Rais wa Uturuki Recep Tayyip Erdogan amesema kuwa mwezi ujao, japo anakabiliwa na ratiba yenye shughuli nyingi, iwapo atapewa nafasi anaweza kufanya mazungumzo ya ana kwa ana na mwenzake wa Urusi ili kujadili mkataba wa nafaka wa Bahari Nyeusi.
"Mnamo Septemba, kuna mkutano wa G20 nchini India na Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa nchini Marekani. Ikiwa tutapata fursa katika mazingira haya yenye shughuli nyingi, tutakutana na kuzungumza na (Vladimir) Putin uso kwa uso," Erdogan aliwaambia waandishi wa habari Jumapili jioni akiwa kwenye ndege ya rais alipokuwa akirejea kutoka ziara ya Hungary.
Erdogan alifanya ziara ya siku moja katika mji mkuu wa Budapest kwa ajili ya Siku ya Mtakatifu Stephen, siku ya kitaifa ya Hungary, na pia mashindano ya riadha ya dunia. Alikutana pembeni na mwenzake wa Hungary Katalin Novak na Waziri Mkuu Viktor Orban kujadili uhusiano wa nchi hizo mbili, pamoja na maendeleo ya kikanda na kimataifa.
Waziri wa Mambo ya Nje wa Uturuki Hakan Fidan huenda akazuru Urusi hivi karibuni kufanya mazungumzo ya ana kwa ana, Erdogan alisema, akiongeza kuwa hii inaweza kuleta matokeo bora zaidi.
Kuhusu uwezekano wa mazungumzo ya amani kati ya Urusi na Ukraine, Erdogan alisema anatumai kupata matokeo ikiwa Putin na Rais wa Ukraine Volodymyr Zelenskyy watakubaliana juu ya upatanishi wa Uturuki.
Mwezi uliopita, Urusi ilisitisha ushiriki wake katika makubaliano hayo, ambayo ilitia saini msimu uliopita wa kiangazi pamoja na Uturuki, Umoja wa Mataifa na Ukraine kuanza tena kusafirisha nafaka kutoka bandari tatu za Bahari Nyeusi za Ukraine ambazo zilisitishwa baada ya vita vya Urusi na Ukraine kuanza Februari 2022. Moscow amelalamika mara kwa mara kwamba sehemu ya Urusi ya makubaliano hayo haikutekelezwa.
Ankara imekuwa ikifanya juhudi kubwa na kusukuma diplomasia kwa ajili ya kurejeshwa kwa mpango huo.
Uturuki, ambayo inasifiwa kimataifa kwa nafasi yake ya kipekee ya mpatanishi kati ya Ukraine na Urusi, imetoa wito mara kwa mara kwa Kiev na Moscow kumaliza vita, ambavyo sasa vimedumu kwa zaidi ya siku 500, kupitia mazungumzo.
Kuhusu meli ya kontena iliyosafiri kutoka bandari ya Odessa ya Ukraine wiki iliyopita na kufika kwenye Mlango-Bahari wa Istanbul, Erdogan alisema meli hiyo si meli ya nafaka, bali ni meli ya kontena.
"Wizara ya Ulinzi ya Kitaifa (ya Kituruki) tayari imetoa taarifa kuhusu hili.
Lengo letu lote hapa ni mtazamo chanya wa Urusi kuhusu suala la ukanda wa nafaka, kupitia mazungumzo yetu ya simu na Putin," aliongeza.
Meli yenye bendera ya Hong Kong Joseph Schulte ilikuwa meli ya kwanza kuondoka Odessa tangu Urusi kujiondoa kwenye mpango wa nafaka wa Bahari Nyeusi mwezi uliopita.
Wiki iliyopita vyanzo vya wizara, ambavyo viliomba kutotajwa majina kutokana na vikwazo vya kuzungumza na vyombo vya habari, vilisema Uturuki imeeleza msimamo wake kwa kina na wazi tangu mwanzo, na kuongeza: "Kuna ukanda wa nafaka wenye mafanikio na manufaa yaliyothibitishwa."
Chini ya mpango huo wa kihistoria, karibu tani milioni 33 za nafaka zilisafirishwa kutoka bandari za Ukraine, vyanzo vilisema, na kuongeza: "Juhudi zetu ziko katika mwelekeo wa kuamsha tena mpango huu wa nafaka."
Hakuna mpango mbadala wa nafaka wa Bahari Nyeusi, walisisitiza.
'Uingiliaji wa kijeshi nchini Niger sio hatua sahihi'
Kuhusu machafuko ya Niger, Erdogan alisema kuwa anatumai nchi hiyo "ya kirafiki na kindugu" itafikia utaratibu wa kikatiba na utawala wa kidemokrasia haraka iwezekanavyo.
Juu ya uwezekano wa kuingilia kijeshi kwa jumuiya ya biashara ya kikanda, Erdogan alisema: "Sioni uamuzi wa Jumuiya ya Kiuchumi ya Nchi za Afrika Magharibi (ECOWAS) kuwa ni haki ya kuingilia kijeshi nchini Niger.
Kufuatia uamuzi huu, Mali na Burkina Faso pia zimeonya kwamba uingiliaji kati huo wa kijeshi nchini Niger ni vita dhidi yao.
Aliongeza: "Kuingilia kijeshi nchini Niger kutamaanisha kueneza ukosefu wa utulivu katika nchi nyingi za Afrika."
Mwezi uliopita, Jenerali Abdourahamane Tchiani, kamanda wa zamani wa walinzi wa rais wa Niger, alijitangaza kuwa mkuu wa serikali ya mpito baada ya Rais Mohamed Bazoum kuondolewa madarakani kwa uvamizi wa kijeshi Julai 26.
Wajumbe kutoka ECOWAS walikutana na Bazoum katika mji mkuu wa Niamey wa Niger siku ya Jumamosi, katika msukumo mpya wa kidiplomasia wa kukabiliana na mzozo huo.
Wiki iliyopita, jumuiya ya Afrika Magharibi iliamua kuandaa kikosi chake cha dharura kwa uwezekano wa kuingilia kijeshi kurejesha utulivu wa kikatiba nchini Niger.
Wakati huo huo Tchiani alisema muda wa mpito hautazidi miaka mitatu, na kuonya kuwa shambulio lolote dhidi ya nchi halitakuwa rahisi kwa wale wanaohusika.
Uturuki itaendelea kusimama upande wa Niger, Erdogan alisema, na kuongeza: "Ninaamini kwamba watu wa Niger watasimamia demokrasia na kwenda kwenye uchaguzi haraka iwezekanavyo."
Pia alisema anatumai amani na utulivu wa kijamii vitarejeshwa nchini Niger haraka iwezekanavyo, na kuongeza kuwa Ankara inaangazia jinsi inavyoweza kuchukua jukumu muhimu nchini humo.
