Na
Mazhun Idris
Ibrahim Maman, mwenye umri wa miaka 37, alikuwa ndani ya duka la mboga huko Damagaram nchini Niger mnamo Julai 26 mwaka jana aliposikia kwamba wanajeshi walifanya mapinduzi na kumtoa Rais Mohamed Bazoum madarakani katika mji wa Niamey.
"Nakumbuka ilikuwa Jumatano," anasema Ibrahim, mwanahabari raia ambaye na pia mwanablogu.
"Niliamua kuangalia ukweli wa habari mtandaoni na nikakutana na matoleo mengi ya jaribio la mapinduzi. Majibu yangu ya kwanza yalikuwa kukataa habari hiyo kama habari za uwongo."
Muda si mrefu alipokea uthibitisho kupitia taarifa ya habari ya runinga ya ndani kwamba Niger ilishuhudia mapinduzi ya kijeshi.
Huku akikumbuka miaka 13 nyuma, Februari 18, 2010 - wakati Niger iliposhuhudia mapinduzi ya kijeshi - Ibrahim alihisi kukosa raha.
Mwaka mmoja baadaye, baadhi ya hofu za awali ambazo zilijaa akilini mwake zinaonekana kuwa zimetulia na mabadiliko yasiyo ya kawaida kutoka kwa serikali iliyochaguliwa hadi utawala wa kijeshi.
Matatizo ya kikanda
Niger, nchi iliyoko Afrika Magharibi yenye idadi kubwa ya Waislamu zaidi ya milioni 25, ilipata uhuru kutoka kwa utawala wa kikoloni wa Ufaransa mwaka 1960.
Kama sehemu ya eneo kubwa la Sahel ambalo linaenea kusini mwa Jangwa la Sahara, nchi hii inayozungumza Kifaransa yenye makabila mbalimbali imekuwa ngumu kihistoria kutawala, kwa sababu ya jiografia yake na ukaribu na majimbo mengi.
Niger pia ina kiwango cha juu zaidi cha uzazi duniani, wastani wa karibu watoto saba kwa kila mwanamke mwaka wa 2022.
Changamoto ngumu zaidi ni kukabiliana na uhalifu uliopangwa, haswa usafirishaji wa wahamiaji, usambazaji wa silaha na ugaidi.
Sababu kuu ya msingi iliotolewa na wapindua serikali ya Rais wa zamani Bazoum ni kwamba walitaka kuepusha kuzorota zaidi kwa uchumi na usalama, shida ambazo serikali zilizopita zilishinda kukabiliana nazo.
"Kumekuwa na maendeleo mengi na kuna nafasi ya maendeleo zaidi," Ibrahim anasema.
Kubadilisha mitazamo
Serikali ya kijeshi ya Niger inaonekana kuzidi kuwa maarufu nchini humo baada ya kusitisha uhusiano wa kimataifa na nchi za Magharibi na badala yake kuimarisha uhusiano na chi za Mashariki. Junta tayari imebadilisha marafiki wapya.
Licha ya vitisho vya kutengwa na mataifa kama Ufaransa na Marekani, serikali ya kijeshi imechagua kusitisha mapatano ya kijeshi na ushirikiano wa kimaendeleo na nchi na taasisi za Magharibi, na hivyo kusababisha kupungua kwa msaada wa maendeleo nje ya nchi.
Chama tawala cha Conseil National pour la Sauvegarde de la Patrie, au CNSP, pia kimewafukuza wanajeshi wa Ufaransa na Marekani, kando na kulazimisha kufungwa kwa kituo cha ndege zisizo na rubani.
Mnamo Juni, junta ilibatilisha leseni ya uendeshaji ya mzalishaji wa mafuta ya nyuklia wa Ufaransa Orano katika migodi mikubwa ya urani duniani.
Siku kadhaa baadaye, ilitangaza kwamba mgodi wa Imouraren ulikuwa umerejea kwa serikali.
Sera hii ya serikali ya kijeshi imejipatia umaarufu kutumia hisia za utaifa na uzalendo.
"Ninaweza kusema baadhi ya mafanikio yamefikiwa na serikali ya CNSP inayoongozwa na Abdourahamane Tchiani katika mwaka uliopita, hasa katika suala la uhuru kutoka kwa udhibiti wa usalama wa Ufaransa," Ibrahim anaiambia TRT Afrika.
Serikali ya zamani ya kiraia ilikuwa imetia saini mikataba ya usalama na mataifa ya Magharibi ambayo haikuleta maboresho ya kuaminika ili kushawishi maoni ya umma.
"Kwa nini tuna kambi za kijeshi za kigeni katika nchi yetu zinazohifadhi wafanyakazi wao? Kwa nini hawakuzuia watu wenye silaha, kukimbiza silaha na biashara ya madawa ya kulevya?"
Haya ni baadhi ya maswali ambayo yalibakia hadharani wakati Niger ikipambana na washirika wa al-Qaeda, wapiganaji wa kundi la Daesh, na magaidi wa Boko Haram kutoka nchi jirani ya Nigeria.
Muda wa kufanya maendeleo
Migogoro ni jambo la mwisho ambalo nchi kama Niger inahitaji, kutokana na uchumi duni, ambao unategemea kilimo kwa asilimia 40 ya Pato la Taifa, kulingana na data ya Benki ya Dunia.
Mwaka 2023, kiwango cha umaskini uliokithiri nchini Niger kiliwekwa kuwa asilimia 52, na kufikia kilele cha watu milioni 14.1.
Miaka miwili kabla, Niger ilikuwa na uhamishaji wa madaraka wa kiraia wa kwanza wa kidemokrasia katika miongo mitano, wakati Bazoum alipoapishwa kama rais baada ya mihula miwili ya Mahamadou Issoufou.
Wakati mapinduzi ya Julai 26, 2023 ya wanachama wa walinzi wa rais wa Niger yalilakiwa kwa mshtuko nje ya nchi, picha zinazoonyesha umati wa watu mjini Niamey ukishangilia watawala wapya waliovalia sare zilizofanywa kwa njia ya tofauti ya ajabu.
Pamoja na unyakuzi wa kijeshi nchini Mali na Burkina Faso, ingefaa mataifa ya Magharibi kubakia Niger kama mshirika wa kikanda wa kutegemewa kwa kile kinachoitwa vita dhidi ya ghasia za itikadi kali.
Siasa za mwaka wa 2024, zimechukua mkondo tofauti ambazo haziridhishi nchi za Magharibi.
"Raia wetu walionyesha hamu yao ya kuona mwisho wa kambi za kijeshi za kigeni baada ya miaka mingi ya kuwepo nchini Niger. Kwa hakika, tumekuwa wazi na matakwa yetu ya kusitisha ushirikiano na mataifa haya ya ukoloni mamboleo," inasema junta.
"Tunashindwa kuona manufaa yoyote kwa uwepo wao, huku askari wetu na raia wakiendelea kuuawa. Julai 26, 2023, ni siku yetu ya pili ya uhuru."
Kuangalia siku zijazo
CNSP pia imesimama imara katika msuguano wa kidiplomasia na kambi ya kikanda ya ECOWAS, ambayo ilidai kwanza kurejeshwa kwa utawala wa kiraia, na baadaye, kukabidhiwa kwa Rais aliyeondolewa madarakani Bazoum.
Katika miezi ya hivi karibuni, Niger inaonekana kupunguza mzozo wake na nchi jirani ya Benin, ambapo bomba kuu la mafuta ghafi la Uchina linatumia bandari za Benin.
Katikati ya mabadiliko yasiyotarajiwa ambayo tayari yametokea, wakazi wa Niger wanasalia na matumaini kwamba usalama, maendeleo endelevu, usalama wa chakula na huduma za kijamii sasa zinaweza kufikiwa.
Ibrahim anaamini kuwa nchi yake inaelekea kuimarika, huku malengo yakiwa yamewekwa wazi.
"Tuna ndoto ya kupata maendeleo kupitia kuongezeka kwa uwezo wa kusoma na kuandika miongoni mwa watu wengi, ambao wengi wao ni vijana," anaiambia TRT Afrika.
