Na Roxana Sobrino Triana
Ni wazi kuwa nyeupe na nyeusi ni rangi mbili tofauti. Wakati nyeupe huwakilisha mwangaza nyeusi ni kinyume chake.
Kinachotofautisha ni jambo la utambuzi tu, ikizingatiwa kuwa ubongo wetu hutafsiri mawimbi ya sumakuumeme kama rangi. Mara tu tunapotambuliwa, hatutafasiri tu na kuwapa majina, lakini tunaanzisha miungano isitoshe kwa kila moja.
Rangi nyeusi huusishwa na upendo, nguvu na uwazi. Kijani huwakilisha tumaini, bahati na asili.
Kama tutarejea kwenye kamusi, maana za kwanza zitahusishwa na rangi zao, lakini pia pamoja na ambazo, kama rangi, ni miundo pinzani.
Rangi nyeupe huhusishwa na amani, kutokuwa na hatia , imani, usafi, mwangaza faith, cleanliness, brightness, and purity, na kubaliana ipasavyo na hoja hizi, kama amani inavyowakilishwa na bendera nyeupe au njiwa, na wanawake mara nyingi huolewa wakiwa wamevaa nguo nyeupe. Kwa upande mwingine, nyeusi inahusishwa na hofu, kifo, giza, na uchungu.
Ukinzani kati ya watu weusi na weupe umehama kutoka kwenye rangi na kuongezea unyanyapaa wa kale unaoendelea kutawala tathmini zetu za kijamii na kwa kiwango kikubwa na dhana yetu ya ulimwengu.
Maana hizo zote huendelezwa kupitia lugha. Ubaguzi wa lugha za Kiingereza na Kihispaniola zimeendelezwa kupitia maana na thamani zilioongezwa kupitia vivumishi.
Ishara ya rangi
Ubaguzi wa namna hii si tu kwamba huuhisha ishara ya rangi, lakini huamua vitu gani vya kibaguzi vya kuongezwa haswa kwa imani kuwa rangu nyeusi huusishwa na mikosi, kutengwa, uharamu, utumwa, uchafu na uhalifu.
Ni vigumu kuja na orodha kama hii, lakini baadhi ya mifano itatosha kutambua maana ya kibaguzi ambayo bila kufahamu tumehusisha na rangi nyeusi kama kivumishi.
Huwa tunatumia Kondoo Mweusi tukimzungumzia mtoto aliyetengwa au kushindikana, soko jeusi(soko haramu), orodha nyeusi( orodha ya taasisi, watu wa hatari), kichekesho cheusi(kisicho na maadili), uchawi mweusi (kinyume na uchawi mweupe), ibada nyeusi (shughuli ya kumuabudu shetani badala ya Mungu wa Kikristo).
Kwa Kihispania, kugeuka kuwa nyeusi ("ponerse negro") inamaanisha kupata uchafu au hasira, kwa kuongeza, kuna maneno kama maji meusi (maji taka), kisima cheusi (cesspool, cesspit), riwaya nyeusi (msisimko), mkono mweusi (mkono uliokufa. )
Maneno kama “trabajar en negro” (kufanyia kazi vitabu), “trabajar como un negro” (kufanya kazi kama mtumwa), na “trabajo de negro” (kazi ya utumwa) zinahusishwa moja kwa moja na utii wa watumwa Weusi wakati wa ukoloni. .
Japokuwa inaonekana kama kimesahaulika, kinachochochea usemi huu wote, suala huwa nyeti zaidi linapokuja suala la rangi, haswa, raza negra kwa Kihispania au Watu Weusi kwa Kiingereza.
Watu na Rangi
Kwa matokeo hayo, tafsida hizi huuishwa ili kupunguza hali ya ubaguzi kwenye kivumishi niga au nyeusi. Kwa bahati mbaya sana, hakuna suluhisho kwenye hili.
Kwa mfano, usemi ‘watu wa rangi’ unaonekana kuugawanya ulimwengu; kati ya watu wazungu dhidi ya wengine wenye wakiunganisha makabila na rangi mbalimbali kana kwamba hii ilimaanisha kutendewa kwa heshima zaidi kwa watu hawa huku wakiwalinda wazungu.
Utata wa asili ya rangi ya watu umekuza namna nyingine ya lugha kama vile Mmarekani mweusi, Mwafrika Mkaribean na kizazi cha watu weusi. Kauli hizi ni za kawaida sana siku hizi na huangazia zaidi asili ya watu na sio rangi ya ngozi zao..
Ni pale, juu ya yote, wakati nafasi yetu ya rangi inapoingia, na kwa hiyo, ni katika mazingira hayo ambapo neno lililotumiwa linaweza kushtakiwa kwa uhasi mkubwa zaidi.
Kwa Kiingereza, unyanyapaa unaobebwa na neno-N, ambalo kila mara hutumika kama tusi na kuhusishwa na vurugu, ubaguzi, na ubaguzi, umeongezeka kwa kiwango kwamba limekuwa neno la mwiko, au tuseme, neno la mwiko.
Unyanyapaa na rangi
Na kwa jinsi hiyo, imekuwa vigumu kutamka maneno ya namna hiyo, yakionekana kama matusi na lugha mbaya katika kiingereza.
Japokuwa lugha ya kiingereza English haina nia mbaya na rangi nyeusi, lakini ni hivyo kwa namna nyingine. Hata hivyo, kwa njia ya hila zaidi au chini, hubeba unyanyapaa mbaya unaoendelezwa katika kuundwa kwa mifano yote iliyotajwa hapa.
Kwa Kihispania, tuna neno negro pekee, ingawa kuna majina mengine, kama vile neno mulato au moreno. Negro inaweza kutumika kwa njia ya dharau, ya upande wowote au yenye hisia.
Katika upungufu wake, tuna neno negrito, negrita, kama neno la upendo, hata kati ya wanandoa -mi negro, mi negra–, bila kujali rangi ya ngozi ya mtu anayezungumza au anayerejelea.
Katika hili, tunao mifano ya Mercedes Sosa, mwimbaji tajwa na mwanaharakati kutoka Argentina ambaye alijulikana na wengi kama “La Negra”, japokuwa hakuwa mweusi.
Kwa upande mwingine, katika muktadha fulani, neno negro ni sawa na tusi, japo si kwa ukubwa wake.
Asili na rangi
Kwa Kihispania, matumizi ya kibaguzi hutegemea muktadha, waingiliaji na nia ya mzungumzaji. Wakati huo huo, kwa Kiingereza, unyanyapaa unaohusishwa na neno-N hauamilishwi na muktadha kwa sababu neno lenyewe lina maana hasi.
Je, katazo la Waamerika wanaoongozwa na neno-N, au wazungumzaji wa Kiingereza kwa ujumla, limeondoa ubaguzi wa kijamii? Si kweli.
Ni kweli, kuwa wazungumzaji wa Kiingereza sio wabaguzi kuliko wazungumzaji wa Kihispaniola? Sidhani hata kama hilo swali linahitaji jibu, kwa sababu inategemea na namna ubaguzi unavyochukuliwa, hauwezi kuwa sawa kwa upande wote.
Je, mtu anaweza kuwa mbaguzi zaidi au mdogo? Je, mtu anaweza kuwa mwaminifu zaidi au kidogo? Kutotamkwa kwa neno-N ni ushahidi wa wazi zaidi kwamba kuondoa tu, yaani, kwa mfano kuzika neno, haifanyi unyanyapaa kutoweka.
Ili neno lionekane kuwa tafsida ni lazima yawe makubaliano ya kijamii, na katika idadi kubwa ya matukio, chini ya mabadiliko, yaani, huwa na mzunguko.
Ufahamu sahihi
Ni kawaida sana kwa neno ambalo huanza kutumika kwa maana mbaya sana, ikiwa ina mzunguko wa juu wa matumizi kwani huishia kupoteza malengo yake.
Kwa maoni yangu, nadhani mjadala usiwe kwenye matumizi ya neno moja au maelezo. Kudhibiti na kukataza masuala ya lugha hakusuluhishi matatizo ya ubaguzi: wala rangi, kijinsia au aina nyingine yoyote.
Kudhibiti matumizi ya lugha hizi hakuna manufaa yoyote kama kuna nia za kibaguzi kwani jamii ya wazungumzaji watatafuta njia mbadala za kujieleza na kuendeleza ubaguzi.
Msisitizo uwekwe kwenye kuongeza ufahamu wa aina zote za ukosefu wa usawa, kama viumbe vya kijamii tulivyo. Hii itatuongoza kwa kawaida kuondoa njia yetu ya kuzungumza juu ya unyanyapaa na ubaguzi.
Kinachotokea kwa masharti haya na mengine mengi ni kwamba tunayapakia na chuki zetu. Maneno ni kioo chetu. Na suluhu haiko katika kuharibu taswira ambayo kioo huakisi nyuma yetu kama jamii, bali katika kufanya mageuzi yanayofaa ili kioo kifanyie jambo bora zaidi.
Mwishoni mwa karne ya 19, msomi kutoka Cuba José Martí, aliandika katika insha yake “Mbio yangu”: “Binadamu ni zaidi ya Mweupe, zaidi ya chotara”.
Akaongeza: “Kila kitu kinachotutenganisha ni uovu kwa ubinadamu”.
Ikitokea siku tukatambua hili, hakutakuwa na maana yoyote kutambuana kwa maneno tofauti: maneno ni muhimu.
