Waziri wa ulinzi wa Msumbiji Jumanne alitishia kutuma jeshi kusitisha maandamano ya wiki kadhaa baada ya uchaguzi ambayo alisema yalikuwa na lengo la kupindua serikali.
Mashirika ya kutetea haki za binadamu yalisema vikosi vya usalama viliwauwa takriban watu 22 katika maandamano tangu kura ya Oktoba 9 ilishinda chama tawala cha Frelimo.
Upinzani ulikataa matokeo hayo na kusababisha mawimbi kadhaa ya maandamano katika taifa hilo la kusini mwa Afrika, ambayo mengi yalitawanywa na polisi.
"Maandamano ya vurugu yanapanda chuki kati ya ndugu, kuharibu miundombinu na kuonyesha jinsi tulivyogawanyika," Waziri wa Ulinzi Cristovao Chume alisema katika mkutano na waandishi wa habari.
"Kuna nia ya kubadilisha nguvu iliyoanzishwa kidemokrasia," alisema.
Maandamano ya upinzani
"Ikiwa kuongezeka kwa ghasia kutaendelea, vikosi vya jeshi vitalazimika kulinda masilahi ya serikali."
Onyo hilo lilikuja kabla ya maandamano yaliyoitishwa Alhamisi katika mji mkuu Maputo na mwanasiasa kiongozi wa upinzani Venancio Mondlane, ambaye ameyaita "siku ya uhuru wa Msumbiji".
Shirika la kutetea haki za binadamu la Human Rights Watch siku ya Jumanne liliambia shirika la habari la AFP kuwa vikosi vya usalama vimewaua takriban watu 18 katika msako mkali wa maandamano tangu kupiga kura, wakiwemo watu saba mwishoni mwa juma.
Kundi la kutetea haki za Msumbiji, Kituo cha Demokrasia na Haki za Kibinadamu (CDD), Jumanne lilisema mnamo X: "Idadi ya vifo vilivyotokana na ghasia za polisi wakati wa maandamano ya kudai haki na ukweli katika uchaguzi imeongezeka hadi 24."
Waangalizi wa uchaguzi, wakiwemo kutoka Umoja wa Ulaya, wamebaini dosari kubwa kabla, wakati na baada ya upigaji kura, huku baraza la uchaguzi likishutumiwa kwa hila ili kuiweka Frelimo madarakani.
Kupigwa mawe hadi kufa
Chume alithibitisha kifo cha askari polisi katika maandamano yaliyofanyika Matola mwishoni mwa wiki, ambaye alisema aliuawa kwa kupigwa mawe na kundi la watu.
"Lazima sote tuseme inatosha kwa umwagaji damu huu dhidi ya polisi na raia," alisema. Waziri wa ulinzi alikiri huenda kulikuwa na "ziada" na vikosi vya usalama na haya yalikuwa yanachunguzwa.
Baraza la uchaguzi la Msumbiji lilitangaza Oktoba 24 kwamba Daniel Chapo wa Frelimo amepata zaidi ya asilimia 70 ya kura ikilinganishwa na asilimia 20 ya Mondlane.
Chapo anatazamiwa kuchukua nafasi ya Rais Filipe Nyusi mwezi Januari mwishoni mwa mihula miwili iliyowekewa vikwazo kikatiba.
Katika mkutano huo na waandishi wa habari, Nyusi alijibu tuhuma zilizoenea kuwa atatumia misukosuko hiyo kutangaza hali ya hatari ambayo ingemruhusu kusalia madarakani.
"Wakati wangu ukifika, nitaondoka na sitaki kukaa kwa dakika moja," alisema. "Hakuna shaka kwamba nitaondoka."
"Tunawaomba vijana wetu, watoto wetu watulie, tuache," Nyusi alisema.
Frelimo imetawala Msumbiji tangu uhuru kutoka kwa Ureno mwaka 1975 na tume ya uchaguzi inashutumiwa kwa kupanga matokeo ya kura ili kuwaweka madarakani.
Tangu uchaguzi wa mwezi uliopita, Mondlane ametumia mitandao ya kijamii kuwakusanya wafuasi mitaani kupinga matokeo ambayo ameyataja kuwa ya udanganyifu.
Mtandao umezuiwa
Mtandao umezuiliwa mara kadhaa na CDD na mashirika mengine ya kiraia yaliomba mahakama siku ya Jumanne kuwalazimu waendeshaji wa mawasiliano ya simu kuhakikisha kuwa wanapata ufikiaji.
Muda wa vikwazo "unapendekeza msukumo wa kisiasa unaotaka kuzuia utekelezwaji kamili wa haki za raia za kujieleza, mawasiliano na maandamano", walisema katika taarifa.
Mondlane na chama cha Podemos, ambacho kilifunika chama kikuu cha upinzani cha Renamo katika uchaguzi huo, wamekata rufaa katika Mahakama ya Kikatiba kuhesabiwa upya kura.
