Na Kudra Maliro na Charles Mgbolu
Kamati ya Urithi wa Dunia inayoendelea ya 2024 inayofanyika nchini India tayari imetoa habari chanya kwa bara la Afrika.
Kikao cha 46 cha Kamati ya Urithi wa Dunia ya UNESCO, kutoka Julai 21 hadi 31, 2024, kimetangaza kuingiza maeneo mapya 24 kwenye Orodha ya Urithi wa Dunia, na baadhi ya maeneo Afrika yametajwa.
Kulingana na shirika la UNESCO, maeneo 19 ya kitamaduni, manne ya kiasili/ikolojia, na moja la mchanganyiko kutoka kote duniani yameongezwa kwenye Orodha ya Urithi wa Dunia ya UN, na kuongeza idadi kuwa jumla ya mali zilizoandikishwa 1,223.
Zama za Mawe za Afrika Kusini
Kamati ya Urithi wa Dunia ya UNESCO ilitambua maeneo matatu ya Zama za Mawe ya Kati (South African Stone Age), ambayo inatambua mchango mkubwa wa Afrika Kusini kwa asili ya tabia za binadamu. Maeneo haya ni:
Kivuli cha Mwamba wa Diepkloof karibu na Elands Bay, Western Cape, kilicho na baadhi ya ushahidi wa awali wa matumizi ya alama na binadamu.
Eneo la Kipekee la Pinnacle Point huko Mossel Bay, Western Cape, linaloonyesha makazi ya watu wa Zama za Mawe ya Kati kati ya miaka 170,000 na 40,000 iliyopita.
Pango la Sibhudu huko KwaDukuza, KwaZulu-Natal, ambalo lina ushahidi wa baadhi ya mifano ya awali ya teknolojia ya binadamu wa kisasa, kama mishale ya awali ya mfupa (miaka 61,000), mishale ya awali ya mawe (miaka 64,000), na sindano ya awali (miaka 61,000).
Kuongezwa kwa mali hizi mbili kunafanya idadi ya maeneo ya Urithi wa Dunia wa Afrika Kusini kufikia 12.
Urais wa Afrika Kusini ulieleza "shukrani za dhati kwa wanachama wa kikao cha 46 kwa heshima waliyoipa nchi, historia yake, na urithi wake tajiri."
Urais, katika taarifa hiyo, uliwataka Waafrika Kusini wote "kufanya kazi kwa pamoja ili kuhakikisha kuwa hazina hizi za thamani za binadamu zinalindwa na kutumika kwa njia bora kuchangia maendeleo katika jamii na kuimarisha zaidi maadili ya haki za binadamu, uhuru, amani, na maridhiano."
Mahakama ya Kifalme ya Tiébélé, Burkina Faso
Mahakama ya Kifalme ya Tiébélé, iliyoko katika mkoa wa Nahouri katika eneo la Centre-South la Burkina Faso, ni jengo la udongo ambalo limekuwepo tangu karne ya 16.
Eneo hili linaashiria maadili na mila za kundi hili la kikabila na hutumika kama mahali pa mkutano kwa jamii, ikitia nguvu utambulisho wake wa kitamaduni.
Likizungukwa na ukuta wa kinga, Mahakama ya Kifalme inajumuisha majengo yaliyopangwa katika maeneo tofauti yanayotenganishwa na kuta na njia zinazoelekea sehemu za sherehe na mikutano nje ya ukuta.
Majumba haya yanajengwa na wanaume wa Mahakama ya Kifalme, kisha hupambwa na wanawake, ambao ndio walinzi pekee wa maarifa haya na kuhakikisha kuwa mila hii inaendelea kuishi.
Kwa kuingizwa hii, maeneo manne ya Burkina Faso sasa yapo kwenye Orodha ya Urithi wa Dunia ya UNESCO, ikifuata magofu ya Loropeni mnamo 2009, mseto wa W-Arly-Pendjari mnamo 2017, na maeneo ya kale ya metallojia ya chuma mnamo 2019.
Magofu ya Gedi, Kenya
Magofu ya Gedi pia yameorodheshwa kama eneo la nane la urithi wa dunia la Kenya.
Gedi ni mojawapo ya makazi ya Waswahili wa zamani yanayoanzia Barawa, Somalia, hadi Mto Zambezi nchini Msumbiji.
Eneo la Gedi linajumuisha mji uliozungushiwa ukuta, ambao unajumuisha misikiti, ikulu, na nyumba nyingi zilizojengwa kwa mawe.
Makumbusho ya Taifa ya Kenya (NMK) yalieleza kuwa kuingizwa huko ni hatua inayoweka "msisitizo mpya kwenye juhudi za uhifadhi na kufungua fursa mpya za utalii endelevu, utafiti, na ushirikiano wa kimataifa."
"Tunaheshimiwa sana na kuorodheshwa huku, kunakoonyesha umuhimu wa kuhifadhi na kukuza urithi wetu wa kitamaduni," alisema Mkurugenzi Mkuu wa NMK Prof. Mary Gikungu.
Maeneo mengine ya urithi wa dunia kutoka Kenya ni Hifadhi za Kitaifa za Ziwa Turkana, Hifadhi ya Mlima Kenya na Misitu, Mji Mkongwe wa Lamu; Misitu ya Kaya ya Wamijikenda, Fort Jesus, Mombasa, Mfumo wa Maziwa wa Kenya katika Bonde la Ufa, na tovuti ya akiolojia ya Thimlich Ohinga.
