Uhalifu mkubwa wa kivita unafanywa na pande zote mbili katika mzozo ambao umekuwa ukiendelea nchini Sudan, Amnesty International ilisema Alhamisi.
Kundi hilo la haki za binadamu lenye makao yake makuu nchini Uingereza limesema katika ripoti yake kwamba uhalifu unaofanywa na pande zinazozozana, zikiongozwa na majenerali wawili wanaogombana, ni pamoja na unyanyasaji wa kijinsia dhidi ya wasichana wenye umri wa miaka 12 na kuwalenga raia kiholela.
Tangu Aprili 15, mkuu wa jeshi la kawaida Abdel Fattah al-Burhan amekuwa kwenye vita na makamu wake wa zamani, kamanda wa Kikosi cha Msaada wa Haraka (RSF) Mohamed Hamdan Dagalo.
"Wananchi kote Sudan wanateseka sana kila siku wakati Vikosi vya Msaada wa Haraka na Vikosi vya Wanajeshi vya Sudan vinashindana kwa uzembe kudhibiti eneo," alisema katibu mkuu wa Amnesty International Agnes Callamard.
Majeruhi wengi
"RSF na SAF, pamoja na vikundi vyao vilivyo na silaha, lazima vikomeshe kuwalenga raia na kuwahakikishia njia salama wale wanaotafuta usalama," aliongeza.
Burhan aliingia madarakani, huku Dagalo akimfuata kwa cheo, katika mapinduzi ya Oktoba 2021 ambayo yalizuia mpito dhaifu kwa utawala wa kiraia baada ya kuondolewa kwa jeshi ya kiongozi wa muda mrefu Omar al-Bashir mnamo Aprili 2019 kufuatia uasi wa raia.
Lakini watu hao wawili walikosana kwa ugomvi mkali.
Mapigano hayo - ambayo yamekithiri mjini Khartoum na eneo la magharibi la Darfur - yameua zaidi ya watu 3,900, kulingana na NGO ya ACLED na kuwafanya zaidi ya milioni 3.3 kuyahama makazi yao, kulingana na Umoja wa Mataifa.
"Uhalifu mkubwa wa kivita unafanywa nchini Sudan wakati mzozo huo... unaharibu nchi," Amnesty ilisema, na kuongeza "maafa ya raia katika mashambulizi ya makusudi na ya kiholela ya pande zinazopigana".
Haki za Kijinsia
Amnesty International imesema wanaume, wanawake na watoto wamenaswa katika mapigano hayo huku pande zote mbili zikianzisha mashambulizi ya mara kwa mara katika vitongoji vya makazi yenye watu wengi, mara nyingi wakitumia silaha za milipuko zenye athari kubwa katika eneo hilo.
Amnesty ilisema idadi kubwa ya wanawake na wasichana, wengine wenye umri wa miaka 12, wamefanyiwa ukatili wa kijinsia, ikiwa ni pamoja na kubakwa, huku wengine wakishikiliwa kwa siku katika mazingira ya "utumwa wa ngono."
Katika kesi nyingi zilizoandikwa na Amnesty International, walionusurika walisema wahusika walikuwa wapiganaji wa RSF au washirika wake wa wanamgambo.
Kwa ripoti yake, Amnesty ilisema iliwahoji zaidi ya watu 180, hasa mashariki mwa Chad ambako wakimbizi kutoka Darfur wamekimbilia, au kwa mbali kupitia simu zilizo salama.
Kundi hilo lilisema limeweka madai yake kwa jeshi na RSF, ambao wote walijibu "wanadai kufuata sheria za kimataifa na kushutumu upande mwingine wa ukiukaji".
