Na Sylvia Chebet
Mkuki mashuhuri wa Maasai ni zaidi ya silaha tu — chuma chake cha sinewy kinaakisi asili ya kabila la kishujaa la Kiafrika.
Hii ni jamii ambapo kichwa na manyoya ya simba yalikuwa zawadi ambayo kijana yeyote alihitaji kuonyesha ili kuthibitisha ujasiri wake na kukamilisha sherehe ya kuingia utu uzima.
Lakini kama ulimwengu unavyobadilika, Maasai pia wanabadilika. Vijana wa kabila hilo, morans (wapiganaji), hawafukuzi tena wanyama pori vichakani.
Mikuki aina ya javelin yamechukua nafasi ya mikuki mikononi mwao wanapowinda na sasa ni miongoni mwa michezo maarufu ya Olimpiki.
"Sisi ni Javelin Morans wa Mara," anaeleza Anthony Njapit kwa TRT Afrika, akiwatambulisha kikundi cha wanaume karibu 30 waliokusanyika katika malisho ndani ya msitu wa Mara nchini Kenya, kitovu cha safari za kigeni.
"Kama tunavyozungumza, tumeacha kuwinda wanyamapori," anasema Njapit. "Tunatumia mikuki yetu kushinda, sio kuua."
Mchezo wa Uhifadhi
Alfred Ole Kurao, mwanachama wa Javelin Morans wa Mara, anasema sifa ya jamii kwa mchezo huo umekuwa wa mabadiliko kwa njia zaidi ya moja.
"Wanyama ambao hapo awali walikuwa wakiwindwa na mkuki sasa wanalindwa kupitia mchezo wa javelin," ameelezea TRT Afrika.
Miaka iliyotumika kurusha mikuki na kuwinda imewasaidia wamoran wengi kujifunza kurusha javelin kwa urahisi zaidi kuliko mtu anavyoweza kutarajia kwa wanaoanza.
"Kama shughuli ya uhifadhi na michezo, tunapenda," anasema Richard Soitanai. "Inakuja kwetu kiasili."
Shirika la World Wide Fund for Nature (WWF)–Kenya linawaelezea Javelin Morans wa Mara kama "watatuaji wa kweli ambao wanalenga si umbali tu bali pia kuona matokeo kwa jamii."
Linaongeza kuwa mchezo huo ni ushindi kwa uhifadhi. "Wanatangaza uelewa kuhusu thamani ya ndani ya wanyamapori wanaoishi, wakionyesha na kupanua motisha na suluhisho za asili zinazoweza kutoa faida," anasema Kevin Gichangi, mratibu mkuu katika WWF-Kenya.
Alihamasishwa na Hadithi
WWF-Kenya ilianzisha mchezo huo katika Hifadhi ya Mara Siana ili kugeuza javelin kuwa njia inayoingiza kipato kwa wanariadha chipukizi.
Julius Yego, bingwa wa javelin nchini Kenya, alipowaona morans wakichukua hatua kwa njia ya mtandao, alivutiwa. Baadaye aliwaambia timu, "Kama mtaalamu wa javelin nikiiona javelin inavyorushwa hivyo, ninaamini tuna vipaji hapa Mara."
Yego, ambaye alijifunza kwanza kurusha javelin kwa kutazama video za YouTube, alishinda dhahabu kwa kurusha mita 92.72 kwenye Mashindano ya Dunia ya 2015 huko Beijing, akiwa Mkenya wa kwanza kufanya hivyo.
Alipata medali ya fedha katika Olimpiki ya 2016. Mwaka 2015, Yego, Bingwa wa Javelin wa Afrika, alitajwa kama Mwanamichezo Bora wa Mwaka na akapewa Tuzo ya Order of the Grand Warrior na Rais wa wakati huo, Uhuru Kenyatta.
"Siku moja, nitakuwa kama Julius Yego," anasema Alfred Ole Kurao. "Tayari nimeshindana katika ngazi ya kitaifa."
Wakati Yego alijiandaa kwa zamu yake katika mashindano ya javelin huko Paris, Javelin Morans wa Mara walirekodi wimbo wa ushindi wake, wakitarajia atachukua dhahabu.
Alimaliza wa tano, ingawa baada ya kurusha bora la msimu wa mita 87.72. Bingwa wa medali ya dhahabu, Nadeem Arshad kutoka Pakistan, aliweka rekodi ya Olimpiki kwa umbali wa mita 92.97.
"Huenda usijue athari uliyoiacha hapa Maasai Mara. Ni kubwa," Carlos Kiu alisema katika video ya kikundi iliyotolewa kwa Yego. "Umetuhamasisha kutumia mikuki yetu kushinda. Si kuua wanyamapori."
Wakati mgogoro wa binadamu na wanyamapori unazidi kuongezeka Afrika, ukiendeshwa na mabadiliko ya tabia nchi na matumizi yanayobadilika ya ardhi, Javelin Morans wa Mara wanalenga kuunda urithi wa hatua za hali ya hewa kupitia mchezo unaowapa tumaini na furaha.
