Na Jonathan Kuttab
Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu (ICC) hatimaye imetoa hati za kimataifa za kukamatwa kwa Waziri Mkuu wa Israeli, Benjamin Netanyahu, pamoja na waziri wake wa zamani wa ulinzi, Yoav Gallant, kwa tuhuma za uhalifu wa kivita, hasa kwa kuzuia misaada ya kibinadamu kuingia Gaza na kutumia njaa kama silaha.
Haya yanajiri baada ya tukio lingine muhimu ambapo maseneta wengi wa Marekani walipiga kura ya kutoruhusu uuzaji wa baadhi ya silaha na zana zinazotumiwa na Israeli huko Gaza.
Kwa miaka mingi, imekuwa kanuni kuu ya Seneti na Congress ya Marekani kwamba msaada kwa Israeli ni suala takatifu, suala la pande zote mbili, ambapo hakuna hoja au majadiliano ya kupinga yanaweza kufanyika. Hoja za kibajeti, na hoja za sera za kigeni, hata siku moja hazikuzingatiwa.
Hii ilikuwa dhahiri hasa katika masuala ya msaada wa kijeshi na ununuzi wa silaha. Maseneta kutoka vyama vikuu viwili, bila kujali kama walikuwa wakipendelea mtazamo wa kijeshi (hawks) au wa amani (doves) kuhusu msaada wa kijeshi, walikuwa wakikubaliana moja kwa moja kuunga mkono mauzo ya silaha kwa Israeli.
Tangu vita dhidi ya Gaza, hata hivyo, mauzo hayo ya kijeshi yamezidi kutiliwa shaka, hata na utawala wenyewe.
Kuvunja sheria
Kwa kutambua ukiukaji wa Israeli, utawala wa Rais Joe Biden mara kadhaa ulitumia madai ya kiufundi na wakati mwingine ya uwongo ili kukwepa idhini ya Seneti kwa aina fulani au kiasi cha silaha na risasi (kupuuza mikataba ya kawaida).
Kulingana na vyanzo vingine vya Israeli, Israeli ilitumia silaha nyingi katika mwezi wa kwanza wa vita kwa sababu ilitarajia ulimwengu au Marekani kuweka usitishaji wa mapigano ndani ya wiki hivi kwamba iliishiwa na silaha, na ilihitaji kutumiwa tena mara moja.
Huku kukiwa na ripoti za kila siku za ukiukwaji wa haki za binadamu huko Gaza, ikiwa ni pamoja na kunyimwa haki ya kupata chakula na maji, mashambulizi dhidi ya hospitali na majengo mengine ya kiraia, na hata mashambulizi dhidi ya wafanyakazi wa misaada na mashirika yakiongezeka, baadhi walianza kuitaka Marekani kutumia sheria zake.
Sharia hizo zinakataza haswa kutoa msaada wa kijeshi ikiwa silaha kama hizo zinatumiwa kwa ukiukaji wa haki za binadamu au kwa kunyima ufikiaji wa misaada ya kibinadamu.
Kwa hakika, muda mfupi kabla ya uchaguzi wa Novemba, utawala wa Biden ulituma barua rasmi kwa Israeli kuhusu haja ya kuruhusu misaada ya Marekani, hasa kwa wakazi wa maeneo ya kaskazini mwa Gaza ambayo yamekuwa chini ya mzingiro mkali tangu Oktoba.
Mbinu za udanganyifuMojawapo ya njia ambazo Israeli imeepuka matokeo haya ni kwa kukataa kwake vikali kuwaruhusu waandishi wa habari wa kigeni kuingia Gaza, isipokuwa kama wawekwe ndani ya vitengo vyake vya kijeshi, na chini ya udhibiti wake.
Hii imeunganishwa na sera isiyokoma, kwa kutumia programu za akili mnemba (AI) kama vile "Where's Daddy," kulenga na kuua waandishi wa habari wa ndani huko Gaza.
Zaidi ya waandishi wa habari 170 wameuawa hadi sasa, mara nyingi zaidi ya idadi ya waandishi wa habari waliouawa katika maeneo mengine yenye migogoro katika miaka ya hivi karibuni, kwa pamoja.
Kunyamazisha sauti hizi kumeruhusu mamlaka za Israeli kukataa kwamba wanatumia njaa kama silaha, na hata kusema kwamba hakuna tatizo chini.
Kwa hakika mashirika mengi ya kutetea haki za binadamu yameandika tabia ya Israeli ya kulipua vituo vya usambazaji, kuharibu yaliyomo na kuwaua wafanyakazi wa misaada.
Ushahidi uliowasilishwa kwa ICC pamoja na Mahakama ya Kimataifa ya Haki katika kesi iliyoletwa na Afrika Kusini, ambayo ilisababisha matokeo ya awali ya mauaji ya halaiki, umeongeza kulaaniwa duniani kote.
Marekani inaipa umuhimu
Ingawa kwa kawaida Marekani haizipi uzito mkubwa mahakama hizo za kimataifa, isipokuwa kama zimeelekezwa dhidi ya maadui zake zenyewe, uwazi na umoja wa ripoti hizi unaleta hali mpya ambapo Seneti kwa mara ya kwanza katika historia yake inalazimika kushughulikia suala hilo.
Sio bahati mbaya kwamba juhudi hii inaongozwa na seneta wa Kiyahudi (Seneta Bernie Sanders wa Vermont). Katika kura ya maoni ya hivi majuzi ya kitaifa, asilimia 62 ya Wayahudi wa Marekani wanaunga mkono kuzuiliwa kwa baadhi ya silaha za mashambulizi kutoka kwa Israeli na kuzitumia kumshinikiza Netanyahu kwa kusitisha mapigano na makubaliano ya wateka kurudishwa.
Msimamo wa AIPAC licha ya kuwa, Wamarekani wengi wakiwemo Wayahudi wanaunga mkono kuzuia silaha hizo za kukera.
Maseneta wengine wengi, haswa katika chama cha Democratic, wanasikia kutoka kwa wapiga kura wao kwamba hawawezi kukaa kimya au kuidhinisha ugavi unaoendelea usio na ukosoaji wa silaha za kukera na silaha mbaya ambazo zimetumiwa kuharibu miundo ya kiraia na kuwashambulia wasio wapiganaji kwa njia mbaya kama hiyo.
Silaha ambazo zilipigiwa kura ni pamoja na risasi za mizinga 120, na makombora, JDAM (Mashambulizi ya Pamoja ya Moja kwa Moja, na vipokezi, malori ya mizigo ya tani 8, na ndege za F-151A.
Ingawa uwezekano wa kura kama hiyo ulikuwa mdogo bila uungwaji mkono wa Ikulu, ni tukio la kushangaza kwamba kura kama hiyo ilizingatiwa.
Na kama ilivyotarajiwa, Marekani imekataa vibali vya ICC. Lakini kwa vile hata si mshiriki wa ICC, haina wajibu wa kuwaheshimu. Cha kusikitisha zaidi, maafisa wa Marekani wanatishia kuiwekea vikwazo mahakama yenyewe, na majaji wake na waendesha mashtaka ili kuonyesha kuunga mkono kutokujali kwa Israeli.
Bado, Waamerika wengi huhisi kutoridhishwa kutoka kuwa waangalizi hadi kuwajibika moja kwa moja kwa mauaji ya kimbari yanayoendelea.
Na hisia za umma zitaendelea kubadilika tu katika kuwaunga mkono Wapalestina kadiri muda unavyosonga mbele, ili hatimaye rais wa Marekani atakapoamua kubadili sera ya nchi hiyo na kuishinikiza Israel, atapata uungwaji mkono mkubwa miongoni mwa wajumbe wa Bunge la Congress pamoja na wananchi kwa ujumla kufanya hivyo.
Mwandishi, Jonathan Kuttab ni wakili wa Palestina, na mwanaharakati wa haki za binadamu. Alikulia Jerusalem, alisoma Marekani, na kuhitimu kutoka Chuo Kikuu cha Virginia Law School. Ni mwanachama wa Vyama vya Wanasheria vya New York, Palestina na Israel. Ni Mkurugenzi Mtendaji wa FOSNA (Marafiki wa Sabeel Amerika Kaskazini). Alikuwa Mkuu wa Kamati ya Kisheria ya ujumbe wa Palestina unaojadili Mkataba wa Muda wa Cairo wa 1994 kati ya Israel na PLO. Bw. Kuttab alianzisha mashirika kadhaa ya haki za binadamu ikiwa ni pamoja na Al Haq, Shirika la Haki za Kibinadamu la Palestina, Taasisi ya Mandela ya Wafungwa wa Kipalestina na Shirika la Holy Land Trust, na Watetezi wa Amani ya Haki. Anashiriki katika mashirika mengine mengi ya kiraia huko Palestina na kimataifa. Hivi majuzi aliandika ''Beyond the Two States Solution'', na "The Truth Shall Set You Free".
Kanusho: Maoni yaliyotolewa na mwandishi hayawakilishi lazima maoni, mitazamo na sera za uhariri za TRT Afrika.
