Tysia Mukuna anajiona kama shujaa wa kahawa - shujaa ambaye "angetunga", kama angeweza, sheria nchini ambayo inafanya asubuhi kutokamilika bila kafeini ya kahawa ya Kongo.
Akiwa na miaka 30, mwanamke huyu mjanja anaendesha kampuni ya nyumbani inayoitwa "La Kinoise" ambayo imekuwa ikizalisha na kuuza kahawa kwa takriban miaka mitatu.
"Nimekuwa na shauku ya kilimo tangu nilipokuwa mdogo; hivyo La Kinoise ni mchanganyiko wa upendo wangu kwa kilimo, ujuzi wa biashara na ujuzi wangu," Tysia anaiambia TRT Afrika.
Shamba la kampuni hiyo mjini Kinshasa huzalisha maharage ambayo husindikwa katika kiwanda cha La Kinoise kabla ya kuuzwa.
Hii ni mara ya kwanza kwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo na kuleta pigo kubwa kwa kahawa inayozalishwa nchini kama vile ujasiriamali na ajira katika kanda.
Tangu Aprili, mikokoteni yenye chapa ya La Kinoise iliyosheheni kahawa ya Kongo imekuwa vigumu kukosa katika mitaa ya Kinshasa.
Kampuni hiyo pia ipo katika miji ya Lubumbashi, Boma na Matadi. Mradi wa uuzaji wa mtaani wa La Kinoise tayari unatoa kazi kwa zaidi ya watu 200 huku ukiwaruhusu kufanya kazi kwa uhuru.
Kufikia 2024, kampuni inalenga kuajiri vijana wengi katika mji mkuu ili kukabiliana na kiwango kikubwa cha ukosefu wa ajira miongoni mwa Wakongo. "Sera yetu ni kutokuwa na ukosefu wa ajira katika mji mkuu wa Kongo ifikapo mwaka 2030," anasema Tysia.
Zaidi ya biashara ya kahawa tu
Lengo la muda mrefu la La Kinoise ni kushinda soko la kahawa la kimataifa, jambo ambalo mwanzilishi Tysia anaamini linaweza kufikiwa licha ya rafu za maduka makubwa kuwa na chapa kutoka kote ulimwenguni.
"Kwa kuanzia, tungependa kujenga utamaduni nchini DRC ili iwe desturi kuwa na kikombe cha kahawa kabla ya kwenda ofisini, kama ilivyo nchini China, ambayo ina desturi ya chai," anasema Tysia.
"Njia yao (ya Wachina) ya kutoa thamani ya chai ilinivutia sana. Ikiwa tutatoa thamani sawa kwa kahawa ya Kongo, ninaamini tutashinda Afrika yote na dunia."
Mwanamke huyu mchanga tayari ameshapewa sifa za kutosha. Kati ya majina alizotunukiwa ni pamoja na "Strong Lady" na "Woman of Merit", na pia ameshiriki katika "100 Bora ya wanawake wenye ushawishi zaidi Afrika" waliochaguliwa na jarida la Forbes, miongoni mwa wengine.
"Lengo la kampuni yetu ni kufanya Kongo ijulikane kupitia kahawa," Tysia anasema.
Mikokoteni kadhaa huzunguka kila asubuhi kwenye mitaa ya Kinshasa ili idadi ya watu wapate kahawa nzuri kwa bei inayomudu kila mtu.
"Tunasambaza kahawa yetu katika migahawa, maduka makubwa, hoteli na mahali popote ambapo watu wanaweza kununua chakula," anasema.
Wakazi wa Kinshasa wanaonekana kujitokeza kwenye uwanja wa mauzo. “Kwa kuwa niligundua kahawa inauzwa katika mitaa ya Kinshasa, naamka asubuhi na mapema, naingia kwenye gari langu, nanunua kahawa njiani, nafika ofisini na kufurahia kikombe changu,” anasema Jean Nyembo. Anatazamia siku ambayo La Kinoise itapeleka kahawa yake nyumbani kwake.
Tamaduni ndefu ya kahawa
DRC ina kilomita za mraba nyingi za ardhi ya kilimo. Takriban 1980, Zaire ya zamani , DRC, ilisafirisha kahawa hadi Marekani, Sudan na Ethiopia.
Uzalishaji wake wa kila mwaka wakati huo ulikuwa tani 500,000, ikilinganishwa na tani 10,000 pekee kwa sasa. Kwa miongo kadhaa, serikali ilisimamia mauzo ya nje, na kuzuia ukuaji wa biashara ya kibinafsi kama La Kinoise.
Vyama vya ushirika sasa vimechukua nafasi, vinatarajia kupeleka kahawa ya Kongo kwenye nafasi yake ya utangulizi miaka 40 iliyopita, wakati nchi hiyo ya Kiafrika ilikuwa mojawapo ya wauzaji wa kahawa kubwa zaidi duniani.
Changamoto ni nyingi, ikiwa ni pamoja na kukatika kwa umeme mara kwa mara hali inayowalazimu wafanyabiashara wengi kuchukua mkondo wa kutumia jenereta, na hivyo kusababisha matumizi ya ziada ya mafuta yanayofikia maelfu ya dola.
Ushuru wa tabaka nyingi na matatizo ya uhamaji katika kanda hufanya mambo kuwa magumu zaidi kuweka biashara ya kahawa ikiendelea.
"La Kinoise haijaondolewa katika matatizo haya. Barabara hazijawekwa lami, jambo ambalo linaleta matatizo ya usambazaji kati ya miji ya DRC. Wakati mwingine, ni muhimu kutuma mizigo kwa ndege, na hii inakuwa ghali sana kwa kampuni," anaelezea Tysia.
Wakulima wa kahawa wanatafuta msaada
Roger Tata, Mkurugenzi wa Ushirika wa Kawa Kanzururu nchini DRC, kampuni inayolima kahawa mashariki mwa Kongo, anakumbuka kwamba wakati huo Zaire ilikuwa miongoni mwa nchi zinazouza nje kabla ya uharibifu wa vita kuanza mwaka wa 1996.
Uzalishaji ulishuka haraka baada ya hapo wakulima walipolazimika kuacha mashamba yao kwa sababu ya ukosefu wa usalama.
"Tulibaini kuondoka kwa watendaji kadhaa wa kiuchumi wanaowekeza kwenye kahawa na kutelekezwa kwa mashamba, ambayo yalisababisha kupungua kwa kahawa ya Kongo katika soko la dunia. Tuko katika mchakato wa kuzindua tena, ingawa bado ni woga. kadiria wastani, tuko katika kikundi cha 20%," Tata anasema.
"Imechukua ujasiri wa vyama vya ushirika kujiimarisha, lakini vinahitaji msaada wa serikali ya Kongo."
Kando na usalama bora katika maeneo ambayo kahawa inapandwa, orodha ya matakwa ya wakulima inajumuisha kukomesha baadhi ya kodi.
"Pia tungependelea kusamehewa kwa gharama za viza za wavumbuzi wa kahawa wanaotarajiwa kutoka nje ya nchi. Nchi yetu ilizalisha takriban tani 120,000 za kahawa kila mwaka kabla ya 1980, na leo tunafikia tani 11,000. Hilo ni la kushuka kwa kiwango kikubwa," adokeza Tata.
