Uhuru wa kujieleza umetishiwa pakubwa zaidi huko Gaza kuliko mzozo wowote wa hivi majuzi, huku waandishi wa habari wakilengwa katika eneo hilo lenye vita na wafuasi wa Palestina wakilengwa katika nchi nyingi, mtaalamu wa Umoja wa Mataifa amesema.
"Hakuna mzozo katika siku za hivi karibuni ambao umetishia uhuru wa kujieleza hadi sasa nje ya mipaka yake kama vita huko Gaza", mtaalam aliyeteuliwa na Baraza la Haki za Kibinadamu la Umoja wa Mataifa alisema Ijumaa huko New York.
Irene Khan, mchunguzi huru wa Umoja wa Mataifa kuhusu haki ya uhuru wa maoni na kujieleza, aliashiria mashambulizi dhidi ya vyombo vya habari na mauaji yaliyolengwa na kuwekwa kizuizini kiholela kwa makumi ya waandishi wa habari huko Gaza.
Alipokuwa akiashiria Israel kwa kuweka marufuku ya wote kwa vyombo vya habari kama Al Jazeera na mashambulizi dhidi ya waandishi wa habari alisema:
"Hatua hizi zinaonekana kuashiria mkakati wa mamlaka ya Israel kunyamazisha uandishi wa habari muhimu na kuzuia uwekaji kumbukumbu wa uhalifu wa kimataifa unaowezekana."
Khan pia alikosoa vikali "ubaguzi na viwango viwili" ambavyo vimeona vikwazo na ukandamizaji wa maandamano na hotuba ya Wapalestina.
Alitoa mfano wa marufuku nchini Ujerumani na nchi nyingine za Ulaya, maandamano ambayo "yalipondwa vikali" kwenye vyuo vikuu vya Marekani, na alama za kitaifa za Palestina zilizopigwa marufuku na hata kuharamishwa katika baadhi ya nchi.
"Onyesho hadharani la nembo za taifa la Palestina kama bendera au keffiyeh, pamoja na kauli mbiu fulani, pia zimepigwa marufuku na hata kuharamishwa katika sheria ya baadhi ya nchi," alisema.
Mjumbe huyo maalum wa Umoja wa Mataifa pia alidokeza “kunyamazishwa na kuwekwa pembeni kwa sauti pinzani katika taaluma na sanaa,” huku baadhi ya taasisi bora zaidi za kielimu duniani zikishindwa kuwalinda watu wote wa jumuiya yao.
Wakati majukwaa ya mitandao ya kijamii yamekuwa tegemeo la mawasiliano kwenda na kutoka Gaza, Khan alisema, wameona kuongezeka kwa taarifa potofu, habari potofu na matamshi ya chuki - huku Waarabu, Wayahudi, Waisraeli na Wapalestina wote wakilengwa mtandaoni.
Alisisitiza kwamba hatua za kijeshi za Israel huko Gaza na miongo kadhaa ya kukalia kwa mabavu maeneo ya Wapalestina ni masuala ya maslahi ya umma, uchunguzi na ukosoaji.
'Wateteaji wa vyombo vya habari'
Alisema mashambulizi dhidi ya vyombo vya habari "ni mashambulizi dhidi ya haki ya kupata habari ya watu duniani kote ambao wanataka kujua kinachoendelea huko."
Khan alisema ametoa wito kwa Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa na Baraza la Usalama kuchukua hatua za kuimarisha ulinzi wa waandishi wa habari "kama wafanyikazi muhimu wa raia."
"Uandishi wa habari unapaswa kuonekana kuwa muhimu kama kazi ya kibinadamu," alisema.
Sekta ya habari imebadilika, Khan alisema, na suala la upatikanaji wa hali ya migogoro na wawakilishi wa vyombo vya habari vya kimataifa - ambao wamepigwa marufuku kutoka Gaza na Israel - lazima pia kuthibitishwa.
"Inapaswa kufafanuliwa kuwa si sawa kukataa tu kupata vyombo vya habari vya kimataifa," alisema.
Bila kutaja nchi yoyote, Khan aliuliza kwa nini mataifa ambayo yanajivunia kuwa mabingwa wa vyombo vya habari yamekaa kimya kutokana na mashambulizi ambayo hayajawahi kushuhudiwa dhidi ya waandishi wa habari huko Gaza na Ukingo wa Magharibi unaokaliwa kwa mabavu.
"Ujumbe wangu mkuu ni kwamba kinachotokea Gaza ni kutuma ishara duniani kote kwamba ni sawa kufanya mambo haya kwa sababu yanafanyika Gaza na Israeli inafurahia kutokujali kabisa - na wengine duniani kote wataamini kuwa kutakuwa na hali ya kutokujali. , pia,” Khan alisema.
