Mji wa kihistoria wa Gedi katika eneo la pwani ya Kenya umeorodheshwa kwenye Orodha ya Urithi wa Dunia na Shirika la Umoja wa Mataifa la Elimu, Sayansi na Utamaduni (UNESCO), Makavazi ya Kitaifa ya Kenya (NMK) ilisema Jumamosi.
Kulingana na Kumbukumbu ya kitaifa ya Kenya, NMK, utambuzi huu unasisitiza umuhimu wa kihistoria na kitamaduni wa Gedi, ikiimarisha nafasi yake kama sehemu muhimu ya urithi tajiri wa Kenya na kivutio cha mandhari.
"Ni heshima kubwa sana kwa tangazo hili, ambayo yanaonyesha umuhimu wa kuhifadhi na kukuza urithi wetu wa kitamaduni," alisema Mary Gikungu, mkurugenzi mkuu wa NMK. ''"Kutambuliwa kwa Gedi kama kituo cha Urithi wa Dunia sio tu kwamba kunainua hadhi yake katika jukwaa la kimataifa lakini pia inathibitisha kujitolea kwetu kulinda hazina zetu za kitaifa kwa vizazi vijavyo," Gikungu aliongeza.
Magofu ya Gedi ni pamoja na mfululizo wa nyumba za mawe, kasri, na msikiti uliowekwa na msitu wa asili. Tovuti hii inaonyesha usanifu tajiri na wa hali ya juu wa ustaarabu wa Waswahili.
Ukizungukwa na mabaki ya misitu ya kale, mbali na ukanda wa pwani, mji uliotelekezwa wa Gedi ulikuwa mojawapo ya miji muhimu ya Waswahili kwenye pwani ya Afrika Mashariki kuanzia karne ya 10 hadi 17.
Katika kipindi hiki, ilikuwa ni sehemu ya mtandao wa kimataifa wa mabadilishano ya biashara na kitamaduni ambayo yalivuka Bahari ya Hindi, kuunganisha vituo vya pwani vya Afrika na Uajemi na maeneo mengine.
UNESCO imesifia mabaki hayo ya GEDI kwa uhifadhi wa karne nyingi wa uasilia wake.
''Inawakilisha kwa uthabiti sifa za usanifu wa Waswahili na upangaji miji, kwa kutumia nyenzo kama vile matumbawe, matumbawe na udongo na mbao,'' UNESCO iliandika katika tovuti yake.
Gedi ni miongoni mwa maeneo 27 ya kale yaliyo orodheshwa na UNESCO kutoka sehemu mbali mbali duniani ikiwemo Melka Kunture na Balchit: Maeneo ya Akiolojia na Palaeontological katika eneo la Nyanda za Juu za Ethiopia, Maeneo ya makazi ya kale ya Pleistocene ya Afrika Kusini na Mahakama ya Kifalme ya Tiébélé nchini Burkina Faso.
Kenya inamiliki maeneo saba ya Urithi wa Dunia wa UNESCO - na kuifanya kuwa ya pili baada ya Afrika Kusini (ambayo ina kumi) katika idadi ya maeneo yaliyoorodheshwa katika nchi ya Afrika.
Kamati ya Urithi wa Dunia ni mojawapo ya vyombo viwili vinavyosimamia Mkataba wa Ulinzi wa Urithi wa Kitamaduni na Asili wa Dunia. Inaundwa na wawakilishi wa Majimbo 21, waliochaguliwa kutoka nchi 195 zinazoshiriki Mkataba huo.
Kamati hiyo ina jukumu la kutekeleza Mkataba huo, kwa kuchunguza mapendekezo mapya ya kuandikwa kwenye Orodha ya Urithi wa Dunia, na kutathmini hali ya uhifadhi wa maeneo ambayo tayari yameandikwa, kwa misingi ya uchambuzi uliotolewa na mashirika ya ushauri ya UNESCO na Sekretarieti. Hukutana mara moja kwa mwaka katika kikao cha kawaida.
