na
Abdulwasiu Hassan
Mkuu wa Kikosi cha Wanajeshi wa Sudan (SAF), Jenerali Abdel Fattah al-Burhan, hivi karibuni amebadilisha muonekano wake wa kijeshi na kuonekana na suti rasmi wakati akianza ziara katika nchi kama Misri, Sudan Kusini, Qatar na Eritrea.
Safari hizi za kidiplomasia huku kukiwa na vita vya ndani nchini Sudan zinaashiria mabadiliko ya mkakati wa al-Burhan, ambaye hadi mwishoni mwa Agosti alikuwa amekaa kwa miezi kadhaa kwenye makao makuu ya kijeshi huko Khartoum.
"Majeshi ya kijeshi yanawahakikishia watu wa Sudan, na dunia nzima, kwamba tunaendelea kukamilisha mpito kwa utawala wa kiraia wa kidemokrasia baada ya kushindwa kwa uasi," al-Burhan amenukuliwa akisema huko Doha.
Alikuwa na msimamo huo wakati wa ziara yake nchini Misri na, baadaye, Sudan Kusini na Eritrea. Mkuu wa jeshi la Sudan anazuru Uturuki, nchi ambayo ina uhusiano mzuri na Sudan kwa miaka mingi.
Katika safari yake ya hivi karibuni nje ya nchi, Al-Burhan alifanya mazungumzo na Rais wa Uturuki Recep Tayyip Erdogan siku ya Jumatano.
Jenerali huyo, ambaye tayari amekitangaza Kikosi cha Msaada wa Haraka (RSF) kama vazi lililopigwa marufuku, anatarajiwa kusafiri hadi Saudi Arabia na UAE kabla ya kuhudhuria Mkutano Mkuu wa 78 wa Umoja wa Mataifa.
Sababu na athari
Swali ni je, kwa nini al-Burhan ghafla yuko kwenye shughuli ya kidiplomasia? Khalid Omer Yousif wa chama cha Sudanese Congress Party (SCP) anasema Burhan katika safari hizo ni dhahiri anafanya ili kuimarisha mamlaka yake.
"Naamini anataka kuimarisha nafasi ya jeshi katika vita hivi kwa kuzungumza na nchi jirani, na wahusika wa kikanda na kimataifa ambao wanaweza kuwa na ushawishi kwa hali ya Sudan," anaiambia TRT Afrika.
Yousif anadokeza kuwa hadi wiki chache zilizopita, kuzingirwa kwa makao makuu ya kijeshi huko Khartoum "kulikuwa na uwezo mdogo wa kuungana na watendaji tofauti wa kikanda na kimataifa" alitaka kuwafikia.
"Nadhani anataka kudai uhalali wa kuwakilisha taifa la Sudan. Sehemu ya mzozo kati ya SAF (Vikosi vya Wanajeshi vya Sudan) na RSF ni juu ya hilo."
Makamu mwenyekiti wa SCP sio pekee anayeona hatua za al-Burhan kama jaribio la kuwa katika vitabu vyema vya uongozi wa eneo.
Kholood Khair, mwanzilishi na mkurugenzi wa Ushauri wa Confluence, sehemu ya kufikiria sera, pia anaamini kwamba mkuu wa kijeshi yuko tayari kutembea sehemu mbalimbali kwa manufaa ya kidiplomasia.
"Si bure kwamba katika safari zake zote hadi sasa, iwe Cairo au Sudan Kusini, amevaa suti badala ya mavazi yake ya kijeshi. Ni wazi anatafuta uhalali kama mwakilishi wa Sudan katika nyanja ya kimataifa," Khair anaiambia TRT Afrika.
Ikiwa hiyo inamaanisha kuwa al-Burhan yuko katika hali ya kukata tamaa au mtu tu kwenye misheni inategemea ni nani anayeulizwa swali hilo.
"Nafikiri, anajaribu kujenga uungwaji mkono kwa jeshi kusaidia kumaliza mzozo dhidi ya RSF," Cameron Hudson, mwanadiplomasia wa zamani wa Marekani, anaiambia TRT Afrika.
"Nchi imekata tamaa, hayuko. Nchi inatamani sana mzozo huu kutatuliwa kwa sababu unasababisha uharibifu kila siku," anasema Cameron. "Ninaona al-Burhan akijaribu kujenga uungwaji mkono kuunga mkono SAF kumaliza mzozo. Hivyo ndivyo ninavyotafsiri safari zake."
Matokeo ya diplomasia
Bado haijawa wazi kama safari za nje za al-Burhan zinaleta matokeo yoyote yenye matokeo, lakini makubaliano kati ya wachambuzi ni kwamba anachotaka ni nchi kumwidhinisha kama kiongozi wa Sudan badala ya mkuu wa RSF, Mohamed Hamdan Dagalo.
"Nchi kama Qatar kihistoria zimekuwa wafuasi wa kisiasa na kifedha wa utawala wa Bashir, na al-Burhan na washirika wake wanategemea hilo kwa mara nyingine," anasema Khair.
"Hatujaona miitikio mingi kutoka kwa Qatar kufikia sasa kuashiria kwamba wako tayari kutoa kiwango sawa cha usaidizi waliotoa hapo awali, lakini al-Burhan bila shaka angependa kujionyesha kama mamlaka halali nchini Sudan."
Cameron anadhani al-Burhan atakuwa akijaribu kushawishi baadhi ya nchi ambazo zimekuwa zikimuunga mkono Hamdan kubadili upande.
Pia atawataka kusitisha msaada wa kijeshi kwa RSF. Tunajua kwamba UAE imekuwa ikiunga mkono RSF kwa njia isiyo ya moja kwa moja. Ninashuku na ninahisi kwamba akienda huko, atawauliza wafikirie upya,” anasema Cameron.
"Sijui kama atapata uungwaji mkono wa nchi hizi. Lakini atakachodhihirisha kwao ni kwamba ana uwezo wa kushinda vita, kufunga mambo na kulinda maslahi yao. Wakimuamini, na ana uwezo wa kujenga imani yao kwake, anaweza kufikia kile alichokusudia kufanya."
Barabara ndefu kuelekea amani
Mzozo ulioanza nchini Sudan mwezi huu wa Aprili haujaacha kusababisha vifo na uharibifu bado. Zaidi ya watu 4000 wameuawa na mamilioni ya wengine kuyahama makazi yao huku wito wa kusitishwa kwa mapigano ukipuuzwa.
Kuna maoni tofauti kuhusu njia ya kutoka katika mzozo huo, lakini wachambuzi kwa ujumla wanakubaliana juu ya jambo moja - kwamba Sudan inahitaji kurejea kwenye utawala wa kiraia.
"Vema, nadhani njia pekee ya kutoka ni kwa RSF kuvunjwa na kutenganishwa, kutorejea tena. Nadhani Sudan daima itakuwa na jeshi la kitaifa. Jeshi linahitaji kuwa washindi, na kisha kurejea kambini, na (nchi) kutawaliwa na viongozi wa kiraia," Cameron anaiambia TRT Afrika.
Kulingana na hali ya sasa, waangalizi wengi hawaoni ushindi katika uwanja wa vita kuwa denouement. Wana hakika kwamba mzozo unahitaji mazungumzo ili kumaliza.
"Idadi ya vifo inaongezeka kila siku. Dunia sasa inaanza kutambua kwamba vita hivi havina maana tena, au kwamba upande mmoja utashinda na mzozo utajitatua wenyewe," anasema Khair.
"Pande zote mbili zinapigania kuanza kwa aina fulani ya uongozi wa kisiasa ili kama kutakuwa na suluhu, wataweza kuunda serikali au aina fulani ya kikao cha kushikilia madaraka ya kisiasa."
Yousif anajiunga na shule ya mawazo kwamba hakuna suluhisho la kijeshi kwa mzozo nchini Sudan linalowezekana. "Masuluhisho yaliyojadiliwa kisiasa ndiyo njia pekee ya kutoka. Tunaelekea katika mapigano ya zaidi ya miezi mitano. Matokeo yake ni ya kutisha, na huko kwa wote kuyaona," anasema.
"Makundi ya Wasudan wameyakimbia makazi yao ndani na nje ya Sudan. Makumi kwa maelfu wameuawa na kulemazwa. Sasa, nchi inaelekea kwenye baa la njaa."
Katikati ya mjadala mkali juu ya nini kinaweza kutokea, na nani anaweza kuchukua upande gani, wakazi wa Sudan wanaoteseka wanasubiri kusikia jambo moja ambalo wamekuwa wakiombea: pande zinazopigana kuona ubatili wa vita.
