Ulimwengu uliidhinisha makubaliano ya hali ya hewa yaliyojadiliwa kwa uchungu lakini mataifa yanayoendelea yaliyo athiriwa zaidi na maafa yanayozidi kuongezeka yalipuuza ahadi ya dola bilioni 300 kwa mwaka kutoka kwa wachafuzi wa mazingira tajiri wa kihistoria kuwa chini ya matusi.
Baada ya majuma mawili ya kuchosha ya mazungumzo na kukosa usingizi usiku, karibu mataifa 200 yalipitia mapatano hayo yenye utata ya kifedha mapema Jumapili katika uwanja wa michezo nchini Azabajani.
Kundi la Wazungumzaji wa Kiafrika lilisema mpango wa ufadhili wa hali ya hewa wa dola bilioni 300 uliokubaliwa katika mazungumzo ya Umoja wa Mataifa "ni mdogo sana, umechelewa" kwa bara.
"Tumesikitishwa sana na ukosefu wa maendeleo katika masuala muhimu kwa Afrika," Ali Mohamed, mwenyekiti wa kundi hilo kutoka Kenya, aliuambia mkutano wa COP29 nchini Azerbaijan.
"Afrika inatoa na itaendelea kutoa tahadhari juu ya uhaba wa fedha za hali ya hewa."
'Yakuvunja moyo sana'
Makubaliano ya mwisho yanaahidi mataifa yaliyoendelea kulipa angalau dola bilioni 300 kwa mwaka ifikapo 2035 ili kusaidia nchi zinazoendelea kusafisha mazingira yao na kujiandaa kwa majanga mabaya zaidi.
Hiyo ni kutoka dola bilioni 100 chini ya ahadi iliyopo lakini ikashutumiwa na mataifa yanayoendelea kama dhihaka.
Walikuwa wamedai angalau dola bilioni 600 kutoka kwa uchumi ulioendelea ambao ndio wachafuzi mbaya zaidi.
Waziri wa mazingira wa Sierra Leone Jiwoh Abdulai, ambaye nchi yake ni miongoni mwa nchi maskini zaidi duniani, alisema ilionyesha "ukosefu wa nia njema" na mataifa yaliyoendelea, ambayo nyadhifa zao ni pamoja na Marekani, Japan na wanachama wa Umoja wa Ulaya.
"Tumesikitishwa sana na matokeo," alisema.
Tina Stege, mjumbe wa hali ya hewa kwa Visiwa vya Marshall, taifa dogo la atoll linalotishiwa na kuongezeka kwa bahari, alisema atarudi nyumbani na "sehemu ndogo" ya kile alichopigania.
'Ni usaliti'
"Haitoshi, lakini ni mwanzo," alisema
Muungano wa Nchi za Visiwa Vidogo, Nchi Zilizoendelea Kidogo na Kundi la Wapatanishi wa Kiafrika -- zote kambi za mataifa yanayoendelea zenye ushawishi -- zilionyesha kusikitishwa na mpango huo.
"COP hii imekuwa janga kwa ulimwengu unaoendelea," alisema Mohamed Adow, mkurugenzi wa Kenya wa Power Shift Africa, taasisi ya wataalam.
"Ni usaliti wa watu na sayari, na nchi tajiri ambazo zinadai kuchukua kwa uzito mabadiliko ya hali ya hewa."
"Waraka huu ni zaidi ya udanganyifu wa macho. Hii, kwa maoni yetu, haitashughulikia ukubwa wa changamoto tunayokabiliana nayo sote."
Mataifa yalikuwa yametatizika kupatanisha mgawanyiko wa muda mrefu juu ya ni kiasi gani mataifa tajiri yanayowajibika zaidi kwa mabadiliko ya hali ya hewa ya kihistoria yanapaswa kutoa kwa nchi masikini ambazo hazina uwajibikaji lakini zilizoathiriwa zaidi na ongezeko la joto duniani.
Mkuu wa Umoja wa Mataifa kuhusu hali ya hewa Simon Stiell alikiri kuwa makubaliano hayo hayakuwa kamilifu na kusema "hakuna nchi iliyopata kila walichotaka" katika mji wa Baku wa Bahari ya Caspian.
