Rais wa Ureno Marcelo Rebelo de Sousa alisema Jumanne nchi yake inapaswa kuomba radhi na kuwajibika kwa jukumu lake katika biashara ya utumwa iliyovuka Atlantiki.
Hii ni mara ya kwanza kwa kiongozi wa taifa hilo la kusini mwa Ulaya kupendekeza msamaha huo wa kitaifa. Lakini hajasema kama Ureno ilikuwa inapanga kutoa fidia yoyote.
Kuanzia karne ya 15 hadi 19, Waafrika milioni 6 walitekwa nyara na kusafirishwa kwa nguvu kuvuka Atlantiki na meli za Ureno na kuuzwa utumwani, hasa Brazili.
Lakini hadi sasa Ureno haijatoa maoni juu ya siku zake za nyuma na kidogo inafundishwa kuhusu jukumu lake katika utumwa shuleni.
Badala yake, enzi ya ukoloni wa nchi hiyo, ambayo ilishuhudia nchi zikiwemo Angola, Msumbiji, Brazili, Cape Verde, Timor Mashariki na pia sehemu za India zikitawaliwa na Wareno, mara nyingi huchukuliwa kuwa chanzo cha fahari kwa Wareno wengi.
Akizungumza katika maadhimisho ya kila mwaka ya Ureno ya mapinduzi ya "Carnation" ya 1974, ambayo yaliondoa udikteta wa nchi hiyo, Rebelo de Sousa alisema nchi inapaswa kufanya zaidi ya kuomba msamaha tu, ingawa hakutoa maelezo yoyote maalum.
"Kuomba msamaha wakati mwingine ni jambo rahisi zaidi kufanya: unaomba msamaha, geuza mgongo wako, na kazi imekamilika," alisema, akiongeza nchi inapaswa "kuchukua jukumu" kwa maisha yake ya nyuma ili kujenga maisha bora ya baadaye.
Paula Cardoso, mwanzilishi wa jukwaa la mtandaoni la Afrolink kwa wataalamu Weusi nchini Ureno, alisema matamshi ya Rebelo de Sousa yalikuwa ya "ishara" lakini ni muhimu kwani yalileta suala hilo mezani.
"(Lakini) ningetamani kusikia jambo zuri zaidi kutoka kwa rais," Cardoso aliiambia Reuters. "Ili kuwa na matokeo fulani, tafakari hizi...lazima ziambatane na hatua na ahadi."
Fidia na sera za umma za kupambana na ukosefu wa usawa ulio sababishwa na siku za nyuma za Ureno zilikuwa muhimu, Cardoso alisema.
Rebelo de Sousa ameyasema hayo baada ya Rais wa Brazil Luiz Inacio Lula da Silva ambaye alikuwa nchini Ureno katika ziara yake ya kwanza barani Ulaya tangu ashike wadhifa huo kulihutubia bunge la Ureno. Brazil ilipata uhuru kutoka kwa Ureno mnamo 1822.
Alisema ukoloni wa Brazil pia ulikuwa na mambo chanya, kama vile kuenea kwa lugha na utamaduni wa Kireno.
"(Lakini) kwa upande mbaya, unyonyaji wa watu...utumwa, kujitolea mhanga kwa maslahi ya Brazil na Wabrazili," alisema.
Waziri wa haki za binadamu wa Brazil, Silvio Almeida, alisema Rebelo de Sousa alichukua hatua "muhimu sana".
"Tunaendelea kuteseka nchini Brazili kutokana na urithi wa utumwa," Almeida alisema katika taarifa yake. "Kutambua unyonyaji wa mamilioni ya watu waliofanywa watumwa kwa zaidi ya miaka 300 ni hatua kuelekea kwenye jamii isiyo na usawa."
Kundi la juu la haki za binadamu barani Ulaya hapo awali lilisema Ureno imefanya zaidi kukabiliana na ukoloni wake wa zamani na jukumu lake katika biashara ya utumwa iliyovuka Atlantiki ili kusaidia kupambana na ubaguzi wa rangi na ubaguzi leo.
