Mapema mwezi huu, Rais wa Ujerumani Frank-Walter Steinmeier alikuwa nchini Tanzania, ambako aliomba msamaha wa kihistoria kwa ukatili uliofanywa na nchi yake wakati wa utawala wa kikoloni dhidi ya taifa hilo la Afrika.
"Nataka kuomba msamaha kwa kile Wajerumani walichowafanyia mababu zenu," Steinmeier alisema katika hafla kwenye Makumbusho ya Maji Maji katika wilaya ya Songea kusini mwa Tanzania.
Alitamka maneno hayo akiwa amesimama mbele ya makaburi ya Chifu Songea Mbano na viongozi wengine 66 wa kabila la Ngoni, waliouawa na wakoloni wa Kijerumani wakati wa Uasi wa Maji Maji kuanzia mwaka 1905 hadi 1907.
Hii ilikuwa ni mara ya kwanza kwa mkuu wa nchi wa Ujerumani kukiri hadharani ukatili wa enzi ya ukoloni wa nchi hiyo, lakini kulikuwa na mambo muhimu ambayo hayapo kwenye hotuba yake, kama vile suala la fidia, na kurudi kwa mabaki ya wanadamu.
Haji Abdulkarim, mjukuu wa chifu wa eneo hilo ambaye aliuawa mwaka wa 1906, alielezea mambo ya kutisha aliyoshuhudia babu yake mkubwa kabla ya kuuawa kwake mwenyewe.
Baada ya kunyongwa, miili ya waathiriwa wasiopungua 60 ilikokotwa na kuzikwa kwenye kaburi la pamoja, alisema, akitoa maelezo ya kihistoria.
"Ilikuwa ni kitendo cha kikatili kabisa kuua watu kana kwamba ni kuku," Abdulkarim aliambia Shirika la Habari la Anadolu.
Uasi huo ulianza kama uasi wa wakulima lakini ukabadilika na kuwa uasi ulioleta pamoja makabila mbalimbali na kufunika sehemu nyingi ya eneo lililoitwa Tanganyika, linalojumuisha sehemu ya Tanzania Bara ya Tanzania ya sasa.
Katika msingi wake kulikuwa na imani iliyoenezwa na Kinjekitile Ngwale, kiongozi mkali wa kinabii, ambaye alizungumza juu ya maji matakatifu ambayo yangeweza kuzuia risasi za Wajerumani.
Aliyaita Maji Maji, ambayo kihalisi hutafsiriwa kuwa “maji matakatifu,” na akasema yanaweza kugeuza risasi kuwa maji.
Akiwa ameketi chini ya kivuli cha mti mkubwa wa mbuyu, Abdulkarim, ambaye sasa ana umri wa miaka 89, alisimulia jinsi babu zake na wapiganaji wengine wa kikabila wakiwa na mikuki na mishale iliyomwagiwa maji ya Maji Maji walivyotoka kwenda kukabiliana na vikosi vya Wajerumani.
"Walilipa gharama kubwa kukataa ukandamizaji wa wakoloni," alisema. "Hakukuwa na kitu chochote cha kichawi majini, lakini imani hiyo ilisaidia sana kuwafanya wawe na roho ya mapigano."
Maneno tu hayana maana kwetu
Uasi huo, hata hivyo, ulikandamizwa kikatili na Wajerumani, ambao walikuwa wameua maelfu ya wapiganaji wa Maji Maji - 75,000 kulingana na makadirio fulani - kufikia 1907.
"Wajerumani walifanya ukatili wa kupindukia, na kuua watu wengi," Yusufu Lawi, profesa wa historia katika Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, aliiambia Anadolu.
Kumbukumbu za ukatili huo bado ziko kwa Watanzania, ambao wanasema kwamba msamaha wa Ujerumani pekee hautoshi.
"Pia wanapaswa kurudisha mafuvu na mabaki ya machifu wa Tanzania ambayo walichukua," alisema Zaituni Mkenda, mkazi wa mtaa wa Songea. "Tunapaswa kupata nafasi ya kuwazika mababu zetu kwa heshima wanayostahili."
Suala jengine ni fidia na fidia ya fedha kwa ukoloni na ukatili wake. "Maneno tu hayana maana kwetu," alisema Mkenda.
"Msamaha hautakuwa na maana ikiwa familia hazitapata fidia ya kifedha kwa maumivu yaliyosababishwa na wakoloni."
Mwanafunzi wa Chuo Kikuu cha Dodoma, Ladislaus Komba, alipongeza msamaha huo kuwa ni hatua ya kwanza ya kukaribishwa.
“Nadhani ni jambo jema. Itasaidia kuponya majeraha na kushughulikia malalamishi ya jamii zetu,” akasema.
Hata hivyo, Komba pia alisisitiza haja ya haki ya kijamii na kiuchumi, akisema Ujerumani inapaswa kufanya zaidi ili kutoa maisha bora kwa vizazi vya watu ambao waliteseka mikononi mwake.
Lawi, profesa wa historia, alisisitiza umuhimu wa Uasi wa Maji Maji kama hatua muhimu kuelekea Waafrika kujinasua kutoka kwa minyororo ya ukoloni.
Uasi huo ulipanda mbegu kwa vuguvugu la utaifa wa siku zijazo dhidi ya utawala wa kikoloni, na kukuza "hisia ya utambulisho na mshikamano kati ya wanaokandamizwa" katika bara zima, alisema.
