Kutokukubalika kwa sera za nje za Joe Biden kati ya wapiga kura wa Marekani uliongezeka baada ya maandamano ya kuwaunga mkono Wapalestina nje ya makazi ya Makamu wa Rais wa Marekani Kamala Harris mjini Chicago, ambapo ndipo mkutano wa chama cha Democratic unafanyika.
Maandamano hayo yanadhihirisha ni namna gani suala hilo lina umuhimu kuelekea uchaguzi wa Novemba 2024.
Linapokuja suala la mahusiano ya kimataifa, Harris amejiweka katika nafasi tofauti na Rais wa zamani wa Marekani Donald Trump, ambaye ni mpinzani wake kwa sasa. Kuna utofauti wowote kati yao? Wacha tuone:
Imani ya Harris
Akiwa makamu wa Biden, Harris anategemewa kufuata mrengo mrengo ule ule, hususani kwenye suala la sera ya nje.
Ziara zake za awali kama makamu wa rais katika nchi 21 na mikutano na viongozi 150 ni dalili ya imani yake ya kutumia mbinu ya ushirikiano zaidi katika masuala ya kimataifa.
Utofauti kuhusu suala la Ukraine na Urusi
Kimsingi, utofauti wa sera za nje kati ya Kamala Harris na Donald Trump ni suala la Urusi.
Harris anamchukulia Rais Vladimir Putin kama adui dhidi ya uchokozi unaochukuliwa kuwa wa Ukraine, na ameiunga Kiev waziwazi. Uwakilishi wake katika Mkutano wa Kilele wa Amani nchini Ukraine mwezi Juni na ahadi yake ya kulinda usalama na uhuru wa Ukraine katika Mkutano wa Usalama wa Munich mwezi Februari unaashiria kwamba angebeba uungaji mkono wa utawala wa Biden kwa Ukraine dhidi ya Urusi.
Iwapo hali itaendelea kuwa kama ilivyo, na Harris ataendelea kuunga mkono Kiev bila shaka kupitia uhamishaji wa silaha na usaidizi wa kidiplomasia, kutakuwa na motisha ndogo ya kuitaka Urusi kuanzisha mazungumzo na kufanya kazi kuelekea kudorora.
Hii inatofautiana moja kwa moja na mtazamo wa Trump kwa Urusi na Ukraine. Trump ni rafiki zaidi kwa Putin kwa sababu ya kuvutiwa kwake kihistoria na viongozi wenye nguvu na hamu ya kupata masilahi ya kibiashara nchini Urusi ambayo amefuata tangu 1987.
Trump ameweka wazi kuwa iwapo atachaguliwa, atajitahidi kumaliza vita na kumaliza ufadhili wa muda mrefu wa Marekani kwa Ukraine. Hasa, uwezo wake wa kumshawishi Putin na Rais wa Ukraine Volodymyr Zelenskyy kukubaliana na masharti bado unatia shaka.
Lakini uamuzi wa Harris ukiendelea kuwa kama ulivyo, basi ndivyo mzozo wa Ukraine utaendelea.
Jicho kwa jicho kwa suala la Mashariki ya Kati
Wakati huo huo, Harris na Trump wanaonekana kushiriki uungwaji mkono sawa usio na shaka wa Israeli, ingawa umeoneshwa kwa njia tofauti.
Harris ameonesha huruma kwa Wapalestina ili kutengeneza hasira ndani ya chama cha Democratic kuhusu uungaji mkono wa Biden kwa Israeli. Lakini sio kweli kuamini kwamba hii itatafsiri kuwa kusimamishwa kwa uhamishaji wa silaha.
Licha ya maoni yake kuhusu haja ya kukomesha mateso ya Wapalestina baada ya kukutana na Waziri Mkuu wa Israel Benjamin Netanyahu mjini Washington mwezi uliopita, Harris haungi mkono kuwekewa vikwazo vya silaha Tel Aviv.
Na ingawa anasema anaunga mkono suluhu ya mataifa mawili na anafanya kazi kuelekea uhuru wa Palestina, anabeba mzigo mkubwa wa ukosoaji kutoka kwa mawakili wanaoiunga mkono Palestina na wapiga kura wa Marekani ambao hawana imani kwamba sera ya Marekani kuhusu Israel itabadilika chini ya uongozi wake.
Sera ya Trump kwa Israeli ni ya kutabirikia . Hasira yake dhidi ya waandamanaji wanaounga mkono Palestina na uungaji mkono wake kwa Israeli kunajulikana sana, kama ilivyoonyeshwa na uamuzi wake wa 2017 wa kuhamisha ubalozi wa Marekani kutoka Tel Aviv hadi Jerusalem.
Hata hivyo, kwa vita ya Ukraine, Trump ametaka kusutishwa kwa mgogoro huo akiamini kuwa ana ushawishi mkubwa kwa Netanyahu ukilinganisha na Biden.
Kwingineko, mashambulizi makali ya kijeshi katika Mashariki ya Kati yangetarajiwa kuendelea chini ya Harris, kwani Vikundi vya Wabeba Migomo wa Marekani vimetumwa katika Bahari ya Mediterania na Bahari Nyekundu tangu kuuawa kwa kiongozi wa kisiasa wa Hamas Ismail Haniyeh nchini Iran. Kukiwa na Trump pia kutakuwa na msukumo mkubwa kuelekea jeshi na uwezekano wa mauaji kuchukua nafasi ya watu kama vile Qasim Soleimani wa Walinzi wa Mapinduzi ya Irani.
Uungaji mkono wa hapo awali wa Harris kwa makubaliano ya nyuklia ya US-Iran 2015 haimaanishi kuwa utawala wake ungekataa kutetea Israeli ikiwa kuongezeka kutatokea kati ya mshirika huyu na Iran na washirika wake wengi.
Trump kwa upande mwingine aliiondoa Marekani katika JCPOA wakati wa uongozi wake kama rais na vile vile angeisaidia Israel katika tukio la mashambulizi ya Iran.
Mchanyato wa China
Kuna shaka kidogo kwamba sera ya kigeni ya Trump kuelekea China ilikuwa ya uchokozi na makabiliano. Kutengana kutoka China kwa kudhoofisha kutegemeana kibiashara kati ya nchi hizo mbili na kuweka ushuru wa hadi asilimia 60 kwa bidhaa zinazoagizwa kutoka nchini humo imekuwa sehemu ya mafundisho ya Trump.
Ikiwa Harris atachaguliwa kuwa rais, ulimwengu unaweza kutarajia sera ya nje ya Amerika kubaki kama ilivyo leo.
Wakati huohuo Harris hapo awali amemkashifu Trump kwa kuharibu uchumi wa Marekani alipokuwa mwanasheria mkuu. Hata akiwa mwanasheria mkuu, Harris alipitisha sheria ya kukuza haki za binadamu huko Hong Kong huku pia akitoa wito wa kujilinda kwa Taiwan, hatua ambayo China inaiona kama changamoto kwa uhuru wake.
Kwa hivyo, uhusiano wa Amerika na Uchina haungeweza kuimarika chini ya Harris, kwani Hong Kong na Taiwan ni mistari kuu nyekundu kwa Uchina. Pia, ushirikiano na Beijing chini ya Harris haimaanishi kwamba ushindani na ushindani na mataifa mawili makubwa ya kiuchumi duniani yatakoma.
Uhusiano wa kiuchumi wa Marekani na China huenda ukaendelea kukiwa na mizozo na Beijing katika Bahari ya China Kusini na kwingineko.
Ikiwa Harris atachaguliwa kuwa rais, ulimwengu unaweza kutarajia sera ya nje ya Amerika kubaki kama ilivyo leo. Ingawa wagombea wote wawili wanatazamana macho kwa Israeli na China, urais wa Trump unaweza kuonyesha upendeleo wa wazi zaidi, uundaji wa sera za upande mmoja na kutokuwa na uhakika.
Kwa Harris, tutarajie ushiriki zaidi wa kimataifa na kutabirika. Kitabu cha kucheza cha Israeli, Iran na China hata hivyo, kingekuwa sawa.
