Msukumo wa kutoa chaguo safi la kupikia kwa zaidi ya watu bilioni 1 barani Afrika ambao kwa sasa wanategemea nishati kama vile mkaa na kuni umekusanya dola bilioni 2.2 za ahadi kutoka kwa serikali na sekta ya kibinafsi.
Mkutano wa kwanza wa Kilele wa Upikaji Safi Barani Afrika, uliofanyika mjini Paris, ulivutia zaidi ya wajumbe 1,000 kutoka karibu nchi 60 kushughulikia athari za kiafya na hali ya hewa za kupikia kwa kutumia moto wazi na majiko ya kimsingi.
Kutumia nishati kama vile taka za kilimo na kinyesi cha wanyama kwa njia hii ni sababu ya pili kwa ukubwa ya vifo vya mapema barani Afrika, wengi wao wakiwa wanawake na watoto wa Kusini mwa Jangwa la Sahara, mwenyekiti mwenza wa mkutano huo, Wakala wa Kimataifa wa Nishati, ilisema katika taarifa.
"Mkutano huu umetoa dhamira ya dhati kwa suala ambalo limepuuzwa na watu wengi, kwa muda mrefu," Mkurugenzi Mtendaji wa IEA Fatih Birol alisema.
'Safari ndefu'
"Bado tuna safari ndefu, lakini matokeo ya Mkutano huu, dola bilioni 2.2 zilizoahidiwa, zinaweza kusaidia kuunga mkono haki za kimsingi kama vile afya, usawa wa kijinsia na elimu wakati pia kupunguza uzalishaji na kurejesha misitu."
Serikali za Tanzania na Norway, na Benki ya Maendeleo ya Afrika, pia zilisaidia kuongoza hafla hiyo, huku Rais wa Ufaransa Emmanuel Macron akiwa mwenyeji wa mkutano wa wakuu wa nchi na viongozi wengine.
Waziri Mkuu wa Norway Jonas Gahr Støre alisema Norway itachangia dola milioni 50 kwa juhudi hizo, wakati Rais wa Benki ya Maendeleo ya Afrika Akinwumi Adesina alisema itaongeza ufadhili wake hadi dola milioni 200 kwa mwaka katika muongo ujao.
IEA ilisema itahakikisha kwamba ahadi hizo zinatimizwa na kufuatilia mchakato huo ili kuhakikisha kuwa pesa "zinatumika kwa wakati ufaao na kuwafikia wanaohitaji", na itaongoza juhudi za kusaidia kukusanya dola bilioni 4 kwa mwaka zinazohitajika kufikia 2030.
"Tutafuatilia kwa dhati ahadi zilizotangazwa leo ili kuhakikisha kuwa zimefikiwa kwa wakati na kwa ukamilifu - na kuendelea kufanya tuwezavyo kuleta rasilimali zaidi na umakini kwa suala hili muhimu," Birol alisema.
