Mfalme wa Uholanzi Willem-Alexander ameomba msamaha wa kihistoria kwa Uholanzi kuhusika katika utumwa, akisema alihisi ameathirika "kibinafsi na kwa kiasi kikubwa" .
Maelfu ya vizazi vya watumwa kutoka taifa la Amerika Kusini la Suriname na visiwa vya Karibea vya Aruba, Bonaire na Curacao walihudhuria sherehe hizo huko Amsterdam siku ya Jumamosi.
Sherehe hiyo ilifanyika kwa madhumuni ya "Keti Koti" ("kuvunja minyororo" katika Surinamese) kuadhimisha miaka 150 tangu desturi hiyo kusitishwa.
“Leo nimesimama hapa mbele yenu kama mfalme wenu na kama sehemu ya serikali. Leo naomba msamaha binafsi,” Willem-Alexander alisema huku akishangiliwa na umati.
"Ninapitia haya kwa moyo na roho yangu," mfalme aliwaambia wale waliohudhuria hafla hiyo, iliyofanyika chini ya mvua ndogo katika bustani ya Oosterpark katika mji mkuu wa Uholanzi.
Waziri Mkuu wa Uholanzi Mark Rutte tayari aliomba msamaha rasmi mwezi Desemba kwa niaba ya serikali.
Utajiri mkubwa
Haikuwa na hakika kama mfalme angefuata mkondo huo kwa niaba ya familia ya kifalme kwa biashara ambayo watafiti wanasema ilileta utajiri mkubwa kwa mababu zake katika Jumba la Orange.
"Biashara ya watumwa na utumwa inatambuliwa kama uhalifu dhidi ya ubinadamu," mfalme alisema.
"Wafalme na watawala wa Nyumba ya Orange hawakuchukua hatua dhidi yake. Leo, ninaomba msamaha kwa ukosefu wa hatua dhahiri, katika siku hii tunapoadhimisha utumwa nchini Uholanzi," aliongeza mfalme katika hotuba iliyoonyeshwa moja kwa moja kwenye televisheni.
Kabla ya sherehe hiyo, wazao wa watumwa walimtaka mfalme atumie fursa hiyo kuomba msamaha.
"Hilo ni muhimu, hasa kwa sababu jumuiya ya Afro-Dutch inaiona kuwa muhimu," Linda Nooitmeer, Mwenyekiti wa Taasisi ya Kitaifa ya Historia ya Utumwa na Urithi wa Uholanzi, aliambia shirika la utangazaji la umma la NOS.
"Ni muhimu kwa ajili ya kuvuka sehemu hii ya historia ya utumwa."
'Heshima za kikoloni'
Tangu vuguvugu la Black Lives Matter lilipoibuka nchini Marekani, Uholanzi imeanzisha mjadala mgumu mara kwa mara kuhusu ukoloni na biashara ya watumwa ambayo iliigeuza kuwa moja ya nchi tajiri zaidi duniani.
Na familia ya kifalme ya Uholanzi mara nyingi wamejikuta katikati ya mjadala.
Utafiti wa Uholanzi uliotolewa Juni 2023 uligundua kuwa familia ya kifalme ilipata euro milioni 545 ($ 595 milioni) kwa masharti ya leo kati ya 1675 na 1770 kutoka kwa makoloni, ambapo utumwa ulikuwa umeenea.
Mababu wa mbali wa mfalme wa sasa, Willem III, Willem IV na Willem V, walikuwa miongoni mwa waliofaidika zaidi kutokana na kile ripoti ilichokiita serikali ya Uholanzi “kuhusika kwa makusudi, kimuundo na kwa muda mrefu” katika utumwa.
Kando, mnamo 2022, Mfalme Willem-Alexander alitangaza kwamba alikuwa akiachana na Kocha wa Kifalme wa Dhahabu ambaye kwa jadi alimsafirisha kwa hafla za serikali kwa sababu alikuwa na picha za utumwa pande.
Jopo moja la pembeni lilikuwa na picha inayoitwa "Tribute of the Colonies" iliyoonyesha watu weusi wakiwa wamepiga magoti wakikabidhi mazao kama vile kakao na miwa kwa mabwana zao weupe.
‘Uhalifu dhidi ya binadamu’
Mnamo Desemba 2022, Rutte alielezea utumwa kama "uhalifu dhidi ya ubinadamu" alipowasilisha msamaha uliokuwa ukisubiriwa kwa muda mrefu, na mawaziri wa Uholanzi walisafiri hadi makoloni saba ya zamani.
Mfalme alisema siku chache baadaye, katika hotuba yake ya Krismasi, kwamba msamaha wa serikali ulikuwa "mwanzo wa safari ndefu".
Utumwa ulikomeshwa rasmi nchini Suriname na nchi nyingine zinazoshikiliwa na Uholanzi mnamo Julai 1, 1863, lakini mazoezi hayo yaliisha tu mnamo 1873 baada ya kipindi cha miaka kumi cha "mpito".
Waholanzi walifadhili "Enzi ya Dhahabu" yao ya himaya na utamaduni katika karne ya 16 na 17 kwa kusafirisha karibu waafrika 600,000 kama sehemu ya biashara ya watumwa, wengi wao wakiwa Amerika Kusini na Karibea.
