Kiongozi wa zamani wa Ghana John Dramani Mahama alitangazwa rasmi mshindi wa uchaguzi wa urais Jumatatu jioni, baada ya wapiga kura kuonyesha hasira zao kwa jinsi serikali inavyoshughulikia uchumi.
Mahama, 65, ambaye alikuwa Rais hapo mwanzoni kati ya 2012 na 2017, alipata kura milioni 6.3, sawa na 56.5% ya kura zilizopigwa, tume ya uchaguzi ilisema.
Mpinzani mkuu wa Mahama, Makamu wa Rais Mahamudu Bawumia, alikubali kushindwa Jumapili. Bawumia alipata kura milioni 4.6, au 41%.
Idadi ya watu waliojitokeza kupiga kura kutokana na kura kutoka maeneo bunge 267 ni asilimia 60.9, alisema Jean Mensa, kamishna wa uchaguzi. Ingawa shughuli ya kuhesabu kura ilikuwa ikiendelea katika maeneo bunge tisa, hilo halitabadilisha matokeo ya mwisho, Mensa aliongeza.
'Ushindi' wa kusisitiza
Mahama ameelezea ushindi wake kama "msisitizo." Alikuwa ameahidi "kuiweka upya" nchi katika nyanja mbalimbali, wakati wa kampeni iliyotanguliza uchumi na kutoa wito kwa vijana wa Ghana ambao waliona kura kama njia ya kuondokana na mgogoro wa kiuchumi wa nchi.
Baada ya Bawumia kukubali kushindwa, sherehe zilizuka siku ya Jumapili miongoni mwa wafuasi wa mgombea wa upinzani katika sehemu za nchi, ikiwa ni pamoja na mji mkuu. Wakiwa wamevalia rangi nyeupe, kijani, nyekundu na nyeusi za chama cha upinzani, wanawake na vijana walicheza muziki na milio ya tarumbeta mitaani na katika makao makuu ya chama hicho.
Uchaguzi wa rais na wabunge ulifanyika dhidi ya hali mbaya ya mgogoro wa gharama ya maisha kuwahi kutokea nchini humo.
Ilionekana kama jaribio la demokrasia katika eneo lililotikiswa na ghasia za itikadi kali na mapinduzi. Jumuiya ya kanda ya Afrika Magharibi ya ECOWAS ilisema uchaguzi kwa ujumla ulikuwa wa amani, mwelekeo unaoendelea nchini Ghana.
Chama cha Mahama chapata wingi wa wabunge
Bawumia alikuwa akigombea kama mshika bendera wa chama tawala cha New Patriotic Party, au NPP, ambacho kimetatizika kutatua mgogoro wa kiuchumi chini ya Rais anayemaliza muda wake Nana Akufo-Addo.
Chama cha National Democratic Congress cha Mahama pia kilipata kura nyingi bungeni, alisema.
Ushindi wa Mahama unatazamwa kama kufuatia mwelekeo wa hivi punde wa chaguzi duniani kote, kupendelea vyama vya upinzani dhidi ya walio madarakani, kutoka Marekani hadi nchi za Ulaya - kama vile Uingereza na Ufaransa - pamoja na Afrika Kusini.
Rais huyo wa zamani ndiye "mtu pekee" ambaye anaweza kurekebisha uchumi unaodorora nchini Ghana, mojawapo ya nchi zenye nguvu za kiuchumi za Afrika Magharibi, alisema Jude Agbemava, mchambuzi wa sera ambaye alimpigia kura.
'Inahusiana na uchumi'
Kama ilivyo katika chaguzi nyingine nyingi katika nchi ambapo aliyemaliza muda wake alishindwa, kura nchini Ghana ilihusu watu kutangaza kutoridhika kwao dhidi ya serikali ambayo imepoteza nia njema, alisema Seidu Alidu, mkuu wa idara ya sayansi ya siasa katika Chuo Kikuu cha Legon cha Ghana.
"Nadhani inahusiana na uchumi, ambao kwa kiasi kikubwa ni suala la mkate na siagi kwa kila Mghana," alisema Alidu. “Watu wanapokuchagua, wanakuhitaji uwafanyie mambo fulani. Lakini pia ilihusu mtindo wa utawala (kwa sababu) hata katika nchi nyingine zinazokabiliwa na changamoto za kiuchumi, serikali zilikuwa zikiwa waaminifu kwa wananchi, zikiwaeleza ukweli ni upi, na hatua walizochukua kuusimamia,” aliongeza.
