Na Pauline Odhiambo
Hivyo ndivyo Emily Banyo mwenye umri wa miaka 28 anavyojiona na huku akiwa anapaswa kujua, baada ya kuhangaika na afya yake ya akili kwa miaka mingi na kusababisha kuathirika kwake huku kukiwa na maumivu hata kwenye sehemu za ndani kabisa za ubongo wake ili kuupa changamoto katika kupata majibu ya matatizo yake.
Majaribio na dhiki zake binafsi pia zimemfanya aanzishe Utalii Creative, biashara ya kutengeneza mafumbo ambayo ilianza kama jitihada ya kutuliza wasiwasi wake kabla ya kubadilika na kuwa njia ya kushughulikia masuala ya afya ya akili.
"Mnamo mwaka wa 2019, nilihisi kama ubongo wangu umevunjika. Nilikuwa nikifanya kazi katika kampuni ya ushauri wakati huo, na ilikuwa ikinivutia kwenye maisha," anasimulia mwanamke huyo wa Uganda, ambaye matatizo yake ya afya ya akili yalianza wakati wa miaka yake alivyokuwa mwanafunzi huko Kusini.
Afrika, ambapo mara nyingi alihisi kuathiriwa na chuki dhidi ya wageni. "Nilipotafuta msaada, nilishauriwa kuupa ubongo wangu kitu cha kufanya ili kuepuka kuwaza kupita kiasi, na wasiwasi uliokuja nao," anaiambia TRT Afrika.
Kwa kuzingatia ushauri huo, Emily alitembelea duka la michezo katika mji mkuu wa Uganda wa Kampala ili kuangalia mafumbo na michezo ya ubao inayojulikana kama michezo ambayo inatuliza akili.
Aligundua kuwa mandhari za Kiafrika hazikuwepo kwenye kile ambacho vinginevyo kilikuwa safu ya mafumbo kwa wateja kuchagua. "Niliweza kuona mafumbo yaliyo na Mnara wa Eiffel, Grand Canyon na makaburi mengine maarufu, lakini nilihitaji kitu cha Kiafrika," anasimulia.
Alirudi nyumbani akiwa amekata tamaa siku hiyo, ingawa alikuwa amebeba kiini cha wazo la biashara.
Alipoelekeza kwa babake dhana ya kampuni ya michezo ya mafumbo inayolenga mada za Kiafrika, alivutiwa vya kutosha kufanya maswali muhimu ambayo yangemwongoza kwa wizara ya utalii. Hivi karibuni, mfano uliwekwa kwa maendeleo zaidi.
"Baba yangu na mimi tulichukua jina la 'Utalii' kwa biashara yetu, ambalo linamaanisha utalii kwa Kiswahili," anasema Emily, ambaye alifanya kazi katika kampuni moja kubwa ya watalii nchini Afrika Kusini alipokuwa akisoma Cape Town.
Mitambo ya akili
Kulingana na Shirika la Afya Duniani (WHO), kucheza michezo ya mafumbo kunaweza kuimarisha afya ya akili na kimwili.
Uchunguzi unaonyesha kuwa kufanya mafumbo kunaweza kuimarisha utambuzi na kuboresha neuroplasticity, ambayo husaidia katika kuzuia hali kama vile kupoteza kumbukumbu, shida ya akili, wasiwasi, skizofrenia na ugonjwa wa Alzeima, miongoni mwa mengine.
Wataalamu wanasema kwamba homoni ya kujisikia vizuri ya dopamine hutolewa katika mwili wakati wa kutatua fumbo, ambayo inaboresha afya ya akili.
Kwa Emily na baba yake, mambo yalionekana kusonga kama ilivyopangwa hadi kuanza kwa janga la Uviko-19 mnamo 2020 kusimamisha mipango yao.
"Hapo awali tulitaka kuchukua mfano kutoka Uchina, ambapo gharama za uzalishaji ni nafuu, lakini kwa janga hilo, kila kitu kilisimama," anasema. Kutafuta kampuni ya Uganda yenye stakabadhi sahihi kuliwasilisha fumbo lingine la kutatua kwa baba na binti.
Wawili hao walifanya mzunguko wa kampuni nyingi kabla ya kupata moja ambayo ilikuwa sawa kabisa.
"Gharama ya uzalishaji ndani ya nchi kwa ujumla ilikuwa hadi mara 30 zaidi ya kiasi kilichokadiriwa, lakini hatimaye tulipata kampuni ambayo inaweza kuifanya kwa bei nafuu. Waliwasilisha mfano huo miezi sita baadaye," Emily anakumbuka.
Kabla ya muundo huo kufanywa, mama ya Emily, mtaalamu wa saikolojia ya watoto wachanga, alitoa maoni yake kuhusu jinsi mafumbo ya Utalii Creative yanavyoweza kuundwa ili kuimarisha afya ya akili ya mtoto.
"Alinionyesha jinsi mafumbo yanaweza kutumika kama zana za kujifunzia katika tabia ya utambuzi na utambuzi wa muundo," Emily anasema kuhusu vizuizi vya ujenzi kwa biashara yake.
Uzoefu wake mwenyewe wa kitaalamu na ubora katika masomo ya medianuwai ulimpa mwanzo wa kutangaza mafumbo yake.
"Watalii ni mojawapo ya soko letu kuu. Uzoefu wangu wa kufanya kazi katika duka la makumbusho nchini Afrika Kusini ulinifundisha saikolojia ya watalii, ambao kila mara wanajaribu kurudisha kumbukumbu nyumbani.
" Kwa mfano uliotengenezwa, mifumo yote ilienda kwa baba na binti wawili hadi dharura ya matibabu ilipogonga mipango yao. "Baba yangu alipatwa na kiharusi, na kama familia, tulijipanga ili apate nafuu kamili.
Pesa zozote tulizokuwa nazo kuwekeza katika biashara hiyo, tulimwaga kwenye bili za matibabu na kupona kwake, ambayo ilichukua mwaka mzima na miezi miwili," Emily anasimulia. "Kwa pamoja, afya yetu ya akili ilikuwa chini sana."
Baada ya baba yake kupona, mipango yao ya kampuni ya chemsha bongo ilirejea maishani, ikiibua mafumbo 1,000 hadi sasa ambayo yanaangazia mada za Kiafrika.
Vipande vinafaa
"Sasa tuna mafumbo ambayo yana chapa kulingana na nchi za Kiafrika, na vipengele vingine vya kuvutia - kwa mfano, Rolex ya Uganda, ambayo ni vitafunio maarufu na mojawapo ya sifa za kipekee za nchi.
Tunachukua kipengele hicho, kutengeneza fumbo yake, na kisha tunaiweka pamoja na ukweli mwingine wa kuvutia wa mahali," Emily anaeleza.
Utalii kwa sasa hutoa mafumbo kuanzia vipande 99 hadi zaidi ya 500, lakini hizi ni sehemu ndogo tu ya picha kubwa anayofikiria Emily kwa kampuni yake.
"Lengo kuu ni kudumisha afya ya akili, na pia kuongeza fahari ya Kiafrika kwa kubadili jina la Afrika kwa kutumia kumbukumbu, vyombo vya habari na mchezo wa kuigiza.
Kusimulia hadithi zetu wenyewe na kujiona tumewakilishwa katika sekta mbalimbali ni muhimu ili kuhifadhi akili yenye afya pamoja na urithi wetu," anasema.
