na Brian Okoth
Yevgeny Prigozhin alimiliki jeshi sambamba la askari wasio wa kawaida, ambao walikuwa na nguvu kubwa nchini Urusi na kwingineko.
Mbali na jeshi la Urusi, kundi la mamluki la Wagner la Prigozhin, lilikuwa kundi lingine la ustadi linalopigana kwa niaba ya Urusi huko Ukraine.
Kundi hilo linasemekana kuwa na wanajeshi kati ya 20,000 hadi 50,000 waliofunzwa na wako katika baadhi ya nchi barani Afrika na sehemu za Ulaya.
Mwishoni mwa Juni, wapiganaji wa Prigozhin waligongga vichwa vya habari kote duniani walipojaribu uasi dhidi ya utawala wa Rais wa Urusi Vladimir Putin.
Waliwashutumu maafisa wakuu wa serikali ya Putin kwa kuwadhulumu wapiganaji wa Wagner nchini Ukraine.
Kundi hilo la mamluki liliweka silaha chini nchini Ukraine na kuanza kuandamana hadi Moscow, muda ambao ulizua mvutano nchini Urusi. Machi kusimamishwa
Gwaride kusimamishwa
Huku zikiwa zimesalia kilomita 200 kufika Moscow, Prigozhin angetangaza kwamba kundi lake limebatilisha uamuzi wa kufanya uasi dhidi ya Putin baada ya kiongozi huyo wa Urusi kuingilia kati na kuahidi kuangalia ustawi wa wapiganaji wa Wagner.
Ripoti zilnasema kuwa makubaliano Prigozhin kuhamia nchini jirani ya Belarusi yalikuwa yameafikiwa. Vyombo vya habari vya Urusi viliripoti kwamba baadaye alifanya kazi kutoka Minsk, mji mkuu wa Belarusi.
Aidha, mara kwa mara, aliingia kwenye vichwa vya habari baada ya sehemu zake za sauti au video kusambaa kwenye mitandao ya kijamii.
Katika video zisizokuwa na tarehe, Yevgeny Prigozhin angesikika akiwahamasisha askari wake kupigana na kuonyesha umuhimu wao ulimwenguni.
Mnamo Julai, video ya Prigozhin iliibuka ikimuonyesha akiwaambia wanajeshi wake kupanga "safari mpya ya kwenda Afrika."
Kifo Chake
Na, ni barani Afrika ndio ilikuwa mara yake ya mwisho kuonekana hadharani kwani Jumanne, Agosti 22, kipande cha video yake, akiwa Mali, kiliwekwa mtandaoni kabla ya kifo chake, siku ya Jumatano.
Mamlaka ya Usafiri wa Anga ya Urusi ilisema mnamo Agosti 23 kwamba Prigozhin alikufa katika ajali ya ndege pamoja na watu wengine tisa.
Wagner alikuwa akifanya shughuli za uchunguzi na utafutaji na "kuifanya Urusi kuwa kubwa zaidi katika mabara yote, na Afrika kuwa huru zaidi."
Kikundi hicho kinaripotiwa kujiendeleza kutokana na utoaji ulinzi wenye malipo kupitia pesa au bidhaa muhimu kama vile amana za dhahabu na almasi. Katika baadhi ya matukio, inajihusisha na biashara ya kibiashara na serikali.
Mfungwa wa zamani
Prigozhin alianzisha kikundi cha Wagner mnamo 2014, na kuifanya biashara ya kwanza na kubwa zaidi inayohusishwa na serikali ya wakandarasi wa kijeshi wa kibinafsi wanaofanya kazi nje ya Urusi.
Hata hivyo ni machahce tu yanajulikana kuhusu maisha ya kibinafsi ya Prigozhin. Vyombo vya habari vya Urusi vinasema kuwa alitumia zaidi ya miaka ishirini gerezani.
Alitumikia kifungo cha miaka tisa jela kwa makosa ya wizi, ulaghai na kuwahusisha vijana katika vitendo vya uhalifu. Aliachiliwa mapema miaka ya 1990.
Baada ya hapo, alianzisha kibanda cha kuuza mbwa katika mji wa kaskazini-magharibi mwa Urusi wa Saint Petersburg, mji alikozaliwa Rais Putin.
Baadaye, alipanua biashara yake ya migahawa. Alifungua mgahawa wa kuelea wa Kisiwa cha New, ambao Putin, aliyekuwa naibu meya wa Saint Petersburg wakati huo, alitembelea mara kwa mara.
Ustadi na umaarufu wa Prigozhin uliona watu muhimu wa serikali ya Urusi wakimpa kandarasi za upishi zenye faida. Angehudumia shule, hospitali na jeshi.
Uhusiano wake na Putin ulinawiri zaidi, na hata kujipa jina la utani "Mpishi wa Putin."
Mikataba ya biashara
Mnamo 2010, Putin alimsaidia Prigozhin mwenye mwelekeo wa biashara na kumwezesha kufungua kiwanda ambacho kiliripotiwa kujengwa kwa mkopo na benki ya serikali.
Huko Moscow pekee, kampuni inayomilikiwa na Prigozhin, Concord, ilishinda mamilioni ya dola katika kandarasi za kutoa chakula katika shule za umma. Pia alitoa huduma za upishi kwa Kremlin.
Uhusiano wake na Putin ulionekana wazi mnamo 2017, wakati mwanasiasa wa upinzani Alexei Navalny aliposhutumu kampuni za Prigozhin kwa kuvunja sheria za kutokuaminiana kwa kutoa zabuni ya dola milioni 387 katika kandarasi za wizara ya ulinzi.
Mataifa ya kigeni, ikiwa ni pamoja na Marekani, hayajafurahishwa na shughuli za Prigozhin, haswa biashara ya kuajiriwa ya Wagner ambayo aliendesha.
Kundi la Wagner limeshutumiwa, miongoni mwa mengine, kushawishi matokeo ya uchaguzi katika nchi zinazoendelea barani Afrika.
Prigozhin alizaliwa mnamo Juni 1, 1961, huko Leningrad, kaskazini-magharibi mwa Urusi. Ameacha mjane, Lyubov Prigozhina, na watoto wawili wazima.
Makadirio ambayo hayajathibitishwa yanaonyesha kuwa kundi la Wagner linapata karibu dola bilioni 3 kutokana na biashara zinazohusiana na misitu na uchimbaji madini ya dhahabu katika Jamhuri ya Afrika ya Kati (CAR), ambapo uwepo wa kundi hilo unajulikana.
