Viongozi wa Afrika walisisitiza siku ya Jumanne kwenye Mkutano wa Viongozi wa Dunia kuhusu Hatua za Hali ya Hewa (WLCAS) huko Baku, mji mkuu wa Azerbaijan, kwamba wanachukua hatua za kupunguza utoaji wa hewa ukaa lakini hawataweza kufikia malengo ya hali ya hewa bila ufadhili wa mataifa tajiri.
"Hatuwezi kufikia malengo yetu ya hali ya hewa peke yetu, tunatoa wito kwa washirika wetu wa kimataifa kuheshimu ahadi zao za kuhakikisha kupatikana kwa ufadhili wa masharti nafuu kwa maendeleo endelevu barani Afrika bila deni lisilo endelevu," Rais wa Ghana Nana Akufo-Addo alisema.
Akihutubia kikao cha 29 cha Mkutano wa Nchi Wanachama wa Mkataba wa Umoja wa Mataifa kuhusu Mabadiliko ya Tabianchi, COP29, Akufo-Addo alisema nchi yake imepanda miti milioni 50 na kufanya juhudi za kurejesha misitu yenye ukubwa wa hekta 721,000 tangu mwaka 2017, kwa lengo la kupunguza uzalishaji kwa tani milioni 64 kufikia 2030.
Alibainisha kuwa kufikia lengo hili kunahitaji uwekezaji wa dola bilioni 10-15, lakini licha ya changamoto za kifedha na kiufundi, Ghana imejitolea kufikia malengo ya Mkataba wa Paris katika kilimo, uchukuzi, misitu, na nishati, miongoni mwa sekta nyinginezo.
Imeathiriwa zaidi
Alisema Ghana inahimiza matumizi ya magari ya umeme na imekusanya dola milioni 800 kupitia biashara ya mkopo wa kaboni na nchi kama Uswizi na Uswidi.
Rais wa Zimbabwe Emmerson Mnangagwa alisema nchi yake imeathiriwa pakubwa na mabadiliko ya hali ya hewa, hasa kutokana na ukame unaosababishwa na El Nino.
"Zimbabwe ina makovu ya mabadiliko ya hali ya hewa na kwa sasa inakabiliwa na ukame mbaya zaidi unaosababishwa na El Nino katika historia," alisema.
Mnangagwa alisema ukame umeathiri karibu kila nyanja ya maisha nchini Zimbabwe, na kusababisha serikali kutangaza janga la kitaifa mwezi Aprili.
'Hatua za nusu'
"Muda wa hatua nusu umekwisha. Sote tuna wajibu wa kutekeleza makubaliano yetu kikamilifu," alisema.
Rais wa Togo Faure Gnassingbe alisisitiza hitaji la haki ya kweli ya hali ya hewa, akitoa wito wa kugawana majukumu lakini tofauti kati ya mataifa.
"Afrika inalipa bei mbaya zaidi kwa mabadiliko ya hali ya hewa... tunachangia kiasi kidogo katika suala la utoaji wa hewa chafu lakini tunapata madhara makubwa zaidi. Ni mifumo yetu ya ikolojia ya usalama wa chakula ndiyo inayobeba mzigo mkubwa wa mgogoro huu," Gnassingbe alisema.
Alisema hitaji la haki ya hali ya hewa ni la dharura na haliwezi kupuuzwa tena. "Kama viongozi, jukumu la kila mmoja na kila mtu linapaswa kwenda zaidi ya ahadi na kuchukua hatua madhubuti."
Ufadhili wa hali ya hewa
Rais wa Guinea-Bissau Umaro Sissoco Embalo alisema COP29 inafanyika huku kukiwa na mzozo wa hali ya hewa duniani ambao unahitaji hatua za haraka na zilizoratibiwa.
"Lazima tuwe na utashi wa kisiasa wa kuwajibika na kwa pamoja kushughulikia changamoto zilizopo kwa moyo unaohitajika wa ushirikiano na mshikamano," Embalo alisisitiza.
Alitoa wito wa hitaji la dharura la ufadhili wa haki na unaoweza kufikiwa wa hali ya hewa kwa nchi zinazoendelea kama kipaumbele na hali ya lazima ili kuimarisha ustahimilivu na kukabiliana na hali hiyo.
Rais Denis Sassou Nguesso wa Jamhuri ya Kongo alielezea wasiwasi wake kuhusu ufadhili wa hali ya hewa, akisema: "Lengo jipya la ufadhili wa hali ya hewa lazima lizingatie data za kisayansi zinazozingatia mahitaji ya nchi zinazoendelea."
