Waziri wa Mambo ya Nje wa Marekani Marco Rubio na Rais wa Kenya William Ruto wamehimiza kusitishwa kwa mapigano mara moja mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo (DRC) wakati wa mazungumzo ya simu, Wizara ya Mambo ya Nje ilisema.
"Waziri wa mambo ya nje Marco Rubio alizungumza na Rais wa Kenya William Ruto kujadili mzozo unaoendelea mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, ikiwa ni pamoja na kukamatwa kwa Goma na Bukavu kusikokubalika na kundi la waasi la M23 linaloungwa mkono na Rwanda," Wizara ya Mambo ya Nje ilisema Ijumaa.
"Viongozi wote wawili walisisitiza dhamira yao ya kusukuma suluhu la kidiplomasia kwa mgogoro huo."
Marekani ilisema siku moja kabla kwamba ilikuwa inaweka vikwazo kwa waziri wa serikali ya Rwanda na mwanachama mkuu wa kundi lenye silaha kwa madai ya majukumu yao katika mzozo huo.
Katika taarifa ya kidiplomasia iliyoonwa na shirika la habari la Reuters mapema mwezi huu, Marekani ilisema kuwa utulivu katika eneo hilo utahitaji jeshi la Rwanda "kuondoa vikosi vyake na silaha za hali ya juu" kutoka DRC.
Pia siku ya Ijumaa, Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa (UNSC) liliilaani Rwanda kwa mara ya kwanza kwa kuunga mkono mashambulizi ya waasi wa M23 dhidi ya nchi jirani ya DRC, na kuitaka Kigali kuondoa wanajeshi wake mara moja.
Azimio hilo, ambalo "linalaani vikali mashambulizi na maendeleo yanayoendelea ya M23 (waasi) huko Kivu Kaskazini na Kivu Kusini kwa msaada wa Vikosi vya Ulinzi vya Rwanda," lilipitishwa kwa kauli moja.
Pia "inatoa wito kwa Vikosi vya Ulinzi vya Rwanda kusitisha msaada kwa M23 na kuondoka mara moja kutoka eneo la DRC bila masharti."
'Hakuna wanajeshi wa Kongo wanaopigana'
Ilikuja baada ya wapiganaji wa M23 kusonga mbele katika nyanja kadhaa siku ya Ijumaa.
Vuguvugu la M23, linaloungwa mkono na takriban wanajeshi 4,000 wa Rwanda, kulingana na wataalam wa Umoja wa Mataifa, sasa linadhibiti maeneo makubwa ya mashariki mwa DRC, eneo lenye matatizo na utajiri wa maliasili.
Maendeleo yake ya haraka yamepelekea maelfu kukimbia. Wapiganaji walichukua udhibiti wa mji mkuu wa jimbo la Kivu Kusini Bukavu Jumapili iliyopita, wiki kadhaa baada ya kuuteka Goma, mji mkuu wa Kivu Kaskazini na mji mkuu mashariki mwa nchi hiyo.
Hapo awali Baraza la Usalama lilitoa wito wa "kusitishwa kwa mapigano mara moja na bila masharti" na pande zote, lakini siku ya Ijumaa nchi zote zikiwemo nchi tatu za Kiafrika zilinyooshea kidole Kigali.
Mafanikio ya hivi majuzi yameipa M23 udhibiti wa Ziwa Kivu kufuatia mashambulizi yake ya kasi mashariki. Kulingana na Umoja wa Mataifa, mapigano ya hivi karibuni yamesababisha zaidi ya Wakongomani 50,000 kuhama Burundi, Uganda na nchi zingine.
Umoja wa Ulaya siku ya Ijumaa ulimwita balozi wa Rwanda kutaka Kigali kuwaondoa wanajeshi wake nchini humo na kuacha kuunga mkono kundi hilo lenye silaha.
Tangu kuanguka kwa Bukavu, majeshi ya DRC yamekuwa yakirudi nyuma bila kutoa upinzani mkubwa.
"Takriban hakuna wanajeshi wa Congo wanaopigana," mwangalizi alisema Ijumaa, akiongeza kwamba "walio bado wanapigana ni wanamgambo wa Wazalendo" wanaounga mkono Kinshasa.
Uganda ilikanusha kuwa ina nia ya kupigana na M23
Mji wa Kivu Kaskazini wa Masisi na mazingira yake "ni eneo la mapigano karibu kila siku" kati ya M23 na Wazalendo, shirika la misaada la matibabu MSF lilisema.
M23 sasa inaelekea katika mji wa Uvira karibu na mpaka wa Burundi kwenye ncha ya kaskazini-magharibi ya Ziwa Tanganyika - njia kuu ya kutokea kwa wanajeshi wa Congo wanaokimbia.
Chanzo katika manispaa ya Uvira kilisema siku ya Ijumaa kamanda wa kijeshi alichukua "hatua za kuwalinda watu na mali zao, na kuongeza kuwa "watu wasio na nidhamu wamekamatwa."
Wachambuzi wamehoji jinsi jeshi la Uganda, ambalo pia limeingia katika mji wa mashariki mwa DRC, lingechukua hatua ikiwa lingekabiliana na wapiganaji wa M23.
Kampala inashutumiwa na wataalamu wa Umoja wa Mataifa kwa kudumisha uhusiano na M23, huku wakitaka kulinda ushawishi wake katika eneo hilo.
Rais wa Uganda Yoweri Museveni siku ya Ijumaa alikanusha wanajeshi wake walionuia kupigana na M23.
