Amnesty International ilishutumu taifa la Israeli kwa kufanya mauaji ya halaiki dhidi ya Wapalestina katika vita vya Gaza katika ripoti iliyochapishwa, madai ambayo viongozi wa Israeli wameyakanusha mara kwa mara.
Kundi la kutetea haki za binadamu lenye makao yake mjini London lilisema siku ya Alhamisi kwamba lilifikia hitimisho baada ya miezi kadhaa ya kuchambua matukio na kauli za maafisa wa Israeli.
Amnesty ilisema kizingiti cha kisheria cha uhalifu huo kilifikiwa, kwa maamuzi ya kwanza wakati wa mzozo mkali wa silaha.
Mkataba wa Mauaji ya Kimbari ya 1948, uliotungwa kufuatia mauaji ya halaiki ya Wayahudi katika Mauaji ya Kimbari ya Nazi, unafafanua mauaji ya halaiki kama "vitendo vilivyofanywa kwa nia ya kuharibu, kwa ujumla au kwa sehemu, taifa, kabila, rangi au dini".
Israeli imekanusha mara kwa mara shtaka lolote la mauaji ya halaiki, ikisema kuwa imeheshimu sheria za kimataifa na ina haki ya kujitetea baada ya shambulio la kuvuka mpaka la Hamas kutoka Gaza mnamo Oktoba 7, 2023 ambalo lilichochea vita.
'Hakuna maeneo salama yaliyosalia Gaza'
Israel ilianzisha vita vyake vya angani na ardhini huko Gaza baada ya kundi la wapiganaji wa Palestina Hamas kushambulia jamii za Waisraeli katika mpaka miezi 14 iliyopita, na kuua watu 1,200 na kuwachukua mateka wapatao 250 huko Gaza, kulingana na tathmini za Israeli.
Wizara ya Afya ya Gaza inasema kuwa uvamizi wa kijeshi wa Israeli tangu wakati huo umeua zaidi ya Wapalestina 44,400 na wengine wengi kujeruhiwa.
Maafisa wa Palestina na Umoja wa Mataifa wanasema hakuna maeneo salama yaliyosalia huko Gaza, eneo dogo la pwani, lenye watu wengi. Wengi kati ya watu milioni 2.3 wa Gaza wamekuwa wakimbizi wa ndani, wengine zaidi ya mara 10.
Katika vikao vya mapema mwaka huu mbele ya Mahakama ya Kimataifa ya Haki ya Umoja wa Mataifa (ICJ) mjini The Hague, ambapo Israeli inakabiliwa na tuhuma za mauaji ya halaiki zilizowasilishwa na Afrika Kusini, mawakili wa nchi hiyo walikanusha shtaka hilo.
Walisema kwamba hakukuwa na dhamira ya mauaji ya halaiki na hakuna mauaji ya halaiki katika tabia ya vita ya Israel, ambao lengo lake lililotajwa ni kuwamaliza Hamas.
Akiwasilisha ripoti hiyo kwa waandishi wa habari mjini The Hague, Katibu Mkuu wa Amnesty International Agnes Callamard alisema matokeo ya utafiti huo haukuchukuliwa "kirahisi, kisiasa, au kwa upendeleo".
Aliwaambia waandishi wa habari baada ya uwasilishaji: "Kuna mauaji ya halaiki yanayofanyika. Hakuna shaka, hakuna shaka moja akilini mwetu baada ya miezi sita ya utafiti wa kina."
Amnesty ilisema ilihitimisha kuwa Israel na jeshi la Israel walifanya angalau vitendo vitatu kati ya vitano vilivyopigwa marufuku na Mkataba wa Mauaji ya Kimbari ya 1948, ambayo ni mauaji, na kusababisha madhara makubwa ya mwili au kiakili, na kuweka kwa makusudi hali ya maisha iliyokadiriwa kuleta uharibifu wa kimwili wa kundi linalolindwa.
Vitendo hivi vilifanywa kwa nia inayotakiwa na mkataba huo, kulingana na Amnesty, ambayo ilisema ilipitia taarifa zaidi ya 100 kutoka kwa maafisa wa Israel.
Jeshi la Israeli linaishutumu Hamas kwa kuwaweka wapiganaji ndani ya vitongoji vilivyo na watu wengi kwa ajili ya kufanya kazi, jambo ambalo Hamas inakanusha huku ikiishutumu Israeli kwa mashambulizi ya kiholela.
Callamard alisema Amnesty haikuwa imejipanga kuthibitisha mauaji ya halaiki lakini baada ya kupitia ushahidi na taarifa kwa pamoja, alisema hitimisho pekee ni kwamba "Israel inakusudia na ina nia ya kufanya mauaji ya kimbari".
Amnesty ilimtaka mwendesha mashtaka wa Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu (ICC), ambayo imetoa hati za kukamatwa kwa Waziri Mkuu wa Israel Benjamin Netanyahu na waziri wake wa zamani wa ulinzi kwa uhalifu wa kivita na uhalifu dhidi ya ubinadamu dhidi ya Wapalestina huko Gaza - mashtaka wanayokanusha, kuchunguza madai ya mauaji ya kimbari.
Ofisi ya mwendesha mashtaka ilisema katika taarifa yake kwamba inaendelea na uchunguzi kuhusu uhalifu unaodaiwa kufanywa katika ardhi za Palestina na haiwezi kutoa maoni zaidi.
