Na Gaure Mdee
Hivi karibuni, dunia imekuwa ikivutiwa na kampeni mbalimbali na ujumbe unaoshinikiza kusitishwa kwa mashambulizi ya Israeli dhidi ya Wapalestina huko Gaza, kampeni kama vile All Eyes on Rafah zimepata umaarufu kwenye mitandao na hata kurasa za watu maarufu ulimwenguni.
Kuvutiwa na kampeni hii pia kumewezesha eneo hilo kupata mvuto kwa masuala ambayo yamesahaulika na vyombo vya habari, hasa kuhusu migogoro katika nchi za DRC na Sudan.
All Eyes on Kongo imekuwa ikisambaa na imewezesha watu kupata ufahamu kidogo juu ya matukio yanayoendelea DRC.
Kundi moja ambalo huenda umelisikia mara kwa mara, kati ya mengine, ni M23 ambayo pia inajulikana kama Vuguvugu la Machi 23, na ni kundi la waasi katika eneo la mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.
Kundi hili linajumuisha hasa wanachama wa zamani wa Kongresi ya Kitaifa ya Ulinzi wa Watu (CNDP), kundi la wanamgambo wa kisiasa.
M23 ni kina nani?
Kundi hili la waasi liliingizwa katika jeshi la Kongo (FARDC) baada ya makubaliano ya amani mwaka 2009.
Kundi la waasi la M23 lilijitokeza tena Aprili 2012, wakati wanachama wengi wa zamani wa CNDP waliasi dhidi ya serikali ya Kongo, wakidai kuwa serikali imeshindwa kutekeleza masharti ya makubaliano ya amani.
Jina la kundi, M23, linahusu Machi 23, 2009, tarehe ya makubaliano ya amani kati ya CNDP na serikali ya DRC.
Waasi wamekuwa wakihusika katika migogoro kadhaa na wamechukua udhibiti wa maeneo mbalimbali katika mkoa wa Kivu Kaskazini. Wametuhumiwa kwa ukiukaji wa haki za binadamu, ikiwa ni pamoja na mauaji, unyanyasaji wa kijinsia, na kuajiri watoto katika wanajeshi.
M23 inapata nguvu zake kutoka kwa Watutsi na makundi mengine ya kikabila ambayo yanadai kubaguliwa.
Malalamiko haya ndio chachu ya mapambano yao, na kuwaweka M23 kama watetezi wa jamii hizo.
Jeshi la Kongo liliwashinda waasi hao mwishoni mwa 2013, kwa msaada wa ujumbe wa amani wa Umoja wa Mataifa katika DRC (MONUSCO).
Hata hivyo, ziliibuka ripoti za kuendelea kuwepo kwa shughuli za M23 na DRC iliona operesheni za MONUSCO kuwa hazifai kudhibiti vurugu.
M23 ilikaa kimya hadi mwishoni mwa 2021 walipoanza tena mashambulizi yao.
Mnamo Machi 2022, vurugu ziliongezeka na kupelekea kuangushwa kwa helikopta ya UN, na kuua askari sita wa UN wakati wa misheni ya kutathmini harakati za watu zilizochochewa na mashambulizi ya M23 katika eneo hilo.
Waasi walichukua udhibiti wa sehemu za Kivu Kaskazini. Ni muhimu kutambua kwamba mkoa wa Kivu Kaskazini ni eneo lenye utajiri mkubwa nchini na lina madini muhimu zaidi, ikiwa ni pamoja na Cobalt inayotumika kutengeneza simu za mkononi.
Pia linajulikana kwa kuwa eneo lenye makampuni mengi ya kimataifa.
Mwisho wa 2023, UN ilikadiria kwamba karibu watu milioni saba walikuwa wamepoteza makazi yao katika DR Congo, ikiwa ni pamoja na milioni 2.5 maeneo ya Kivu Kaskazini pekee.
Twende mbele hadi mwaka huu na mwezi Mei 2024, M23 wameendelea na mashambulizi na kuchukua hatua za kuhakikisha wanachukua vijiji vilivyo karibu na Goma katika eneo la Kivu Kaskazini.
Kwa hiyo, baadhi wanahofu kwamba, udhibiti wao wa usambazaji wa vifaa kwenda Goma ulikuwa hatua ya kwanza ya kuteka tena jiji kuu la Kivu Kaskazini.
Serikali ya DRC na wahusika wa kimataifa wameitaka M23 kusitisha uhasama na kushiriki katika mazungumzo ya kufikia amani ya kudumu.
Jitihada kama vile mchakato wa amani wa Luanda na Nairobi zinalenga kushughulikia mizizi ya migogoro. Hata hivyo, hali bado ni ya mvutano na tata.
Kundi la waasi la M23 limebaki bila kushindwa licha ya mapambano kadhaa na jeshi la kitaifa na vikosi vya kimataifa vya kulinda amani. Utaalamu wao wa kijeshi na ujuzi wa eneo ya mashariki mwa DRC huwapa faida ya kimkakati.
