Rais wa DRC Felix-Antoine Tshisekedi akihutubia Mkutano Mkuu wa 78 wa Umoja wa Mataifa kwenye makao makuu ya Umoja wa Mataifa mjini New York, Marekani Septemba 20, 2023. PICHA | AFP

Rais wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo alitoa wito siku ya Jumatano wa kuondolewa haraka kwa kikosi muhimu cha kulinda amani cha Umoja wa Mataifa ambacho kimekuwepo nchini humo kwa karibu miaka 25.

Ni wakati wa nchi yetu kuchukua udhibiti kamili wa hatima yake na kuwa mhusika mkuu katika utulivu wake

Rais Tshisekedi

Kuondoka kwa mwisho wa Kikosi cha Umoja wa Mataifa cha Umoja wa Mataifa kwa Ajili ya Uaminifu wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo (Monusco) kimekuwa katikati ya mjadala juu ya mustakabali wa DRC kwa miaka mingi, na chanzo cha mvutano wa watu nchini humo.

Tshisekedi alisema kwamba jukumu la wanajeshi wa kulinda amani takriban 15,000 "halijafanikiwa katika kukabiliana na uasi na migogoro ya silaha... wala katika kulinda raia."

Mnamo mwaka 2020, Baraza la Usalama lilikubali mpango wa kuondoka hatua kwa hatua nchini DRC, ukipanga vigezo vya kusimamisha majukumu ya wanajeshi wa Umoja wa Mataifa kwa vikosi vya DRC.

Wakati mpango uliokuwa unajadiliwa ulikuwa kuanza kuondoa mnamo Desemba 2024, DRC mwezi wa Septemba iliomba Baraza la Usalama kuanza mchakato huo mwezi wa Desemba mwaka huu, wakati Tshisekedi anagombea tena uchaguzi.

Tshisekedi alisema, katika mkutano wa 78 wa Umoja wa Mataifa, kwamba ilikuwa "ni ndoto na kinyume na uzalishaji kuendelea kuambatana na uwepo kwa Monusco ili kurejesha amani."

Marekani ilionya katika mkutano wa Baraza la Usalama mwezi Juni dhidi ya kuondoa kwa haraka kikosi hicho, ikikadiria kuwa nchi hiyo haikuwa tayari kuachana na Walinda Amani mwishoni mwa mwaka 2023.

Majadiliano hayo yanakuja wakati Umoja wa Mataifa umekumbana na mashambulizi na maandamano dhidi ya kikosi hicho nchini humo.

Watu karibu 50 waliuawa katika msako wa maandamano dhidi ya Umoja wa Mataifa mashariki mwa DRC mwezi wa Agosti.

"Kasi ya kuondoa Monusco inakuwa muhimu sana ili kupunguza mvutano," alisema Tshisekedi.

Mashariki mwa DRC imeathiriwa na vurugu za waasi kwa miongo mitatu, urithi wa vita vya kikanda vilivyoibuka miaka ya 1990 na 2000.

Kikosi cha Umoja wa Mataifa cha kulinda amani katika eneo hilo, kilichoanzishwa mnamo 1999, ni moja ya kikosi kikubwa na ghali zaidi duniani, kikiwa na bajeti ya kila mwaka ya takriban dola bilioni 1.

Lakini Umoja wa Mataifa unakosolewa vikali nchini DRC ambapo watu wengi wanawaona wanajeshi wa kulinda amani kama wameshindwa kuzuia migogoro.

AFP