Rais wa Kenya William Ruto ataomba China mkopo wa dola bilioni 1 ili kukamilisha miradi iliyokwama ya ujenzi wa barabara atakaposafiri hadi Beijing baadaye mwezi huu, naibu wake amesema.
Mpango wa Ruto, ambao pia unajumuisha ombi la kurefusha muda wa ukomavu wa mikopo iliyopo, unaashiria mabadiliko katika msimamo wake kuhusu deni la Uchina baada ya muungano wake kukosoa wimbi la mtangulizi wake la kukopa kutoka China wakati wa kampeni za uchaguzi wa mwaka jana.
Mikopo ya Uchina, ambayo ni zaidi ya dola bilioni 8, ilitumiwa na serikali ya Rais wa zamani Uhuru Kenyatta kujenga miundombinu kama barabara, lakini mingi ya miradi hii imekwama baada ya wanakandarasi kuacha bili ambazo hazijalipwa.
Wakandarasi wasiolipwa
Ruto atawaambia maafisa wa Uchina kwamba "Je, tunaweza kuzungumza ili kuona kama unaweza kutuongezea muda, ili tulipe polepole, na kutuongezea pesa kidogo ili kumaliza ujenzi wa barabara?" Naibu Rais Rigathi Gachagua alisema kwenye kituo cha redio cha Inooro FM mnamo Ijumaa.
“Tukipata dola bilioni moja tunaweza kuwapa watu hawa (wakandarasi) fedha wanazodaiwa ili warudi kwa hiyo hata tunapolipa deni, barabara zinakamilika,” alisema.
Bara la Afrika lilikuwa lengo la Mpango kabambe wa Rais Xi Jinping wa Ukanda na Barabara, uliozinduliwa mwaka 2013 ili kuunda upya Njia ya kale ya Hariri na kupanua ushawishi wa China kijiografia na kiuchumi kupitia msukumo wa maendeleo ya miundombinu ya kimataifa.
Lakini kuongezeka kwa mikopo ya Wachina kwa nchi kama Kenya, kabla ya kupungua kwa ukopeshaji wa Wachina kutoka 2019, kumewakasirisha wakosoaji, kuongeza mzigo wa deni na mzigo uliofuata wa ulipaji.
Kupunguzwa kwa bajeti
Serikali ya Kenya inatumia takriban nusu ya mapato yake kulipa madeni ambayo yanadaiwa, takwimu rasmi zinaonyesha, zikizorotesha fedha zake.
Hali hiyo imechangiwa na ulipaji wa deni la nje, huku kukiwa na kudorora kwa sarafu ya Kenya.
Baraza la mawaziri liliamuru wizara zote kupunguza 10% ya bajeti yao siku ya Jumanne, huku ofisi ya rais ikiweka vizuizi kwa safari za nje za maafisa wa serikali ili kudhibiti matumizi.
"Ni kweli watu wengi wamekuwa wakisafiri nje ya nchi, wakitumia pesa nyingi, na ndiyo maana rais aliagiza kuwa hata mawaziri na magavana wanaweza kusafiri na watu wawili pekee," Gachagua alisema.
