Mikoa ya Pwani ya Kenya na Tanzania ilikumbwa na mvua kubwa na upepo mkali kutoka kwa kimbunga cha kitropiki siku ya Jumamosi, na kuongeza machafuko yaliyosababishwa na mafuriko mabaya ambayo yamelikumba eneo hilo.
Kampuni ya usambazaji umeme nchini Tanzania Jumamosi ilitangaza kukatika kwa umeme kwa sehemu kubwa ya nchi kutokana na hitilafu ya gridi ya umeme.
Mvua kubwa na upepo mkali vimeripotiwa katika maeneo ya mwambao wa Mtwara na Lindi, huku utabiri ukisema kuwa kitovu cha biashara cha Tanzania, Dar es Salaam, kinaweza kuathirika.
Zaidi ya watu 400 wamepoteza maisha katika eneo zima la Afrika Mashariki na makumi ya maelfu wameondolewa katika makazi yao katika wiki za hivi karibuni huku mvua kubwa ikinyesha na kusababisha mafuriko na maporomoko ya ardhi yaliyosomba nyumba, barabara na madaraja.
Idara ya Kenya Met ilisema katika taarifa Jumamosi kwamba athari za Kimbunga cha Tropiki Hidaya tayari zimeanza kushuhudiwa ufukweni, huku kukiwa na upepo mkali unaozidi mafundo 40 na mawimbi juu ya mita mbili (zaidi ya futi sita).
Ilisema mvua kubwa katika ukanda wa pwani ya Bahari ya Hindi inatarajiwa kutoka Jumapili, na kuzidi kwa siku mbili zifuatazo.
Kimbunga kimetua
"Uchunguzi wa hivi sasa unaonyesha kuwa kimbunga cha Tropiki Hidaya kimeanguka katika pwani ya Tanzania. Hata hivyo, kuna mfadhaiko mwingine unaoendelea nyuma yake," ilisema.
Hakukuwa na uthibitisho wa haraka kutoka kwa mamlaka ya Tanzania.
Katika sasisho lake la hivi punde mapema Jumamosi, Mamlaka ya Hali ya Hewa Tanzania ilisema kumekuwa na upepo mkali na mvua kubwa katika ufuo huo usiku wa kuamkia leo.
Katika eneo la Mtwara, ilisema mvua za milimita 75.5 (inchi tatu) zimeripotiwa kwa saa 12, ikilinganishwa na wastani wa mvua za Mei 54 za milimita.
Wakala wa Tanzania umewashauri watu wanaoishi katika maeneo hatarishi na wale wanaohusika na shughuli za baharini kuchukua "tahadhari za juu".
Msimu wa kimbunga
Kituo cha Utabiri wa Hali ya Hewa na Maombi kwa Jumuiya ya Biashara ya Afrika Mashariki IGAD kilisema Ijumaa kuwa Kimbunga Hidaya kitakua kwa kasi ya kilomita 165 (maili 100) kwa saa kitakapotua.
Msimu wa vimbunga kusini magharibi mwa Bahari ya Hindi kwa kawaida huchukua Novemba hadi Aprili, na kuna karibu dhoruba kumi na mbili kila mwaka.
Rais wa Kenya William Ruto mnamo Ijumaa alielezea picha ya hali ya hewa kama "mbaya" na kuahirisha kufunguliwa kwa shule kwa muda usiojulikana kwa kukaribia kimbunga cha kwanza kabisa nchini.
Takriban watu 210 wamekufa nchini Kenya kutokana na matukio yanayohusiana na mafuriko na karibu 100 hawajulikani walipo huku 165,000 wakilazimika kukimbia makazi yao, kulingana na data ya serikali.
Maonyo ya hali ya hewa
"Hakuna sehemu yoyote ya nchi yetu ambayo imeepushwa na maafa haya," Ruto alisema katika hotuba yake kwa taifa kwa njia ya televisheni. "Kwa kusikitisha, hatujaona mwisho wa kipindi hiki cha hatari."
Wanasiasa wa upinzani na makundi ya kushawishi yameshutumu serikali kwa kutokuwa tayari na polepole kujibu licha ya tahadhari za hali ya hewa.
Takriban watu 155 pia wameuawa nchini Tanzania kutokana na mafuriko na maporomoko ya ardhi ambayo yamemeza nyumba na kuharibu mazao.
Afrika Mashariki iko katika hatari kubwa ya kukabiliwa na mabadiliko ya hali ya hewa na mvua za mwaka huu zimeimarishwa na muundo wa hali ya hewa wa El Nino -- hali ya kawaida ya hali ya hewa inayohusishwa na ongezeko la joto duniani ambalo husababisha ukame katika baadhi ya maeneo ya dunia na mvua kubwa kwingineko.
Nchi nyingine
Mvua hiyo kubwa kuliko kawaida pia imesababisha vifo vya takriban watu 29 nchini Burundi na maelfu ya wengine kuyahama makazi yao tangu Septemba, Umoja wa Mataifa ulisema.
Vifo vinavyohusiana na hali ya hewa pia vimeripotiwa nchini Ethiopia, Rwanda, Somalia na Uganda.
Shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia wakimbizi UNCHR lilisema "lina wasiwasi hasa" kuhusu maelfu ya wakimbizi waliokimbia makazi yao nchini Burundi, Kenya, Somalia na Tanzania.
"(Wanalazimika) kutoroka kwa mara nyingine kuokoa maisha yao baada ya nyumba zao kusombwa na maji," msemaji wa UNHCR Olga Sarrado Mur alisema Ijumaa.
Mwishoni mwa mwaka jana, zaidi ya watu 300 walikufa kutokana na mvua na mafuriko nchini Ethiopia, Kenya na Somalia, wakati eneo hilo lilipokuwa likijaribu kujikwamua kutokana na ukame mbaya zaidi katika miongo minne.
