Na Jean-Rovys Dabany
Gabon, nchi inayozungumza Kifaransa ya Afrika ya Kati yenye zaidi ya watu milioni 2.3, inakwenda kwenye uchaguzi Agosti 26 huku wagombea 19 wakiwania kiti cha urais.
Wapiga kura pia wanapaswa kuchagua wabunge wao na viongozi wa halmashauri za mitaa. Kuna takriban wapiga kura 800,000 wanaostahiki - hasa vijana.
Rais Ali Bongo Ondimba ametawala nchi hiyo kwa mihula miwili ya miaka saba tangu amrithi babake, mara zote mbili akishinda kinyang'anyiro cha uchaguzi.
Sasa anawania muhula wa tatu baada ya marekebisho ya hivi majuzi ya katiba yanayomruhusu kufanya hivyo.
Anayemkabili wakati huu ni Albert Ondo Ossa, waziri wa zamani na profesa wa uchumi ambaye anaungwa mkono na wagombea sita kati ya 19 wanaowania.
Katika nchi ambayo karibu 60% ya vijana hawana ajira, wagombea urais wote wanapiga dau kubwa kwenye demografia hii inayolenga kuelekeza mizani ya uchaguzi kwa niaba yao.
Cédric Wandja, 38, anawakilisha aina ya wapiga kura ambao wapinzani katika kinyang'anyiro hicho wanaonekana kuangazia. Wakati fulani aliota kazi ya ofisini , lakini hiyo haikuwa kweli.
Anayesubiri wateja kwa subira katika duka lake katika soko la Mont-Bouët, kubwa zaidi katika mji mkuu wa Gabon, Libreville, Cédric anaweza tu kutazama nyuma kwa huzuni miaka minane aliyotumia kutafuta kazi baada ya kumaliza shahada yake ya pili. Angeenda chuo kikuu, lakini hakuwa na pesa za kufanya hivyo.
Rasilimali kubwa
Ili kutegemeza familia yake, Cédric alianzisha duka huko Mont-Bouët, akiuza nguo na viatu. Duka hilo linamuingizia angalau 400,000 CFA franc (US $800) kila mwezi.
Cédric anaona ujasiriamali kama suluhisho pekee linalowezekana kwa vijana wa Gabon dhidi ya ukosefu wa ajira uliokithiri. "Kuna wengi kama sisi sasa ambao wameelewa kuwa biashara inaweza kusaidia kuweka chakula mezani kwa ajili ya familia yako na, zaidi ya yote, kutoa njia ya kujenga biashara kubwa katika hatua fulani," anaiambia TRT Afrika.
Kwa nchi yenye idadi ndogo ya watu na utajiri mkubwa wa madini ikilinganishwa na mataifa mengi ya ukubwa huo, kiwango cha ukosefu wa ajira kwa vijana kinachozidi 30% kinafanya suala hilo kuwa viazi moto vya kisiasa.
Takwimu hizo zilizomo katika ripoti iliyochapishwa na Shirika la Fedha Duniani (IMF) mwaka jana, zinasisitiza ukweli kwamba kiwango cha umaskini na ukosefu wa ajira bado kiko juu nchini Gabon licha ya nchi hiyo kuwa na maliasili muhimu zikiwemo mafuta, dhahabu na manganese.
Kote Libreville, watu kama Cédric wanaishi maisha ambayo yangekuwa bora zaidi. Wengi ni wahitimu; wengine wameanzisha biashara, huku wengine wamepata kazi ndogo ndogo au wanapata riziki kufanya kazi katika sekta isiyo rasmi.
Eric Etoung, ambaye hujipatia riziki kama msusi wa nywele za wanaume, anaamini kuwa serikali inapaswa kusisitiza kuimarisha sekta isiyo rasmi ili kuwapa vijana chaguo pana la ajira katika soko la ajira.
"Biashara haithaminiwi hapa, ingawa inaweza kuwa chachu kwa baadhi ya vijana ambao hawajapata fursa nyingine, ikiwa ni pamoja na kushindwa kuendelea na masomo zaidi," Eric anaiambia TRT Afrika.
"Ni jambo dogo, kwa kweli, lakini kila mtu anaonekana kufikiria kufanya kazi katika ofisi ndio kuwa-yote na mwisho wa yote, wakati sio suluhisho pekee," anasema.
Kampeni ngumu
Kilomita moja kutoka aliposimama Eric, kwenye moja ya mitaa yenye shughuli nyingi zaidi ya mji mkuu, Joël mwenye umri wa miaka 29 amekuja kuhudhuria mkutano ulioandaliwa na muungano unaoonyesha uzito wake nyuma ya kampeni ya Ondo Ossa.
Mnamo 2009, alimpigia kura Rais Ali Bongo, ambaye kulingana naye, alionekana kuwa tumaini la vijana. Miaka kumi na minne baadaye, na baada ya mamlaka mbili mfululizo, amekatishwa tamaa na ahadi ya fursa kwa vijana iliyobaki bila kutimizwa.
Joël hafichi kwamba amebadili kufuata upinzani, angalau kwa sasa.
"Wagabon wamechoshwa na ahadi za uongo, ajira hakuna kwa vijana, kupata hata mahitaji ya kimsingi kama vile chakula inazidi kuwa ngumu. Tunahitaji mabadiliko," asema kabla ya kujiunga na marafiki zake waliofika kuhudhuria mkutano wa upinzani uliofanyika. njia panda ya Rio.
Katika kipindi cha wiki mbili zilizopita kabla ya upigaji kura, Rais Ali Bongo ameanzisha kampeni ya hali ya juu iliyovuta umati wa watu. Picha zake zinatawala mandhari ya jiji pamoja na mishipa kuu ya mji mkuu.
Germaine, mwaminifu namfuasi wa Ali Bongo, anamwita "Rais bora" na mgombea anayestahili kwa muhula wa tatu mfululizo. "Tunahitaji Rais ambaye anatetea amani kwa watu wake. Hatutaki watu wenye uchu wa madaraka kwenye usukani," atangaza mpiga kura huyo kijana.
Wikendi iliyopita, upinzani ulikusanyika karibu na Alternance 2023, muungano wa wapinzani wakuu. Mkutano huo ulikadiria Ondo Ossa kama mgombeaji wao wa makubaliano katika uchaguzi huo.
Anaungwa mkono pia na mawaziri watatu wa zamani: Alexandre Barro Chambrier wa Rassemblement pour la Patrie et la Modernité, Paulette Missambo wa Umoja wa Kitaifa, na Raymond Ndong Sima, ambaye alikuwa Waziri Mkuu kwa chini ya miaka miwili tu wakati wa muhula wa kwanza wa rais Ali Bongo.
Wagabon kama Cédric waelekea kwenye uchaguzi; wanatumai waliochaguliwa wataboresha uchumi na kuhakikisha amani na usalama.
