Mahakama ya juu ya Umoja wa Mataifa itafanya vikao vya kusikilizwa kuhusu matokeo ya kisheria ya Israel kuyakalia kwa mabavu maeneo ya Wapalestina tangu mwaka 1967, huku nchi 52 ambazo hazijawahi kushuhudiwa zikitarajiwa kutoa ushahidi.
Mataifa, ikiwa ni pamoja na Marekani, Urusi na China, yatahutubia majaji katika kikao cha wiki moja kuanzia Jumatatu kwenye Ikulu ya Amani mjini The Hague, makao makuu ya Mahakama ya Kimataifa ya Haki (ICJ).
Mnamo Desemba 2022, Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa liliiomba ICJ "maoni ya ushauri" yasiyofungamana na "matokeo ya kisheria yanayotokana na sera na desturi za Israel katika eneo la Palestina linalokaliwa kwa mabavu, ikiwa ni pamoja na Jerusalem Mashariki."
Ingawa maoni yoyote ya ICJ hayatafungamana na upande wowote, yanakuja huku kukiwa na shinikizo la kisheria la kimataifa kwa Israel kuhusu vita vya Gaza baada ya mashambulizi ya Oktoba 7.
Tofauti na kesi ya mauaji ya kimbari
Vikao hivyo ni tofauti na kesi ya hadhi ya juu iliyoletwa na Afrika Kusini inayodai kuwa Israel inatekeleza mauaji ya halaiki wakati wa vita vya sasa vya Gaza.
Israel haishiriki katika vikao hivyo na ilijibu kwa hasira ombi la Umoja wa Mataifa la 2022, huku Waziri Mkuu Benjamin Netanyahu akiliita "la dharau" na "la fedheha".
Wiki moja baada ya azimio hilo la Umoja wa Mataifa, Israel ilitangaza msururu wa vikwazo dhidi ya Mamlaka ya Palestina ili kuifanya "ilipe gharama" ya kusukum aajenda hiyo.
Siku ya Ijumaa, ilikataa ombi la Afrika Kusini la kuweka hatua za ziada kwa Israel lakini ikasisitiza haja ya kutekeleza uamuzi huo kikamilifu.
Uvamizi wa muda mrefu
Baraza Kuu la UN limeitaka ICJ kuzingatia maswali mawili.
Kwanza, mahakama inapaswa kuchunguza matokeo ya kisheria ya kile Umoja wa Mataifa ulichokiita "ukiukaji unaoendelea wa Israel wa haki ya watu wa Palestina kujitawala".
Hii inahusiana na "uvamizi wa muda mrefu, makazi na kunyakua ardhi ya Palestina iliyokaliwa kwa mabavu tangu 1967" na "hatua zinazolenga kubadilisha muundo wa idadi ya watu, tabia na hadhi ya Mji Mtakatifu wa Jerusalem".
ICJ pia imetakiwa kuangalia matokeo ya kile ilichoeleza kama "kupitishwa kwa sheria na hatua za kibaguzi zinazohusiana na Israeli."
Pili, ICJ inapaswa kushauri jinsi hatua za Israeli "zinaathiri hadhi ya kisheria ya uvamizi" na ni nini matokeo kwa UN na nchi zingine.
Mahakama itatoa uamuzi "haraka" juu ya jambo hilo, labda mwishoni mwa mwaka.
