Zaidi ya wiki moja baada ya kutangaza kujiondoa katika Jumuiya ya Kiuchumi ya Afrika Magharibi, ECOWAS, Burkina Faso, Mali na Niger wanasema wanakusudia kuondoka mara moja, licha ya utawala ECOWAS kuwataka waondoke baada ya mwaka mmoja.
Nchi hizo tatu zilitangaza mnamo Januari 28 kwamba wameamua kujitoa ECOWAS na kutuma taarifa rasmi kwa Jumuia hiyo siku iliyofuata.
Kifungu cha 91 cha mkataba wa umoja huo kinaeleza kuwa nchi wanachama zitaendelea kubaki na wajibu wao kwa muda wa mwaka mmoja baada ya kutoa taarifa ya kujitoa.
Lakini nchi hizo tatu, zote zikiwa chini ya utawala wa kijeshi zilizoingia madarakani kupitia mapinduzi ya kijeshi, hazina nia ya kusubiri.
'Uamuzi usiotenguliwa'
"Serikali ya Jamhuri ya Mali haifungwi tena na vikwazo vya muda vilivyotajwa katika kifungu cha 91 cha mkataba," Wizara ya Mambo ya Nje ya Bamako ilisema katika barua kwa ECOWAS siku ya Jumatano.
Barua hiyo ilisema kuwa Jumuiya ya Kiuchumi ya Nchi za Afrika Magharibi, iliyoanzishwa mwaka 1975, iliufanya mkataba huo kuwa "usiofanya kazi" iliposhindwa kutimiza wajibu wake kwa kufunga mipaka ya nchi wanachama na Mali mwaka 2022, na kuinyima ufikiaji wa bahari.
ECOWAS ilikuwa imeiwekea Mali vikwazo wakati umoja huo ukijaribu kushinikiza kurejeshwa mapema kwa serikali ya kiraia na uchaguzi.
"Wizara inasisitiza hali isiyoweza kutenguliwa ya uamuzi wa serikali," wa kujiondoa "bila kuchelewa kutoka kwa ECOWAS kutokana na Shirika hilo kukiuka maandishi yake," barua ya mawaziri ilisema.
'Makosa makubwa'
Serikali zote tatu zimekuwa na uhusiano mbaya na umoja huo tangu mapinduzi yaliofanyika nchini Niger Julai mwaka jana, Burkina Faso mwaka 2022 na Mali mwaka 2020.
Wizara ya Mambo ya Nje ya Burkina Faso, katika barua inayofanana na hiyo kwa ECOWAS, ilisisitiza "uamuzi wa kujiondoa bila kuchelewa" na asili yake "isiyoweza kutenguliwa."
Ouagadougou alitaja "mapungufu makubwa" kwa upande wa Shirika na haswa "vikwazo" vilivyochukuliwa kwa "nia ya wazi ya kuharibu uchumi wa nchi zilizo katika kipindi cha mpito."
Mamlaka ya Niger pia ilithibitisha kujiondoa kwake mara moja katika barua iliyotumwa ECOWAS wiki iliyopita, na inazingatia kifungu cha 91 kuwa batili, kulingana na chanzo cha serikali kilichowasiliana na AFP.
ECOWAS itaandaa mkutano wa ngazi ya mawaziri mjini Abuja siku ya Alhamisi kujadili hali ya kisiasa na usalama katika eneo hilo.
Muungano wa Nchi za Sahel
Tawala za kijeshi nchini Burkina Faso, Mali na Niger zilikuwa tayari zimesimamishwa na ECOWAS baada ya serikali zao za kiraia kupinduliwa.
ECOWAS imejaribu bila mafanikio kulazimisha kurejeshwa kwa utawala wa kiraia, na kusababisha nchi hizo tatu kuishutumu ECOWAS kwa kuwa tishio kwa uhuru wao.
Shirika hilo lilifikia hatua ya kutishia kutumia nguvu nchini Niger, ambapo jeshi lilimpindua rais mteule Mohamed Bazoum.
Lakini mataifa hayo matatu yalikuja pamoja na kuunda Muungano wa Nchi za Sahel (AES) chini ya bendera ya uhuru na Umoja wa Afrika.
Shutuma kwa Ufaransa
Tawala za kijeshi pia zimeshutumu ukoloni wa zamani Ufaransa kwa kutumia zana za ECOWAS. Waliwasukuma nje mabalozi wa Ufaransa na vikosi vya usalama huku wakigeuka kisiasa na kijeshi kuelekea Moscow.
Baadhi ya waangalizi wanasema kuondoka kwa wanachama watatu waanzilishi wa ECOWAS kunaweza kuathiri biashara na kurudisha nyuma utawala wa kiraia katika nchi hizo huku zikipambana na umaskini na ghasia zinazofanywa na makundi yenye silaha.
Ghasia hizo zimesababisha makumi ya maelfu ya raia na wanajeshi kuuawa na mamilioni ya wengine kuyahama makazi yao katika eneo la Sahel.
