Viongozi wa Afrika Magharibi siku ya Jumapili walizipa nchi tatu zinazoongozwa na serikali za kijeshi miezi sita kufikiria upya uamuzi wao wa kujiondoa katika kundi la kikanda la ECOWAS.
Pia waliidhinisha kuundwa kwa mahakama maalum ya kuhukumu uhalifu uliofanywa wakati wa utawala wa Rais wa zamani Yahya Jammeh nchini Gambia.
Uamuzi wa serikali za kijeshi nchini Burkina Faso, Mali na Niger ulikuja baada ya nchi zote tatu kusema uamuzi wao wa kujiondoa katika Jumuiya ya Kiuchumi ya Afrika Magharibi "hauwezi kutenduliwa."
Walilaani muungano huo kuwa utiifu kwa mtawala wa zamani wa ukoloni Ufaransa.
Kipindi cha Neema kitaisha Januari 29
Kuondoka hivi karibuni kwa mataifa hayo matatu ya Sahel kunaweza kuwa na athari kubwa kwa biashara huria na harakati na vilevile katika ushirikiano wa kiusalama katika eneo ambalo waasi wanazidi kuimarika.
Chini ya kanuni za umoja huo, kujiondoa kwao kwenye kikundi kungeanza kutumika mwezi ujao, mwaka mmoja baada ya matangazo yao ya kwanza ya Januari 2024.
Lakini kufuatia mkutano wa viongozi wa Afrika Magharibi mjini Abuja, kundi hilo lilisema katika taarifa yake: "Mamlaka inaamua kuweka kipindi cha kuanzia Januari 29, 2025, hadi Julai 29, 2025, kama kipindi cha mpito na kuweka milango ya ECOWAS wazi kwa nchi tatu."
Rais wa Senegal Bassirou Diomaye Faye, aliyeteuliwa kuwa mpatanishi wa mataifa yaliyojitenga na ECOWAS yenye wanachama 15 mwezi Julai, alikuwa miongoni mwa waliohudhuria mkutano huo.
'Kufanya maendeleo'
Alikuwa amesema wiki jana "anapiga hatua" katika mazungumzo na hiyo haikuwa sababu ya wao kutodumisha uhusiano, hasa kutokana na hali ya usalama.
ECOWAS siku ya Jumapili iliidhinisha Faye - na Rais wa Togo Faure Gnassingbe, ambaye pia amekuwa akipatanisha na mataifa hayo matatu - kuendelea na mazungumzo.
Mataifa hayo matatu yaliyojitenga tayari yameunda shirikisho lao, Muungano wa Nchi za Sahel (AES), baada ya kukata uhusiano na Ufaransa, na kuelekea Urusi.
Walifanya mkutano wao wa ngazi ya mawaziri Ijumaa katika mji mkuu wa Niger, Niamey.
'Uamuzi usioweza kubatilishwa'
"Mawaziri wanasisitiza uamuzi usioweza kutenduliwa wa kujiondoa kutoka kwa ECOWAS na wamejitolea kufuata mchakato wa kutafakari juu ya njia za kujiondoa kwa maslahi ya watu wao," walisema katika taarifa ya pamoja.
Majimbo yote matatu yamepitia mapinduzi ya kijeshi katika miaka ya hivi karibuni na yote yanapambana na uasi. Nchi mwanachama wa ECOWAS Guinea pia inaongozwa na serikali ya kijeshi baada ya mapinduzi ya 2021.
Mvutano na ECOWAS uliongezeka baada ya umoja huo kutishia kuingilia kijeshi na kuweka vikwazo vikali kufuatia mapinduzi ya Julai 2023 nchini Niger - ya sita katika eneo hilo katika miaka mitatu.
ECOWAS tangu wakati huo imepunguza msimamo wake, ingawa nchi wanachama zimegawanyika katika njia bora ya kukabiliana na serikali za kijeshi.
Mahakama Maalum ya Gambia
Umoja huo pia ulitangaza Jumapili kwamba unaunga mkono kuundwa kwa mahakama maalum ya kuhukumu uhalifu uliofanywa wakati wa utawala wa Rais wa zamani wa Gambia Yahya Jammeh.
Mahakama Maalum ya Gambia "itahakikisha haki na uwajibikaji kwa ukiukaji mkubwa wa haki za binadamu uliofanywa kati ya Julai 1994 na Januari 2017", taarifa kutoka ECOWAS ilisema.
Hii ni mara ya kwanza kwa kambi hiyo kushirikiana na nchi mwanachama kuunda mahakama ya aina hiyo, taarifa hiyo iliongeza.
Miaka 22 ya Jammeh madarakani ilikumbwa na ukiukwaji mkubwa wa haki na kutengwa kwa fedha za serikali kwa matumizi ya kibinafsi ya kiongozi huyo wa zamani, serikali mpya na mashirika ya kutetea haki za binadamu yanasema.
Alikimbia mwaka wa 2017 baada ya kushindwa katika uchaguzi wa Rais wa sasa Adama Barrow.
