Na Pauline Odhiambo
Julai 13, 2018. Naronate Akum Ngwa alikuwa amemaliza kuuza vyombo vyake vyote vya siku hiyo, na alikuwa akijitayarisha kwa ajili ya kulala wakati wanaume wawili walikuja wakiitisha chakula cha mchana.
Kijana huyo mwenye umri wa miaka 20 aliwaandalia haraka haraka wawili hao wali wa Jollof, chakula kikuu cha Afrika Magharibi. Waliposimama ili waondoke baada ya kumaliza chakula, mmoja wa watu hao alimpiga risasi ya kichwa bila kuchokozwa."
''Nilidondoka sakafuni lakini sikugundua kuwa nilikuwa nimepigwa risasi hadi dada zangu wawili wadogo walipoanza kupiga mayowe na kuomba msaada,” anakumbuka Naronate.
Mpiga risasi na mwenzake walikuwa wamekimbia eneo hilo wakati huo. Angesikia baadaye, baada ya kunusurika kwa bahati nzuri, kwamba mshambuliaji wake alikuwa sehemu ya kundi la wanamgambo wa Ambazonia wanaopigana na serikali ya Cameroon.
Ufyatulianaji wa risasi ulitokea wakati wa amri ya kutotoka nje ya wiki mbili katika eneo la kaskazini-magharibi mwa Cameroon, ambapo mzozo umekuwa ukiendelea kati ya wanajeshi na makundi yanayotaka kujitenga.
Mapigano yalikuwa makali katikati ya mji, ambapo Naronate aliishi na wazazi wake na wadogo zake watatu. Ili kuepuka jeuri hiyo, familia hiyo ilihamia kijiji cha karibu ambacho kilionwa kuwa salama zaidi.
'Moto ndani ya kichwa'
Naronate alipigwa risasi alasiri, lakini ilichhukua saa chache baadaye ndipo angeweza kupelekwa katika hospitali ya karibu. Majirani wa familia hiyo walihofia kulengwa na jeshi na wanamgambo wa Ambazonia iwapo wangeondoka wakati wa kipindi cha kutotoka nje.
"Nilikuwa nikiomba majirani zangu wasiniache chini nife. Nililala pale kwa karibu saa tano, nikiwasihi wanipeleke hospitali," Naronate, ambaye sasa ana umri wa miaka 25, anaiambia TRT Afrika.
"Nilikuwa na maumivu makali sana. Nilihisi kama mtu fulani alikuwa amewasha moto ndani ya kichwa changu. Kitu pekee nilichotaka kwa wakati huo ni kuokoka."
Wakati majirani hatimaye wakapata ujasiri wa kumpeleka msichana huyo aliyejeruhiwa hospitalini, ilikuwa ni kupitia njia za nyuma ili kuwaepusha wapiganaji au askari kufunga barabara kuu.
"Ilitubidi kutembea vichakani na kuvuka mito midogo. Nilikuwa na sweta yangu iliyofunika sehemu ya uso wangu ili kusaidia kuzuia damu, lakini mboni ya jicho langu la kulia bado lilidondoka na hakuna aliyegundua," anasema Naronate.
Alipoteza jicho lake la kulia, na huenda angefariki kama hangehamishwa mara moja hadi hospitali kubwa zaidi huko Bamenda, ambako alitumia muda wa miezi miwili kupata nafuu. Utaratibu wa kuunganisha ngozi ulifanyika ili kufunika tundu tupu la jicho la kulia.
Vipande vya risasi bado vimewekwa kwenye fuvu lake, na kusababisha kipandauso na matatizo katika kusikia kwake. Hadi sasa ameshafanyiwa upasuaji wa masikio mara mbili, wala hakuna aliyefaulu.
Ndoto zilivunjika
Watu wawili walikuwa wamemwendea Naronate ili kumsaidia kutafuta pesa za upasuaji wa kurekebisha makovu, na kuiba tu msaada uliokusanywa kwa michango. Msichana mdogo alizama katika sonona na msongo wa mawazo.
Akiwa na wasiwasi kuhusu afya ya akili na usalama wa binti yake, babake Naronate alianza kutafuta njia za kutafuta hifadhi katika Utawala wa Kigiriki wa Cypriot.
Kati ya 2021 na 2022, Utawala wa Kigiriki wa Cyprus ulipokea maombi 1,050 ya hifadhi kutoka Cameroon, 46 pekee kati yao yalikubaliwa. Naronate alikuwa miongoni mwa wachache waliochaguliwa.
"Sikuweza kuzungumza kuhusu hadithi yangu nchini Cameroon kwa sababu familia yangu iliogopa wanamgambo wangerudi kunimaliza," Naronate anasema. "Kwa miaka mingi, ningewaambia watu nilipigwa na risasi kibahati mbaya nikiwa sokoni."
Kujenga upya maisha yake
Hatimaye Naronate alijisikia salama kushiriki hadithi yake na ulimwengu kupitia mitandao ya kijamii alipowasili katika Utawala wa Kigiriki wa Cypriot mnamo 2021, akiendelea kujikusanyia zaidi ya wafuasi milioni moja kwenye TikTok. Lakini maisha aliyotarajia bado yanamkwepa.
Naronate amekuwa akipatiwa usaidizi wa makazi tangu kuwasili kwake, huku waajiri watarajiwa wakimkataa kwa sababu ya jinsi anavyoonekana.
"Nimetuma ombi la kufanya kazi kama mhudumu au mashine ya kuosha vyombo katika mikahawa. Mmiliki mmoja wa mgahawa aliniambia hawezi kuniajiri kwa sababu ninaweza kuwatisha wateja wake," anasema.
"Ninapata posho ya €214 kila mwezi. Hizo ndizo pesa ninazotumia kwa chakula na safari za kwenda hospitalini," aeleza. "Sijui la kufanya kwa wakati huu."
Ili kujiongezea kipato, amegeukia kutengeneza nguo za crotchet ambazo wakati mwingine huuza hadi €50, lakini hakuna oda za kutosha.
"Nilijifunza jinsi ya kucheza crotchet katika shule ya msingi ambapo tuliifanya shuleni kama sehemu ya sanaa na ufundi," anasema.
"Ustadi huu umenisaidia kutengeneza nguo za crotchet kwa ajili ya kuuza ili kujiongezea kipato. Ninaweza kununua chakula na vitu vingine kwa pesa hizi"
Inamchukua Naronate kama siku mbili kukunja mavazi kamili. Baadhi ya wateja wake wakati mwingine humpa zawadi ili kuthamini kipawa chake.
Naronate inasalia na matumaini kuhusu kupata ajira thabiti baada ya upasuaji wa kurekebisha.
Kupata kazi ndio kipaumbele changu kikuu. Ninaamini nikipata kazi nitaweza kufanya kazi na kuwatunza ndugu zangu,” anasema.
