Shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia wakimbizi Jumanne limeonya kwamba nusu ya watu zaidi ya milioni 120 waliokimbia makazi yao duniani wanazidi kujikuta kwenye mstari wa mbele wa msukosuko wa hali ya hewa duniani, wakikabiliwa na mchanganyiko hatari wa vitisho lakini bila ufadhili na usaidizi wa kukabiliana na hali hiyo.
Katika ripoti iliyotolewa wakati wa COP29 huko Baku, UNHCR ilisema: "Kati ya zaidi ya milioni 120 waliokimbia makazi yao kwa nguvu duniani kote, robo tatu wanaishi katika nchi zilizoathiriwa sana na mabadiliko ya hali ya hewa.
Nusu wako katika maeneo yaliyoathiriwa na migogoro na majanga makubwa ya hali ya hewa, kama vile Ethiopia, Haiti, Myanmar, Somalia, Sudan na Syria."
Ifikapo mwaka 2040, idadi ya nchi zinazokabiliwa na hatari zinazohusiana na hali ya hewa inatarajiwa kuongezeka kutoka tatu hadi 65, na idadi kubwa ya wale wanaopokea watu waliokimbia makazi yao, kulingana na ripoti hiyo.
Vile vile, makazi na makambi mengi ya wakimbizi yanakadiriwa kuwa na "siku mbili za joto hatari" ifikapo 2050.
"Kwa watu walio katika mazingira magumu zaidi duniani, mabadiliko ya hali ya hewa ni ukweli mbaya ambao unaathiri sana maisha yao," Kamishna Mkuu wa Umoja wa Mataifa wa Kuhudumia Wakimbizi Filippo Grandi alisema.
"Mgogoro wa hali ya hewa unasababisha watu wengi kuhama makazi yao katika mikoa ambayo tayari ina idadi kubwa ya watu waliohamishwa na migogoro na ukosefu wa usalama, na kuzidisha shida zao na kuwaacha bila mahali salama pa kwenda."
Ripoti hiyo inatolea mfano mzozo wa Sudan, ikisema umewalazimu mamilioni ya watu kukimbia, wakiwemo 700,000 ambao wamevuka na kuingia Chad, ambayo imekuwa ikihifadhi wakimbizi kwa miongo kadhaa na bado ni moja ya nchi zinazokabiliwa na mabadiliko ya hali ya hewa.
Wakati huo huo, wengi waliokimbia mapigano lakini wakabaki Sudan wako katika hatari ya kuhama zaidi kutokana na mafuriko makubwa ambayo yameikumba nchi hiyo, ilionya na kuongeza: "Vile vile, asilimia 72 ya wakimbizi wa Myanmar wametafuta usalama nchini Bangladesh, ambako hatari za asili kama vile vimbunga na mafuriko, zimeainishwa kuwa kali."
Ripoti hiyo pia ilionyesha kuwa ufadhili wa hali ya hewa unashindwa kuwafikia wakimbizi, jamii zinazowahifadhi, na wengine katika nchi dhaifu zilizokumbwa na vita, na kutishia uwezo wao wa kukabiliana na athari za mabadiliko ya hali ya hewa.
Majimbo yaliyo dhaifu sana hupokea tu karibu $2 kwa kila mtu katika ufadhili wa kila mwaka wa kukabiliana na hali hiyo, na kuita "upungufu wa kushangaza" ikilinganishwa na $161 kwa kila mtu katika majimbo yasiyo tete. Wakati uwekezaji unapofikia mataifa dhaifu, zaidi ya 90% huenda kwenye miji mikuu, wakati maeneo mengine hayafaidiki, ilisema.
Shirika la wakimbizi pia limehimiza mataifa kuwalinda watu waliohamishwa kwa lazima ambao wanakabiliwa na tishio la ziada la majanga ya hali ya hewa, na kuwapa wao na jumuiya zinazowahifadhi sauti katika fedha na maamuzi ya sera.
"Dharura ya hali ya hewa inawakilisha ukosefu wa haki," Grandi alisema. "Watu waliolazimishwa kukimbia, na jumuiya zinazowakaribisha, ndizo zinazohusika zaidi na utoaji wa hewa ukaa bado wanalipa bei kubwa zaidi. Mabilioni ya dola katika ufadhili wa hali ya hewa kamwe hayawafikii, na usaidizi wa kibinadamu hauwezi kufunika ipasavyo pengo linalozidi kuongezeka."
Alisisitiza hitaji la hatua za haraka na kusema: "Bila ya rasilimali na usaidizi ufaao, wale walioathiriwa watanaswa."
