Jumanne, Kenya ilikuwa nchi ya kwanza duniani kuondoa viza kama sharti la lazima kwa wasafiri wote wa kigeni.
Rais William Ruto alitaja hatua hiyo kama "ya kihistoria" katika hotuba yake katika mji mkuu Nairobi, akisema kwamba kuna ushahidi wa kisayansi unaothibitisha kuwa taifa hilo la Afrika Mashariki lilikuwa nchi asili ya binadamu.
Tangazo hilo lilifanyika wakati wa maadhimisho ya miaka 60 ya Uhuru wa Kenya.
"Kuanzia Januari 2024, Kenya itakuwa nchi isiyohitaji viza. Haitakuwa tena muhimu kwa mtu yeyote, kutoka kona yoyote ya dunia, kubeba mzigo wa kuomba viza kuingia Kenya," alisema Rais Ruto katika hotuba yake Uhuru Garden katika sehemu ya kusini-magharibi mwa Nairobi.
Matumizi ya kidijitali
Badala ya viza, serikali imeanzisha "jukwaa la kidijitali" ambalo litahakikisha kwamba "wasafiri wote wanaoenda Kenya wanatambuliwa mapema kwenye jukwaa la kielektroniki."
"Wote wanaosafiri watajipatia idhini ya kusafiri kielektroniki," alisema Ruto, akisisitiza uchunguzi wa kina kama sharti la kusafiri kuingia Kenya.
Waziri wa Mambo ya Nje wa Kenya Musalia Mudavadi alisema katika taarifa kwamba anaunga mkono kwa "nguvu" hatua ya rais ya kuondoa mahitaji ya viza kwa "wote bila ubaguzi."
Katibu Mkuu wa Mambo ya Nje (PS) Korir Sing'oei aliambia TRT Afrika kwamba Kenya ina haki ya kudhibiti uingiaji, na kwamba "si kila mtu ataruhusiwa kuingia nchini."
Kuomba na kusubiri
"Watu wanaotaka kusafiri kwenda Kenya lazima wajaze maelezo yao mtandaoni katika jukwaa ambalo serikali itazindua hivi karibuni," alisema Sing'oei.
"Mara tu maelezo ya mwombaji yakiwa kwenye portal, Kenya, kwa ushirikiano na nchi asili, itafanya uchunguzi wa usalama kwa mwombaji kabla ya uamuzi kufanywa iwapo mtu huyo atapewa ruhusa ya kuingia, au la," alisema PS, akiongeza kuwa uamuzi utawasilishwa kwa mwombaji baada ya uchunguzi.
Sing'oei alisema waombaji watalazimika kusubiri "kwa wiki moja au mbili" ili kujua hatma ya maombi yao, na kwamba hakutakuwa na ada inayohitajika kupata idhini ya kidijitali.
PS aliongeza kuwa "maelezo zaidi kuhusu kitakachojazwa kwenye jukwaa la kidijitali kabla mtu hajapewa ruhusa ya kuingia Kenya yatatangazwa hivi karibuni " baada ya serikali kufanya mkutano wa mawaziri mbalimbali.
Kutafakariwa kwa muda
Uamuzi wa Kenya wa kuvutia wageni zaidi nchini ni jambo ambalo limekuwa likifikiriwa kwa muda mrefu.
Mnamo Aprili 2009, utawala wa Rais wa wakati huo Mwai Kibaki ulipunguza nusu ada za viza kwa watu wazima, na kuwaondolea watoto walio chini ya umri wa miaka 16 kutolipa ada hizo.
Serikali ilisema kuwa hatua hiyo ingeimarisha utalii zaidi nchini Kenya.
Mnamo Julai 2011, Waziri wa Fedha wa wakati huo Uhuru Kenyatta alirejesha ada kamili za viza, akisema idara ya uhamiaji ilikuwa imepata gharama kubwa za utawala. Bei hizo zimebaki kuwa zile zile tangu mwanzo.
Ada mpya za viza zimesitishwa
Kulingana na serikali, viza ya kuingia mara moja kwa sasa inagharimu dola 50 za Marekani huku viza ya kuingia mara nyingi ikigharimu dola 100 za Marekani.
Mwanzoni mwa Novemba 2023, Kenya ilitangaza mipango ya kuongeza mara mbili ada za usindikaji viza, lakini mpango huo umesitishwa kwa muda.
Uamuzi wa kuondoa mahitaji ya viza na ada za usindikaji viza utaacha pengo la mapato kwa serikali ya Ruto, ikizingatiwa kuwa hivi karibuni serikali ilikusanya angalau shilingi bilioni 10 za Kenya ($65.2 milioni) kutoka huduma za uhamiaji pekee.
Kwa rais ambaye amekuwa na hamu ya kuboresha ukusanyaji wa mapato ya Kenya tangu kuingia ofisini mwezi Septemba 2022, Ruto ana matumaini kuwa kuondolewa kwa mahitaji ya viza kutaongeza idadi ya watalii nchini Kenya.
Utalii kwa Takwimu
Taifa la Afrika Mashariki bado halijafikia rekodi ya utalii ya mwaka 2019, ambapo liliingiza mapato ya shilingi bilioni 296.2 ($1.93 bilioni).
Mnamo 2022, nchi hiyo, ambayo ina mbuga za wanyama, maeneo ya kihistoria, utamaduni wa asili, na ufuo mkubwa, ilikusanya shilingi bilioni 268.1 ($1.75 bilioni) kutokana na utalii. Angalau watalii milioni 1.5 walitembelea nchi hiyo mwaka huo.
Hata hivyo, huku Kenya ikitazamia idadi kubwa zaidi ya watalii, na uwezekano wa fursa za biashara, kumeibuka wasiwasi kuhusu matokeo ya kuondoa mahitaji ya viza.
Baadhi ya wasiwasi wanasema kuwa uchunguzi mkali wa wasafiri, ikiwa ni pamoja na utafutaji wa rekodi za uhalifu, uliofanyika wakati wa usindikaji viza, ulihakikisha kuwa raia wa kigeni wanaofuata sheria pekee ndio walioruhusiwa kusafiri kwenda Kenya.
"Chombo cha kujithamini na kujivunia"
"Uamuzi wa serikali (kwenye viza) una athari kubwa za usalama. Viza, kote duniani, si kwa ajili ya kurahisisha kusafiri tu, na kupata mapato kwa serikali, lakini pia kuhakikisha usalama wa nchi mwenyeji hauvunjwi," alisema Macharia Munene, profesa wa uhusiano wa kimataifa katika Chuo Kikuu cha Kimataifa cha Marekani-Afrika (USIU-Afrika) jijini Nairobi alipozungumza na TRT Afrika.
"Hata wakati wa utawala wa viza, wageni waliokusudia kusafiri kwenda Kenya, walifanya hivyo hivyo, iwe kuna ada au la, au kuna masharti magumu au la," aliongeza.
Gitile Naituli, profesa wa uongozi katika Chuo Kikuu cha Multimedia cha Kenya, alisema "diplomasia ni ya pande zote."
"Unatoa tu ruhusa ya kuingia bila viza kwa nchi zinazotoa msamaha huo huo kwako. Kama serikali, haupaswi kuruhusu kila mtu kuingia nchini mwako. Viza ni vibali vya kujithamini na kujivunia. Mipaka inapaswa kufunguliwa kwa watu baada ya kufikiria na kuzingatia kwa kina," alisema Naituli.
Hifadhidata iliyojumuishwa ya kumbukumbu za uhalifu
Waziri wa Utalii wa Kenya Alfred Mutua aliambia TRT Afrika kwamba serikali itategemea kanzidata ya rekodi za uhalifu iliyojumuishwa ili kuwatambua wasafiri wenye shaka, na kupunguza hofu kwamba watu wenye tabia ya kutia shaka wataruhusiwa kuingia Kenya.
"Kati ya wasafiri wote wa kigeni, asilimia 99.9 ni watu wazuri. Ni asilimia 0.1 tu ndio watu wabaya. Tutakagua mfumo wa rekodi za uhalifu zilizo jumuishwa kabla ya kuruhusu mgeni yeyote kuingia Kenya," alisema.
Hofu nyingine iliyotajwa ni: Ni nchi ngapi ziko tayari kujibu ukarimu wa Kenya? Barani Afrika, kuna nchi 20 zinazotoa ruhusa ya kuingia bila viza kwa Wakenya, wakati nchi 15 zinatoa viza wakati wa kuwasili.
Kimataifa, kuna angalau maeneo 76 ambayo wamiliki wa pasipoti za Kenya wanaweza kuyafikia bila viza.
