Umati wa Wakenya wamekusanyika nje ya bunge kupinga ongezeko la ushuru lenye utata, huku polisi wakitumia mabomu ya machozi na kuwakamata watu watatu, kulingana na waandishi wa habari waliokuwa eneo la tukio.
Ikijulikana kama "Occupy Parliament", habari za maandamano ya Jumanne zilisambazwa mtandaoni baada ya mwanaharakati kuvuja mawasiliano ya Wabunge, akiwataka watu kuwapigia simu na kuwatumia ujumbe mwingi ili kuzuia kupitishwa kwa muswada unaopendekeza ongezeko la ushuru.
Miongoni mwa vifungu vya muswada huo ambavyo vinazua utata mkubwa ni ushuru wa magari, uliowekwa kwa asilimia 2.5 ya thamani ya gari, na kurejeshwa kwa VAT kwenye mkate.
Wachambuzi wanasema kwamba ingawa ushuru huo unaweza kupunguza matumizi na kuathiri uchumi, muswada huo unatarajiwa kupitishwa kutokana na wingi wa wabunge wa chama cha Rais William Ruto.
Nchi hiyo yenye uchumi mkubwa Afrika Mashariki imekuwa ikikabiliana na mgogoro mkubwa wa gharama ya maisha, ambao wakosoaji wanasema utaongezeka tu kutokana na ushuru unaopendekezwa.
Serikali iliyokosa fedha imetetea hatua hiyo — inayokadiriwa kukusanya takriban dola bilioni 2.7 (shilingi bilioni 346.7), sawa na asilimia 1.9 ya Pato la Taifa — kama hatua muhimu ya kupunguza utegemezi kwa mikopo ya nje.
Kukosekana kwa amani
Kwa kukabiliana na kukosekana kwa ridhaa miongoni mwa wabunge wake, Ruto aliitisha mkutano ili kuwataka wabunge wake kuunga mkono muswada huo kabla ya mjadala wa bungeni kuanza Jumanne.
Bunge linapaswa kupitisha toleo la mwisho la muswada huo kabla ya Juni 30.
Ruto alichukua madaraka mwaka 2022 kwa ahadi ya kufufua uchumi na kuweka pesa mifukoni mwa watu walio na hali ngumu, lakini sera zake zimeibua hali ya kutoridhika kote nchini.
Ameongeza ushuru wa mapato na michango ya bima ya afya na ameongeza VAT mara mbili kwenye bidhaa za petroli hadi asilimia 16.
Ongezeko la ushuru la mwaka jana lilisababisha maandamano ya upinzani, wakati mwingine yakiwa na ugomvi barabarani kati ya polisi na waandamanaji.
Ingawa Kenya ni miongoni mwa uchumi unaoongoza Afrika Mashariki, takriban theluthi moja ya idadi ya watu milioni 51.5 wanaishi katika umaskini.
Mfumuko wa bei kwa jumla umekuwa ukibaki juu kwa kiwango cha asilimia 5.1 kwa mwaka mwezi Mei, huku mfumuko wa bei ya chakula na mafuta ukiwa asilimia 6.2 na 7.8 mtawalia, kulingana na data ya benki kuu.
Marekebisho ya Muswada
Mwenyekiti wa kamati ya fedha, Kuria Kimani, alisema pendekezo la kuanzisha ushuru wa VAT wa asilimia 16 kwenye mkate limeondolewa.
Ushuru mwingine ambao uliibua mjadala na umerekebishwa ni pamoja na ushuru wa kila mwaka wa asilimia 2.5 kwa magari uliopendekezwa kuwekwa kwenye bima.
Pia, ushuru uliopendekezwa kwenye bidhaa zinazoharibu mazingira utarekebishwa ili kutumika tu kwa bidhaa zinazoagizwa kutoka nje ili kuhamasisha uzalishaji wa ndani.
Mwezi uliopita, Ruto alitetea kodi zilizopendekezwa, akisema nchi lazima ijitegemee kifedha.
