Rais wa Uturuki Recep Tayyip Erdogan amethibitisha dhamira ya Uturuki ya kuendeleza amani na utulivu wa kudumu katika Balkan, akisisitiza utayari wa taifa hilo kutekeleza majukumu yake.
Matamshi yake yalikuja wakati wa majadiliano na waandishi wa habari ndani ya ndege ya rais kufuatia ziara ya siku mbili nchini Albania na Serbia tarehe 10-11 Oktoba.
Erdogan alisisitiza umuhimu wa utaratibu wa mashauriano baina ya nchi tatu kati ya Uturuki, Bosnia-Herzegovina, na Serbia, akisisitiza kuwa Uturuki bado iko tayari kuchukua jukumu kubwa katika kudumisha utulivu katika eneo hilo.
“Ziara zetu nchini Albania na Serbia zilikuwa na matokeo mazuri,” Erdogan alisema.
"Tulijadili njia za kuimarisha zaidi uhusiano wetu ambao tayari umeimarika huku pia tukibadilishana mawazo kuhusu masuala muhimu ya kimataifa, hasa ukatili unaoendelea huko Gaza na maendeleo katika Balkan."
Kuimarisha uhusiano na Albania, Serbia
Nchini Albania, Erdogan ametia saini makubaliano na Waziri Mkuu Edi Rama katika maeneo kama vile elimu ya juu, kilimo, na vyombo vya habari.
Pia alisisitiza juhudi za pamoja dhidi ya ugaidi, ikiwa ni pamoja na FETO, katika majadiliano na Rais Bajram Begaj.
Ziara hiyo ilihusisha ufunguzi wa Msikiti wa Namazgah huko Tirana, msikiti mkubwa zaidi katika Balkan, uliojengwa kwa msaada wa Uturuki. Erdogan aliielezea kama ishara ya historia iliyoshirikiwa na kitovu cha jamii.
Nchini Serbia, Erdogan na Rais Aleksandar Vucic waliongoza mkutano wa nne wa Baraza la Ushirikiano wa Ngazi ya Juu, wakitia saini mikataba mipya 11 inayohusu biashara, miundombinu na ulinzi. Erdogan aliweka lengo la biashara kati ya nchi mbili la dola bilioni 5 na akasifu uwekezaji wa Uturuki nchini Serbia, haswa katika ujenzi.
Erdogan pia alibainisha kuongezeka kwa uhusiano kati ya watu na watu kati ya mataifa hayo mawili, huku zaidi ya raia 200,000 wa Uturuki wakizuru Serbia na karibu raia 400,000 wa Serbia waliotembelea Türkiye mwaka jana.
Viongozi hao wawili walijadili umuhimu wa kimkakati wa eneo la Sandzak na kusisitiza kuunga mkono mazungumzo ya Belgrade-Pristina. Erdogan aliangazia jukumu la Uturuki katika kukuza amani na utulivu huku kukiwa na kuongezeka kwa mivutano ya kikabila huko Kosovo na Bosnia-Herzegovina.
"Uhusiano wa kihistoria, kitamaduni na kisiasa wa Uturuki na nchi za Balkan unatuweka kama mpatanishi mkuu katika kukuza amani katika eneo hilo," Erdogan alisema, akisisitiza dhamira ya Uturuki ya kuzuia migogoro zaidi na kufanya kazi na viongozi wa kikanda kwa utulivu wa kudumu.
Mahusiano ya Uturuki-Ugiriki
Kufuatia uchaguzi wa 2023, Uturuki na Ugiriki zinafanya kazi ya kusuluhisha mizozo ya muda mrefu kwa njia ya mazungumzo ya kujenga, Erdogan alisema, akiongeza kuwa Waziri wa Mambo ya Nje Hakan Fidan atazuru Ugiriki kushughulikia masuala muhimu, akizingatia haki za baharini na anga chini ya sheria za kimataifa.
"Tunaamini nchi zote mbili zinaweza kuonyesha nia ya kutatua masuala haya na kusonga mbele," alisema Rais Erdogan. Mazungumzo yatachunguza hatua za kujenga imani, kwa lengo la kupunguza mvutano katika Aegean na Mashariki ya Mediterania, aliongeza.
Erdogan alielezea kujitolea kwa Ututuki kwa diplomasia, akielezea matumaini kwamba jitihada hizi zitakuza utulivu wa kikanda na kuimarisha ushirikiano katika usalama, biashara, na utalii.
"Mauaji ya halaiki huko Gaza ni doa kwa ubinadamu"
Akihutubia mashambulizi yanayoendelea Israel dhidi ya Gaza, Rais Erdogan alithibitisha kwamba kijasusi cha Uturuki kinafuatilia kwa karibu matukio na kuchukua tahadhari zote muhimu ili kulinda usalama wa taifa.
"Tunafahamu vitisho vinavyoletwa na Israel na tunalinda maslahi yetu ya kitaifa," Erdogan alisema, akionya kwamba chokochoko zozote zinazolenga kuyumbisha Uturuki zitakabiliwa na upinzani mkali.
Erdogan pia alitafakari kuhusu mwitikio wa kimataifa kwa video yake ya kuadhimisha kumbukumbu ya mauaji ya kimbari ya Gaza, ambayo yalishirikiwa na mwanamuziki Roger Waters.
"Ninashukuru watu binafsi kama Waters na Yanis Varoufakis kwa kusimama nasi. Mauaji ya kimbari huko Gaza ni doa kwa ubinadamu, na wale wanaoyaunga mkono watabeba aibu kwa vizazi,” alisema.
Alisisitiza dhamira ya Uturuki ya kufuata hatua za kidiplomasia na kisheria kuiwajibisha Israel. "Tutaendeleza juhudi zetu za kutafuta haki kwa wanyonge, tukiweka kesi yetu kwenye kila jukwaa linalopatikana," Erdogan alisisitiza.
Kujitolea kwa amani katika eneo hilo
Erdogan alielezea wasiwasi wake kuhusu uvamizi wa Israel unaoweza kusambaa hadi Lebanon na Syria, akionya kwamba vitendo hivyo vinaweza kuyumbisha zaidi eneo hilo.
“Mipango ya ukaliaji wa Israel ni hatari, lakini mwamuzi mkuu ni Allah. Mipango yao itashindwa, na haki itatendeka,” alisema.
"Ndoto za Netanyahu na genge lake zitakuwa jinamizi. Palestina na Lebanon zitakuwa huru," aliongeza.
Akithibitisha tena kujitolea kwa Uturuki kwa uadilifu wa eneo la Syria, Erdogan alisisitiza haja ya kupunguzwa na amani ya kudumu. "Uturuki daima imesimama kwa umoja wa Syria, na tutaendelea kutetea amani ya haki, yenye heshima na ya kudumu katika eneo hilo," alisema.
"Lengo letu linabakia katika kuhakikisha uthabiti na kuzuia machafuko zaidi," aliongeza, akithibitisha jukumu la Uturuki katika mipango ya kikanda ya kujenga amani.
