Rekodi ya watu milioni 110 duniani kote wamelazimika kuyahama makazi yao kwa lazima, Umoja wa Mataifa ulisema Jumatano, ukitaja ongezeko hilo kuwa "mashtaka" ya ulimwengu.
Vita vya Urusi nchini Ukraine, wakimbizi wanaokimbia Afghanistan na mapigano nchini Sudan yamesukuma jumla ya wakimbizi wanaolazimika kutafuta hifadhi nje ya nchi, na wale waliokimbia makazi yao ndani ya nchi zao kufikia kiwango ambacho hakijawahi kushuhudiwa, limesema UNHCR, shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia wakimbizi.
Mwishoni mwa mwaka jana, watu milioni 108.4 walikimbia makazi yao, UNHCR ilisema katika ripoti yake kuu ya mwaka, Global Trends in Forced Displacement.
Idadi hiyo iliongezeka milioni 19.1 kutoka mwisho wa 2021 ongezeko kubwa kuwahi kutokea tangu rekodi hizo zilipoanza mnamo 1975.
Tangu wakati huo, kuzuka kwa mzozo nchini Sudan kumesababisha watu wengi kuyahama makazi yao, na kusukuma jumla kufikia wastani wa milioni 110 ifikapo Mei.
"Tuna watu milioni 110 ambao wamekimbia kwa sababu ya migogoro, mateso, ubaguzi na ghasia, mara nyingi vikichanganyika na nia nyingine hasa athari za mabadiliko ya hali ya hewa," mkuu wa UNHCR Filippo Grandi aliuambia mkutano wa waandishi wa habari huko Geneva.
"Ni shtaka kwa hali ya ulimwengu wetu," alisema.
Ripoti ya Shirika la Kuhudumia Wakimbizi la Umoja wa Mataifa (UNCHR) imebaini kuwa idadi hiyo inajumuisha wakimbizi wa ndani milioni 62.5, wakimbizi milioni 35.3, waomba hifadhi milioni 5.4 na watu milioni 5.2 wanaohitaji ulinzi wa kimataifa.
Kuhusu madai mapya, ripoti hiyo ilisema Marekani ndiyo mpokeaji mkubwa zaidi duniani wa waombaji wapya, kwani ilipokea madai 730,400 ya jumla ya watu milioni 2.6 mwaka 2022.
Ufumbuzi wa polepole sana
Ripoti hiyo ilisisitiza kwamba asilimia 52 ya wakimbizi wote na watu wengine wanaohitaji ulinzi wa kimataifa walitoka nchi tatu tu: Syria (milioni 6.5), Ukraine (milioni 5.7) na Afghanistan (milioni 5.7).
Pia, idadi ya wakimbizi duniani kote iliongezeka kwa rekodi ya 35%, au watu milioni 8.9, hadi milioni 34.6 mwishoni mwa 2022, ilisema.
Ongezeko hilo lilichangiwa zaidi na wakimbizi kutoka Ukraine wanaokimbia mzozo wa silaha nchini mwao na kurekebisha makadirio ya Waafghan nchini Iran na Pakistan, iliongeza.
"Takwimu hizi zinatuonyesha kuwa baadhi ya watu ni wepesi sana kukimbilia kwenye migogoro na polepole sana kupata suluhu," alisema Filippo Grandi, Kamishna Mkuu wa Umoja wa Mataifa wa Kuhudumia Wakimbizi.
"Matokeo yake ni uharibifu, kuhama, na uchungu kwa kila moja ya mamilioni ya watu walioondolewa kwa nguvu kutoka kwa makazi yao."
Ripoti hiyo pia ilirekodi baadhi ya mafanikio chanya kwani watu milioni sita waliokimbia makazi yao walirejea katika maeneo yao ya asili mwaka 2022, wakiwemo wakimbizi wa ndani milioni 5.7 (IDPs) na wakimbizi 339,300.
Wakati huo huo, wakimbizi 114,300 walipewa makazi mapya, na kuongeza maradufu idadi ya mwaka uliopita (57,500), kulingana na takwimu za serikali.
Pia, UNHCR iliwasilisha wakimbizi 116,500 katika majimbo kwa ajili ya makazi mapya, kulingana na ripoti hiyo.
"Wakati idadi ya wakimbizi na IDPs waliopata suluhu iliongezeka mwaka 2022 ikilinganishwa na mwaka uliopita, suluhu za kudumu zinaendelea kubaki kuwa ukweli kwa watu wachache sana," ilibainisha ripoti hiyo.
Wakati wa 2022, angalau IDPs milioni 5.7 walirudi mahali walipotoka, 8% zaidi ikilinganishwa na mwaka uliopita, ilisema.
Na kwa wakimbizi, masuluhisho kama vile kuwarejesha makwao kwa hiari, ushirikiano wa ndani na makazi mapya katika nchi ya tatu na kuunganishwa tena kwa familia kulifanya wakimbizi 339,300 kurejea katika nchi zao za asili, huku wakimbizi 114,300 wakipewa makazi mapya katika nchi ya tatu salama.
Kwa kila mkimbizi aliyerejea au kupewa makazi mapya mwaka wa 2022, kulikuwa na wakimbizi wapya 16, ripoti hiyo iliongeza.
