ni Burak Elmali
Sababu ya msingi ya mgogoro wa leo unaoonekana kutoweza kutatuliwa umejiwekea mizizi katika ukandamizaji wa kimfumo wa miaka 75 dhidi ya Wapalestina unaofanywa na taifa la Israel.
Kuchambua uhasama unaoendelea kunaweza kuwa changamoto katikati ya giza hili la vita na mihemko mikali kwa pande zote. Kwa kawaida ni vigumu kuelewa uhusiano wa sababu na athari wakati huu joto la mtafaruku bado linaendelea kudumu.
Walakini, mengi yametokea kwa miongo kadhaa hivi kwamba ni rahisi kuona kile kinachotokea kuhusiana na suala la muda mrefu la Palestina na maana yake kuna watu ni wabobezi wa kuchochea na kuonesha mgogoro huu wa vita ni wa siku za karibuni kumbe sivyo.
Majibu ya leo yamejikita sana katika jana, na bila kuelewa yaliyopita, hakika tutashindwa kuchanganua matukio ya kesho.
Asubuhi ya tarehe 7 Oktoba, chini ya bendera ya operesheni ya "Mafuriko ya Al-Aqsa", Kikosi cha Qassam cha Hamas kilianzisha upenyezaji wa ujasiri kutoka eneo lililozingirwa la Wapalestina la Gaza kuelekea kusini mwa Israeli kupitia ardhini, angani na baharini.
Msururu wa maelfu ya makombora ulikithiri. Ongezeko hili lilisababisha idadi kubwa ya vifo kwa pande zote mbili, huku Hamas ikichukua mateka wa Israeli, wakiwemo wanajeshi, kama suluhu kwa mazungumzo yajayo.
Jeraha la kisaikolojia lililowapata maelfu ya raia wa Israeli haliwezi kukanushwa. Jambo moja ni wazi: vyombo vya kijasusi na usalama vya Israel vimepata pigo kubwa kwa sifa yao.
Hii inatulazimisha kuuliza swali muhimu: Ni nini kipo kwenye mzizi wa mchakato uliotufikisha katika hatua hii? Je, ni kosa gani chini ya mzozo wa Israel na Palestina?
Hadi tupate majibu, kila uchanganuzi utabaki kuwa umechafuliwa na chuki, kama simulizi nyingi za Magharibi, ambazo huchafua jinai za Israel na kupuuza masaibu ya Wapalestina wanaoishi katika Gaza iliyozingirwa, jela ya wazi.
Sababu ya msingi ya mgogoro wa leo unaoonekana kutoweza kutatuliwa inaweza kufuatiliwa nyuma hadi kwenye mtazamo endelevu wa Waisraeli, yaani, msukumo wake wa ukoloni uliochanganyika, licha ya kulaaniwa na maazimio yote kutoka kwa Umoja wa Mataifa.
Mtazamo wa kikoloni umetafsiriwa katika mfumo wa ukandamizaji wa kimfumo, unaolenga kuzuia ujumuishaji wa Palestina katika mfumo wa kimataifa kupitia suluhisho la serikali mbili kulingana na mipaka ya 1967.
Taifa la Israel na walowezi wamewalenga raia, wamewatimua Wapalestina kutoka makwao, wamezuia misaada ya kimataifa, wamekiuka haki na uhuru wa watu wengi, na wameweka mipaka ya eneo la Palestina kwa mamia ya kilomita za mraba bila ufikiaji wa ulimwengu wa nje.
Ni ujinga kutarajia uthabiti wa wakazi wa Palestina kustahimili shinikizo kama hilo milele.
Kuelewa ukweli huu hakuhalalishi mashambulizi dhidi ya raia kutoka upande wowote wala haionyeshi mlolongo wa matukio kama matukio ya ghafla. Kugundua kutoridhika kwa jamii kunakokusanywa ni sharti la kuelewa uhalisia wa leo.
Katika siku chache zilizopita, wahusika wa ndani na nje, msukosuko wa kisiasa wa ndani ya Israel, uliongeza ushawishi wa Iran katika eneo, madai ya uungaji mkono wa kimkakati na usambazaji wa zana kwa Hamas, na uwezekano wa ushiriki wa Hizbullah kupitia Lebanon na Syria ikiwa Iran itaona kuna ushawishi mkubwa. tishio-pande zote hizi zinajadiliwa sana kwenye vyombo vya habari.
Walakini, jambo moja linabaki wazi: jibu la jinsi tulivyofika hapa haliwezi kupatikana bila kutaja historia.
Bila kupata uhuru wa kisiasa wa Palestina, pamoja na kuunganishwa katika ulimwengu mpana kupitia chaguzi huru na za haki, kuanzishwa kwa taasisi, na maendeleo ya kiuchumi, wahusika wote hawa wa ndani na nje wataendelea kufuata dhana zao za suluhisho kwa njia tofauti.
Kimsingi, hali inayoendelea chini ya eneo hilo ni hitimisho la vikwazo vyote katika njia ya dola ya Palestina, na kuifanya kuwa sababu ya msingi nyuma ya mabadiliko ya hivi karibuni ya tetemeko.
Ili kuweka mchakato wa amani kwenye mstari, ni muhimu kuwezesha mifumo inayowakilisha matakwa ya watu wa Palestina na kuhakikisha kujumuishwa kwao.
Baada ya yote, wao ndio wahathiriwa wa kudumu wa dhuluma hizi, na sauti zao zinapaswa kusikilizwa. Kwa hivyo, lugha ya diplomasia itachukua nafasi ya kwanza, hata kama wataalamu wengi watazidisha hali hiyo kwa kuwadhalilisha wapinzani wao.
Kwa ufupi, diplomasia ndiyo njia ya kusonga mbele, iwe leo au kesho, na wasuluhishi mahiri wanahitajika pindi uhasama unapokoma.
Dalili ya awali ya Kamisheni ya Ulaya kwamba itasitisha misaada ya kibinadamu kwa Gaza haikuwa na maana.
Hata kupendekeza hatua kama hiyo inathibitisha tu kwamba watendaji kama hao wana upendeleo mkubwa na hawana msimamo wa usawa. Kwa hivyo, hawahitaji kuwa kwenye meza.
Tangu mwanzo, msimamo wa Türkiye umekuwa ukielekezwa kwenye suluhisho.
Msisitizo wa Rais Recep Tayyip Erdogan juu ya suluhisho la serikali mbili na anatoa wito wa kujizuia na busara kuanzia siku ya kwanza, kuendelea kwake kujihusisha na wahusika, na kuzingatia kwake hali ya amani ya kikanda katika mipango ya muda mrefu ni mbinu mashuhuri.
Vile vile, Qatar ina hisia hii na imekuja na mipango ya kidiplomasia kama inavyoonyeshwa katika ushiriki wake katika mazungumzo kati ya Hamas na Tel Aviv kwa ajili ya kubadilishana wafungwa.
Nchi nyingine za Ghuba pia zitatilia maanani zaidi suala la Palestina linalosonga mbele, tofauti na mtazamo wao wa awali wa kulipuuza na kulitolea midomo suala hilo. Baadhi yao, kama Saudi Arabia, wanaweza hata kuchukua jukumu la upatanishi.
Kuvunja mzunguko wa vurugu na kuanzisha amani ya haki na ya kudumu ndiyo njia pekee ya kuhakikisha maslahi ya kila mtu, kupunguza mivutano ya kikanda, na kuwezesha ustawi mkubwa wa kiuchumi kwa wote.
Kwa hivyo, kuzungumza lugha ya diplomasia na kuwezesha mazungumzo kati ya wahusika wakuu ndio njia bora zaidi ya kusonga mbele.
Mwandishi, Burak Elmali, ni Mtafiti katika Kituo cha Utafiti cha Dunia cha TRT huko Istanbul. Ana shahada katika Uhusiano wa Kimataifa kutoka Chuo Kikuu cha Boğaziçi. Maeneo yake ya utafiti ni pamoja na sera ya mambo ya nje ya Uturuki na siasa za nguvu kubwa zinazozingatia uhusiano wa Marekani na China na udhihirisho wake katika Ghuba.
Kanusho: Maoni yaliyotolewa na mwandishi si lazima yaakisi maoni na sera za uhariri za TRT Afrika.
