Na Grace Kuria Kanja (Kigali) na Emmanuel Onyango (Istanbul)
Wakati Paul Kagame atakapoapishwa baadaye mwezi huu kwa muhula wa nne wa urais baada ya kushinda uchaguzi kwa 99% ya kura, atakabiliwa na matarajio makubwa ya umma lakini hakuna nafasi ya kubadili mtindo baada ya kuwa usukani kwa zaidi ya miongo miwili.
Katika kampeni, alionyesha ukuaji wa uchumi na utulivu uliopatikana katika kizazi chini ya chama tawala cha Rwanda Patriotic Front (RPF) kufuatia mauaji ya kimbari ya 1994 dhidi ya Watutsi na Wahutu wenye msimamo wa wastani.
Aliahidi zaidi ya hayo katika miaka mitano ijayo na kuwaonya Wanyarwanda wasipoteze mwelekeo wa mchakato wa ujenzi wa nchi hiyo kufuatia mauaji ya kimbari.
Uchumi wa Rwanda umekuwa ukikua kwa kiwango cha wastani cha zaidi ya 7% katika zaidi ya muongo mmoja - kati ya bora zaidi barani Afrika. Lakini wapiga kura wameashiria wanataka zaidi.
Kagame alikiri hayo mara tu baada ya maafisa kutangaza kuwa amepata 99.15% ya kura.
"Nambari hizi za juu sio nambari tu, hata kama zingekuwa 100%, zisingekuwa nambari tu. Nambari hizi zinaonyesha uaminifu, ambalo ndilo jambo muhimu zaidi, "alisema.
Rais huyo mwenye umri wa miaka 66 bila shaka ni maarufu miongoni mwa Wanyarwanda, ambao baadhi yao wanaamini kuwa ni nguzo imara kwa nchi hiyo.
Kagame amekuwa madarakani tangu 2000. Katika kila uchaguzi kuanzia 2003 hadi 2017, Kagame amekuwa akichukua zaidi ya 90% ya kura, na wakati huu hakuna tofauti. NEC inasema ina asilimia 99.15 ya jumla ya kura hadi sasa.
Mahitaji mengi
Kagame alisema ni wakati wa kuanza tena kazi kwani wananchi wana mahitaji mengi.
Nchi yenye watu milioni 14 imefurahia utulivu na maendeleo kwa zaidi ya miaka 20, licha ya kile ambacho wakosoaji mara nyingi wanaelezea kama uhuru wa kujieleza unaopungua.
Wanyarwanda bado wanakabiliwa na kiwango kikubwa cha umaskini hasa katika maeneo ya vijijini. Baadhi ya 49% ya watu ni maskini, huku 23% ya ziada ikizingatiwa kuwa katika hatari ya umaskini, kulingana na ripoti ya umaskini ya 2023 iliyotolewa na UNDP.
“Kwa upande wangu nataka rais afanye zaidi. Kwa kuwa amefanya zaidi, sasa nataka zaidi - kazi zaidi kwa watu, kujenga barabara, shule, hospitali, na kujenga nchi yetu kuwa imara," Charles Mugunga, mkazi wa Kigali aliiambia TRT Afrika.
Gharama ya maisha pia bado iko juu na kiwango cha ukosefu wa ajira kwa vijana ni takriban 21%, kulingana na Bodi ya Maendeleo ya Rwanda.
Benki ya Dunia ilisema kupunguza umaskini kumedorora katika kipindi cha miaka 10 iliyopita "kutokana na mabadiliko ya polepole ya vijijini kwenda mijini".
Ilisema changamoto hizo zinahitaji uboreshaji wa usambazaji wa maji na umeme na msaada kwa ujasiriamali.
"Punguza ushuru, ushuru wa kuleta vitu (kupitia) meli kutoka nje ya nchi," alisema Kalisa Innocent, mkazi mwingine wa mji mkuu.
Kagame pia anakabiliwa na masuala ya sera za kigeni. Mvutano na nchi jirani ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo bado ni chanzo cha wasiwasi katika eneo la Maziwa Makuu.
Kati ya wanajeshi 3,000 na 4,000 wa Kagame wanapigana pamoja na waasi wa M23 mashariki mwa Kongo, kulingana na wataalamu wa Umoja wa Mataifa. Mzozo huo umesababisha karibu watu milioni mbili kuyahama makazi yao na kuwauwa maelfu. Rwanda imekanusha mara kwa mara kuwaunga mkono waasi nchini DRC.
Hata hivyo, madhara ya mzozo wa DRC yanaonekana katika miji ya mpakani nchini Rwanda ambako waliokimbia makazi wametafuta hifadhi.
Burundi pia imeishutumu Rwanda kwa kuwaunga mkono waasi waliofanya mashambulizi katika eneo lake, madai ambayo Rwanda ilikanusha. Mataifa hayo mawili yana mpaka wa kilomita 315.
Mtazamo wa Kagame wa mvutano na majirani zake bado hauko wazi.
Wapinzani wa rais Frank Habineza wa Democratic Green Party na Philip Mpayimane, mgombea binafsi, wamekubali kushindwa, wakisema ni dhahiri Kagame ameshinda.
Tume ya Taifa ya Uchaguzi inasema kutangazwa kwa matokeo ya muda yaliyoidhinishwa kwa kura za urais na ubunge kutafanywa kabla ya tarehe 20 Julai, huku matokeo ya mwisho yakitarajiwa si zaidi ya wiki moja baadaye.
