Na Lynne Wachira
Kikao cha tatu cha Kamati ya Mazungumzo ya Serikali Kuu kwa ajili ya kuendeleza chombo cha kisheria cha kimataifa kinachofunga kisheria uchafuzi wa plastiki, ikiwa ni pamoja na katika mazingira ya bahari kinachojulikana kama INC-3, kilikamilika Jumapili baada ya majadiliano marefu hadi usiku.
Zaidi ya wajumbe 1,900 walishiriki katika INC-3, wakiwakilisha nchi 161, pamoja na Umoja wa Ulaya na zaidi ya mashirika 318 ya waangalizi, ikiwa ni pamoja na mashirika ya Umoja wa Mataifa, mashirika ya kimataifa, na mashirika yasiyo ya kiserikali.
Mazungumzo katika kikao hicho cha siku 10 yalilenga rasimu ya kimataifa inayofungamana kisheria, na mojawapo ya vikundi vililenga zaidi kwenye ukaguzi wa maoni ya wanachama na kuhakikisha kuwa maoni yao yamejumuishwa vizuri kwenye sehemu husika ya rasimu hiyo.
Licha ya uwazi wa wanachama kuhusu malengo yao ya kupunguza uzalishaji na matumizi ya plastiki kufikia Mwaka 2040, kamati ina kazi kubwa kuhakikisha mapendekezo yote yanachukuliwa na kufafanuliwa vizuri wakati mashindano ya kuandaa hati inayofungamana kisheria yanavyoendelea.
Mazungumzo ya INC-3 huko Nairobi yameanzisha mwelekeo wakati wa kuweka msingi kwa mazungumzo ya kikao cha nne (INC-4) kitakachofanyika Ottawa, Canada mwezi Aprili mwaka ujao, huku kikao cha tano kikifanyika Jamhuri ya Korea mnamo Novemba au Desemba 2024.
Mwenyekiti wa zamani, Bw. Gustavo Adolfo Meza-Cuadra Velasquez, alijiuzulu mwishoni mwa INC-3 na kuchukuliwa na nafasi yake kuchukuliwa na Balozi Luis Vayas Valdivieso wa Ecuador.
Inger Andersen, Mkurugenzi Mtendaji wa Programu ya Mazingira ya Umoja wa Mataifa (UNEP), alisisitiza umuhimu wa kuendelea kwa mazungumzo hayo na kutia moyo kamati kuwa na azimio, ubunifu, uwakilishi, na ujasiri katika kukuza chombo cha kisheria kinachoweza kutumika kuunda mustakabali bora bila uchafuzi wa plastiki.
Katika kufunga rasmi kikao, Mwenyekiti anayeondoka wa INC, Bw. Gustavo Adolfo Meza-Cuadra Velasquez, alikiri changamoto zinazokabili kamati hiyo na umuhimu wa kuzipunguza tofauti na kukuza kazi ya kiufundi kuelekeza mazungumzo yao.
Hata hivyo, kamati inakabiliwa na changamoto kubwa, ikiwa ni pamoja na kushughulikia kampeni kubwa kutoka kwa viwanda vya mafuta na kemikali, wazalishaji wakubwa wa plastiki. Uchambuzi uliofanywa na Kituo cha Sheria ya Mazingira ya Kimataifa, ukisaidiwa na Greenpeace, ulionyesha uwepo wa wawakilishi 143 wa viwanda vya mafuta na kemikali kwenye kikao cha INC-3.
Graham Forbes, Kiongozi wa Ujumbe wa Greenpeace kwenye Mazungumzo ya Mkataba wa Plastiki Duniani, aliomba Umoja wa Mataifa kuendelea kuzingatia watu.
"Viwanda vya mafuta na kemikali wanapinga kwa nguvu hatua za kuokoa watu na sayari katika Mkataba wa Plastiki Duniani. Uwepo wao unazidi kuongezeka katika mazungumzo, hivyo kuna haja ya makubaliano yenye nguvu na ya kusudi la kupunguza uzalishaji wa plastiki kwa angalau 75% ifikapo 2040. Tunasihi nchi wanachama wa Umoja wa Mataifa kusikiliza mamilioni ya watu ulimwenguni wanaotaka mwisho wa uchafuzi wa plastiki badala ya kusikiliza kampeni za mafuta."
Na huku jitihada za kupunguza uzalishaji wa plastiki zikiongezeka kama njia pekee ya kusitisha mzunguko usiokoma wa plastiki, TRT Afrika ilizungumza na Mwanaharakati wa Plastiki wa Greenpeace Africa, Gerance Mutwol, kuhusu uwezekano wa kufikia makubaliano kuhusu pendekezo la kupunguza uzalishaji wa plastiki kwa 75%, huku akizingatia athari za kiuchumi.
"Mabadiliko ya hali ya hewa ni suala la dharura na uchafuzi wa plastiki ni mojawapo ya tishio kubwa. Kwa bahati mbaya hatuwezi kujadiliana na mgogoro wa hali ya hewa, hakuna njia nyingine. Ikiwa hatua hazitachukuliwa, tutaendelea kuona mafuriko, ukame, kutokuwa na uhakika wa chakula, uharibifu wa mifumo ya ekolojia ya baharini, na hatimaye dunia inayokufa kwa kukosa hewa."
"Kwa Hali hiyo asilimia 99 ya plastiki inatokana na mafuta , hivyo tukisitisha upatikanaji wa mafuta hayo, tutafunga bomba la mafuta ya plastiki."
Kamati ya Mazungumzo ya Serikali Kuu ilianza kazi yake katika nusu ya pili ya mwaka 2022 na imepewa jukumu la kuendeleza chombo cha kisheria cha kimataifa kitakachofungamana kisheria kuhusu uchafuzi wa plastiki, ikiwa ni pamoja na katika mazingira ya bahari. Chombo hicho kinaweza kujumuisha njia zinazofungamana kisheria na zisizo za lazima, kulingana na njia kamili inayoshughulikia mzunguko wote wa plastiki ifikapo mwisho wa 2024.
