Viongozi na maafisa kutoka nchi 56 zilizokuwa chini ya himaya ya kikoloni ya Uingereza, pamoja na Mfalme Charles wa Uingereza, wanahudhuria Mkutano wa Wakuu wa Serikali wa Jumuiya ya Madola (CHOGM) ulioanza Jumatatu.
Viongozi hao wanakutana nchini Samoa katika Pasifiki Kusini.
Mabadiliko ya hali ya hewa na fidia ya kuhusika kwa Uingereza katika biashara ya utumwa iliyovuka Atlantiki iko kwenye ajenda ya mkutano huo.
Mawaziri wa mambo ya nje wa nchi hizo pia walianza majadiliano siku ya Alhamisi. Muhimu katika ajenda ni msukumo kwa Uingereza kulipa fidia kwa utumwa kupitia Atlantiki, suala la muda mrefu ambalo hivi karibuni limekuwa likishika kasi duniani kote.
Nchi zilizo chini ya Jumuiya ya Karibea (CARICOM) na Umoja wa Afrika ziko mstari wa mbele katika kampeni hiyo. Waziri Mkuu wa Uingereza Kier Starmer alisema Jumatatu kwamba Uingereza haitaleta suala la fidia kwa utumwa wa kihistoria wa kuvuka Atlantiki kwenye meza katika mkutano huo, lakini iko tayari kuwasiliana na viongozi ambao wanataka kulijadili. Alipendekeza kuwa mkazo katika mkutano huo uwe kwenye changamoto za sasa na zijazo badala ya makosa ya kihistoria. Hata hivyo, wanaharakati na nchi ambazo raia wake walikuwa watumwa wanasema urithi wa utumwa umesababisha kutokuwepo kwa usawa kwa rangi na kurudi nyuma kiuchumi.
Imetekwa nyara, kusafirishwa
Chanzo cha CARICOM kinachofahamu suala hilo kililiambia Shirika la Habari la Reuters kwamba CHOGM inatoa "fursa muhimu" kwa majadiliano juu ya fidia na eneo litawasilisha suala hilo hapo.
"Ni kipaumbele kwa nchi nyingi wanachama wa Jumuiya ya Madola na wakati wowote wale walioathiriwa na ukatili wanaomba kuzungumza, lazima kuwe na nia ya kuketi na kusikiliza," alisema Kingsley Abbott, Mkurugenzi wa Taasisi ya Mafunzo ya Jumuiya ya Madola ya Chuo Kikuu cha London ambaye anahudhuria mkutano huo.
Kuanzia karne ya 15 hadi 19, waafrika wasiopungua milioni 12.5 walitekwa nyara na kusafirishwa kwa lazima kwa meli na wafanyabiashara wa Ulaya na kuuzwa kama watumwa.
Wale walionusurika katika safari hiyo ya kikatili waliishia kuhangaika kwenye mashamba katika hali ya kinyama katika bara la Amerika, hasa Brazili na Karibea, huku watumwa wao wakifaidika kutokana na kazi yao.
