Tume ya Ulaya mwezi uliopita iliongeza vikwazo hivi vya mauzo kwa nafaka za Kiukreni kwa nchi tano hadi Septemba 15. / Picha: AA

Rais wa Uturuki Recep Tayyip Erdogan ameelezea matumaini yake kuwa pande zinazohusika katika mkataba wa nafaka wa Bahari Nyeusi zitaongeza muda wa makubaliano hayo ambayo yatakamilika Jumatatu.

"Tunajiandaa kumkaribisha (Rais wa Urusi Vladimir) Putin mjini Türkiye mwezi Agosti. Tuna nia moja kuhusu upanuzi wa ukanda wa nafaka wa Bahari Nyeusi."

"Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa Antonio Guterres alituma barua kwa Putin. Natumai kuwa kwa barua hii, tunahakikisha kurefushwa kwa ukanda wa nafaka kwa juhudi za pamoja za sisi na Urusi," Erdogan aliwaambia waandishi wa habari baada ya sala ya Ijumaa mjini Istanbul.

Hii itasaidia kutatua matatizo ya nchi maskini za Afrika, Erdogan alisema, akiongeza kuwa Putin pia amekubaliana na hili.

Hapo awali, Putin alijitolea kupeleka nafaka kwa nchi masikini bila malipo.

Mwaka mmoja uliopita, Uturuki, Umoja wa Mataifa, Urusi, na Ukraine zilitia saini makubaliano mjini Istanbul ili kurejesha mauzo ya nafaka kutoka bandari tatu za Bahari Nyeusi ya Ukraine ambayo yalisitishwa baada ya mzozo wa Russia na Ukraine ulioanza Februari 2022. Kituo cha Uratibu wa Pamoja kiliwekwa Istanbul na maafisa kutoka nchi hizo tatu na UN kusimamia usafirishaji.

Meli ya kwanza iliyobeba nafaka chini ya makubaliano ya kihistoria iliondoka mwezi Agosti kutoka bandari ya Odesa ya Ukraine.

Uturuki, anayesifiwa kimataifa kwa nafasi yake ya kipekee ya mpatanishi kati ya Ukraine na Urusi, ametoa wito mara kwa mara kwa Kiev na Moscow kumaliza mzozo huo kupitia mazungumzo.

Maafisa wa Urusi wamedokeza vikali kuwa mwezi huu wanaweza kuzuia kurefushwa kwa mkataba wa nafaka, wakilalamika kwamba sehemu za makubaliano ya kuruhusu usafirishaji wa Urusi hazijatekelezwa.

Mahusiano na Ugiriki

Akigeukia uhusiano na Ugiriki, Rais Erdogan alisisitiza kuwa yeye na Waziri Mkuu wa Ugiriki Kyriakos Mitsotakis, kama viongozi waliochaguliwa tena hivi karibuni, wanashiriki kwa lengo moja la kuchukua hatua "katika mwelekeo chanya."

Erdogan na Mitsotakis walikutana Jumatano kando ya mkutano wa kilele wa NATO katika mji mkuu wa Lithuania wa Vilnius.

Masuala muhimu zaidi ambayo Erdogan alisema alijadiliana na Mitsotakis "yanahusiana na Thrakia ya magharibi, suala la mamufti."

Eneo la Magharibi mwa Ugiriki la Thrakia karibu na mpaka na Uturuki ni nyumbani kwa Waislamu wengi wa Kituruki walio wachache kwa muda mrefu wenye takriban watu 150,000.

Haki za Waturuki zimehakikishwa na Mkataba wa 1923 wa Lausanne, lakini hali imezorota sana katika miongo ya hivi karibuni, na Ugiriki kukataa kuwatambua viongozi wa kidini, au mamufti, waliochaguliwa na wachache.

Erdogan aliashiria kwamba anaweza kuja pamoja na Mitsotakis tena katika siku zijazo baada ya maandalizi ya awali ya mabalozi na mawaziri wa mambo ya nje.

Mchakato wa uanachama wa Uturuki na EU

Wakati wa mazungumzo yake na viongozi wengine huko Vilnius, Erdogan alisema alijadili mchakato wa uanachama wa Uturuki katika EU kwa undani.

"Tulizungumza kwa kina na viongozi wa nchi za EU na kuwaambia, 'Tunataka hatua chanya zichukuliwe kuhusu Uturuki, ambayo imezuiliwa mbele ya milango ya EU kwa miaka 52," aliongeza.

Uturuki imeoomba uanachama wa Umoja wa Ulaya mwaka wa 1987 na amekuwa nchi ya mgombea tangu 1999.

Mazungumzo ya wanachama kamili yalianza Oktoba 2005 lakini yamekwama katika miaka ya hivi karibuni kutokana na vikwazo vya kisiasa vilivyowekwa na baadhi ya nchi.

TRT Afrika