Na Charles Mgbolu
TRT Afrika, Lagos, Nigeria
Septemba 17 ilikuwa ni mwishoni mwa juma kwa Joy Ukadike pindi alipotoka nje ya nyumba na dada yake katika eneo la Ojo kusini magharibi mwa mji wa Lagos nchini Nigeria, kwa ajili ya kwenda katika ibada ya Jumapili. Mvua kubwa ilinyesha usiku, lakini hakuwaza hali ilivyo nje ya nyumba yake.
Joy alishikwa na butwaa baada ya kuona majirani zake wanavyokabiliana na hali ya mafuruko nje. Watu walikuwa katika madimbwi ya matope yaliyosababishwa na mvua kati iliyopita usiku kucha.
Mwisho wa juma hilo, taarifa zilikuwa zimeenea katika mitandao ya kijamii kuhusu mafuriko, huku waathirika wakituma picha zinazoonyesha hali ilivyo, moja wapo ikionyesha abiria waliolazimika kutoka kwenye basi kupitia dirishani baada ya gari kufunikwa na maji.
Joy anashukuru kwamba nyumba yake haikuathirika, lakini anabaki akiwaza, kwa nini mafuriko yanatokea kila mwaka. "Kwa nini, kama watu au serikali, hatujifunzi kutokana na uzoefu na kuchukua hatua kuepusha janga hilo?" anaonyesha wasiwasi. Haya ni baadhi ya maswali yanayoulizwa katika maeneo mengi ya Afrika, ambapo mafuriko ya mijini ni jambo la kawaida.
Janga lililoenea
Mwezi Oktoba, maporomoko ya ardhi na mafuriko yalisababisha vifo na maafa katika wilaya ya Mbankolo kuelekea magharibi mwa Yaoundé, mji mkuu wa Cameroon.
Nchini Libya, mabwawa mawili yalivunjika baada ya kimbun'ga Daniel kupiga kaskazini mashariki mwa nchi Septemba 11, na kusababisha futi za ujazo wa maji bilioni 1 kuingia katika eneo la makazi ambalo tayari lilikuwa tepetepe. Robo ya mji wa Derna uliathirika. Kwa jumla, takriban watu 20,000 wanahofiwa kupoteza maisha.
Mwaka jana, mvua kubwa ambayo haijawahi kunyesha miaka 30 ilipiga maeneo ya mji mkuu wa N'Djamena, na kulazimisha maelfu kuhama makazi yao, hayo yaliripotiwa na wakala wa habari Reuters.
Mafuriko mabaya na maporomoko pia yaliharibu Afrika Kusini mnamo Aprili 2022 kufuatia siku tatu za mvua kubwa iliyoilazimu nchi hiyo kutangaza hali ya maafa ya kitaifa. Mamia walikufa, na maelfu ya nyumba zikaharibiwa.
Mapema mwaka huu, Benki ya Maendeleo ya Afrika, AfDB, ilitoa mkopo Benin, Afrika Magharibi ya karibu dola za Marekani milioni 176 ili kuboresha utoaji wa huduma mijini na kujenga uwezo wa kukabiliana na mafuriko yanayosababishwa na mabadiliko ya hali ya hewa.
Kulingana na utafiti wa 2022 wa BMC wa Afya ya Umma ulioitwa "Sababu za Mafuriko Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara: Mapitio ya utaratibu wa matokeo ya afya", mafuriko yameathiri watu bilioni 2.3 duniani kote katika miaka 20 iliyopita na yanahusishwa na matokeo mbalimbali mabaya ya afya.
Janga la Nigeria
Shirika la Kitaifa la Kusimamia Dharura nchini (NEMA) lilitangaza mwaka jana kuwa watu 600 walikufa kutokana na mafuriko katika majimbo tofauti, huku zaidi ya nyumba 200,000 zikiwa zimeharibiwa kabisa au kwa kiasi, na kuathiri moja kwa moja takriban watu milioni 2.
UNICEF iliripoti kuwa zaidi ya watu milioni 2.5 nchini Nigeria wanahitaji msaada wa kibinadamu, 60% yao wakiwa watoto. Shirika la Umoja wa Mataifa lilisema sehemu hii ya idadi ya watu iko katika hatari kubwa ya magonjwa yanayotokana na maji, kufa maji, na utapiamlo kutokana na mafuriko mabaya zaidi kuwahi kuikumba Nigeria katika muongo mmoja.
Dk Selegha Abrakasa, mwanasayansi wa mazingira katika Chuo Kikuu cha Port Harcourt, mji wa pwani katika eneo lenye mafuriko kusini mwa Nigeria, anasema takwimu za wahanga bado zinasumbua kwa sababu watu bado hawaelewi sayansi inayosababisha kutokea kwa mafuriko na jinsi ya kujiandaa vyema kwa mafuriko kama hayo. matukio.
"Changamoto ni kuhakikisha kuwa kuna mifumo ya tahadhari inayotumika ili kutahadharisha watu juu ya kuongezeka kwa maji ya mafuriko na, katika hali mbaya zaidi, kuwa na mpango wa dharura wa kuwaondoa watu kutoka maeneo haya," anaelezea TRT Afrika.
Mnamo mwaka wa 2012, mafuriko yalisababisha mito kuvunja kingo zake na kuzamisha ardhi kubwa katika majimbo 30 kati ya 36 ya Nigeria, na kuua zaidi ya watu 400 na milioni 1.3 kuyahama makazi yao. Maafa hayo pia yalisababisha uharibifu unaokadiriwa kuwa dola za Marekani bilioni 17, kulingana na NEMA.
Miaka saba baadaye, watu 277,555 waliathiriwa na mafuriko, na 158 waliuawa. Mwaka uliofuata, idadi ya walioathiriwa na mafuriko iliongezeka hadi 2,353,647, kando na vifo 69.
Miundo Haramu
Oktoba 18 mwaka huu, mamlaka ilibomoa zaidi ya majengo 20 yaliyojengwa kwenye mifereji ya maji katika eneo la Lekki katika Jimbo la Lagos ili kuzuia mafuriko ya kudumu.
Kamishna wa mazingira wa jimbo hilo, Tokunbo Wahab, aliwaambia waandishi wa habari kwamba zoezi la majengo kubomolewa ulikuwa umeanza mnamo 2020 wakati notisi zilitolewa, akionyesha kuwa watazuia mfumo wa mifereji ya maji. Wakazi walipuuza arifa na maonyo haya.
Peter Kolawale, mhandisi wa ujenzi huko Lagos, anasisitiza kuwa kanuni za ujenzi katika maeneo yanayokumbwa na mafuriko haziwezi kushughulikiwa tena kwa urahisi. "Huu ni uhalifu na haupaswi kuvumiliwa na serikali yoyote," anaiambia TRT Afrika.
Kolawale analaumu wahandisi wasio waaminifu wanaojaribu kuokoa gharama za ujenzi katika maeneo yanayokumbwa na mafuriko kwa ulegevu katika kufuata sheria. "Siku zote ni vita kujaribu kuwashawishi wanapotaja pesa. Hawatambui kuwa hii inahusu kuokoa maisha," anasema.
Ingawa mafuriko ya hivi majuzi hayakuathiri moja kwa moja nyumba ya Joy, hawezi tena kukabiliana na mateso ya kisaikolojia ya kutokuwa na uhakika. "Ninapanga kuondoka eneo hili," anasema.
Kolawale anashauri mtu yeyote anayetafuta nyumba kuwa mwangalifu. ''Ikiwa ni lazima uishi katika eneo linalokumbwa na mafuriko, jihadhari na ishara," anasema. "Anza utafutaji wako katika msimu wa mvua ili kuwa na uhakika kile unachoingia."
