Daga Mohamed Guleid
Kasar Somaliya da ke tsakiyar Kusurwar Afirka ta shahara tarihin arzikin al'adunta da ke cike da rikice-rikice tsakanin zuri'o'i.
Asalin zuri'ar tana cikin tushen al'ummar Somali, dauke da tsatso da kuma danginsu na asali.
Ko da yake, tarihin da ke tattare da asalin wadannan dangi yana lullube cikin lokaci da al'adun baka wadanda suka bi zamani.
A mafi yawan lokuta, mutum yakan iya tsintar kansa cikin gaurayayyen asali, wani lamari da ni kaina nake da masaniya a kai kan wasu 'yan'uwa da ke bayyana kansu da zuri'a daban-daban.
Tushe
Galibi dai tahirin asalin zuri'ar Somali yana kunshe cikin jarumtakar 'yan mazan jiya wato kakanninsu, irin su Samaale/ Samale, babban basarake da ake dauka a matsayin wanda ya kafa zuri'ar Somali.
Akwai bambance-bambance a wadannan tarihi tsakanin zuri'a daban-daban, amma gaba daya suna hada tushe da asali iri daya a tsakanin 'ƴan dangin.
Kazalika suna tasiri kan alakar zamnatakewa da kawacen siyasa da kuma tsarin mulki a Somaliya.
Gwagwarmayar Mulki
Duk da cewa zuri'ar Somali na bin tarihin fitattun jaruman mutane kamar Samaale/Samal, tsatson kakannin da labarinsu ya bambanta a tsakanin dangi daban-daban amma duk da haka sun hada ginshiki na gado iri daya.
Wadannan tarihi na baka da sun bi ta kan dattawa zuwa matasa, kuma su ne tushen asalin rayuwar al'ummar Somali da al'adunsu da kuma tsarin zamantakewarsu.
Sai dai abin takaicin shi ne, wadannan asali su ne dalilan da suka sa fadan kabilanci ya haifar da rarrabuwar kawuna da yakin basasa a Somaliya wanda aka shafe kusan shekaru uku da rabi ana yi.
Asalin zuri'ar
Ko da yake wannan yanayi na tushen ya samo asali ne daga labaran tarihi baka da aka samar, wani nau'i da ake yadawa a tsakanin yawancin kabilun Afirka.
Rashin ajiye rubutaccen tarihi yana barin wadannan labaru zama masu rauni wajen fassara da daidaitawa, suna kuma haifar da bambance-bambance a ciki da kuma tsakanin zuriyoyi.
Wannan rashin sanin tabbas din ya haifar da ce-ce-ku-ce da kuma zarge-zarge da suka kewaye sanin ainihin asalin zuri'ar Somali.
Yayin da ake ci gaba da neman tabbatacce da kuma ainihin asalin tushen zuri'ar Somali, karfin sauyin mulkin da ke tsakanin al'ummar Somali ya ta'allaka ne kan asalin wadannan zuri'o'i.
Rigingimu kan albarkatu da tashe-tashen hankula na siyasa da kuma matsayin jagorancin al'umma suna taka rawa cikin wannan dangantaka da ke wuce rikicin yanki kawai.
Dangantakar zuri'a
Sau tari gwagwarmaya ta neman albarkatu kan yi tasiri bisa ga son kai wanda kan haifar da baraka da rarrabuwar kawuna musamman a fagen siyasar Somaliya.
Kasar Somaliya ta yanzu tare da 'yan Somali wadanda suka warwastu a duniya sun yi tsayin daka wajen rike wannan asali na zuri'arsu.
Duk da tazarar yanki, dangantakar zuri'a da zuri'arsu ta kasance ƙashin bayan al'ummominsu, suna ƙarfafa fahimtar kasancewa da haɗin kai a tsakanin 'yan Somaliya a duk duniya.
Wannan fahimtar gama gari tana ci gaba da kasancewa mai ƙarfi kuma mai dorewa, tana aiki a matsayin tushen abin alfahari da juriya ga mutanen Somaliya.
Tushe daban-daban amma akwai hadin kai
Duk da haka, ƙarfin waɗannan halayen kuma yana haifar da ƙalubale. Rikicin siyasa da rarrabuwar kawuna a tarihin Somaliya, a wasu lokuta, ya fi ta'azzara sakamakon fadan da ake yi tsakanin kabilun da ke neman mulki da albarkatu.
Halin da ake da shi na alaƙar dangi tare da tsarin al'umma, a wasu lokuta, yana kawo cikas ga kafa gwamnatin ƙasa ɗaya kuma tabbatacciya, tare da kawo cikas ga ci gaban al'umma don samun zaman lafiya da ci gaba mai dorewa.
A cikin kasashen waje, waɗannan sunayen suna aiki ne a matsayin wani abu mai karfi wanda ke haɗa kai, da kiyaye al'adun gargajiya da haɓaka fahimtar al'umma a tsakanin 'yan Somaliya Somaliya da ke zaune nesa da ƙasarsu ta asali.
Duk da haka, suna kuma ɗauke da sautin tashe-tashen hankula na tarihi da rarrabuwar kawuna, wani lokacin kuma suna ci gaba da tashe-tashen hankula a tsakanin al'ummomin ƙasashen waje.
Yadda aka san kasa
Kokarin sasanta wannan kabilanci tare da bukatar hadin kan kasa na ci gaba da zama jigon tafiyar Somaliya na samun kwanciyar hankali da ci gaba.
Shirye-shiryen inganta tattaunawa, sasantawa, da gina asalin ƙasa ɗaya su ne muhimman matakai don shawo kan ƙalubalen da ke tattare da alaƙar dangi.
A ƙarshe, yayin da ainihin asalin dangin Somaliyawa na iya kasancewa cikin lulluɓe cikin tatsuniya da al'adar baka, ba za a iya fahimtar muhimmancin su a cikin tsara al'ummar Somaliya ba.
Yayin da Somaliya ke tafiya cikin sarƙaƙƙiya na zamani yayin da take girmama arziƙin al'adunta, labarun danginta sun tsaya a matsayin shaida ga juriya, haɗin kai, da kuma dawwamammiyar ruhin mutane wadanda suke alfahari.
Marubucin Mohamed Guleid shi ne tsohon mataimakin gwamnan gundumar Isiolo, na kasar Kenya.
Togaciya: Ba dole ba ne ra’ayin marubucin ya zo daidai da ra’ayi ko ka’idojin aikin jaridar TRT Afrika.
