo wakiangalia ardhi yenye rutuba na bioanuwai ya eneo hilo.

Asasi kadhaa za kiraia zinapigania uhifadhi wa mfumo huu wa ikolojia adimu. Baada ya miongo sita, vita inaonekana kuanza tu.

TRT Afrika